News Continuous Bureau | Mumbai
Afghan currency: જ્યારે સૌથી મજબૂત અર્થવ્યવસ્થા ( Economy ) અને ચલણ (Currency) ની વાત આવે છે, ત્યારે જે નામ મનમાં આવે છે તે છે અમેરિકા ( USA ) અને યુએસ ઇકોનોમી ( USA Economy ) , પરંતુ હવે માત્ર અમેરિકન ડૉલર ( US Dollar ) જ નહીં પરંતુ પાઉન્ડ, યુરો અને ભારતીય રૂપિયો ( Indian Rupee ) પણ બધા પાછળ રહી ગયા છે અને સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં, અફઘાનિસ્તાનની ( Afghanistan ) કરન્સી ‘અફઘાની ( Afghani ) ‘ સર્વશ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરતી કરન્સી તરીકે ઉભરી આવી, જે પોતાનામાં ખૂબ જ આશ્ચર્યજનક છે. આવું થવું સ્વાભાવિક છે કારણ કે તાલિબાનની ( Taliban ) આગેવાની હેઠળનો અફઘાનિસ્તાન વિશ્વના સૌથી ગરીબ દેશોમાંનો એક છે અને ત્યાંના લોકોને પ્રાથમિક સુવિધાઓની પણ જરૂર છે. તો પછી શું કારણ છે કે આ દેશનું ચલણ સૌથી ઝડપથી દોડી રહ્યું છે? ચાલો સમજીએ…
વિશ્વ બેંક (World Bank ) ના જણાવ્યા અનુસાર, અફઘાનિસ્તાનમાં લોકો જીવન ટકાવી રાખવા માટે જરૂરી મૂળભૂત સુવિધાઓ પણ મેળવી શકતા નથી, જ્યારે નિરક્ષરતા અને બેરોજગારી પણ ચરમસીમાએ છે. વર્ષ 2021માં દેશમાં તાલિબાનના પ્રવેશ બાદ સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ છે. આમ છતાં અફઘાનિસ્તાનની કરન્સીનો દબદબો છે અને સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં તેણે વિશ્વની તમામ કરન્સીને પાછળ છોડી દીધી છે.
બ્લૂમબર્ગ (Bloomberg) ના એક રિપોર્ટ અનુસાર અફઘાન ચલણ આ સમયગાળા દરમિયાન વિશ્વમાં સૌથી શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરનારી કરન્સી બની ગઈ છે. 26 સપ્ટેમ્બર સુધીના ડેટા અનુસાર એક ડોલર સામે અફઘાનીનું મૂલ્ય 78.25 છે. જ્યારે 2 ઓક્ટોબર, સોમવારે 1 ડૉલર 77.751126 અફઘાની બરાબર હતો. જોકે, નિષ્ણાતો માને છે કે અફઘાન ચલણમાં આ ટૂંકા ગાળાનો વધારો છે. તેનું કારણ એ છે કે દેશમાં આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય અસ્થિરતા યથાવત્ છે.
કુવૈતી દિનાર આ સૂચિમાં સૌથી આગળ…
જો વાર્ષિક ધોરણે જોવામાં આવે તો, અફઘાની ત્રીજા સ્થાને છે, જ્યારે કોલંબિયાનું ચલણ પેસો પ્રથમ અને શ્રીલંકન રૂપિયો બીજા સ્થાને છે. ફોર્બ્સ અનુસાર, જો આપણે વર્ષ 2023 માં વિશ્વની સૌથી મૂલ્યવાન ચલણની વાત કરીએ તો, કુવૈતી દિનાર આ સૂચિમાં સૌથી આગળ છે.
કુવૈતી દીનાર (KWD) 269.54 રૂપિયા 3.24 ડોલર
બહેરૈની દીનાર (BHD) 220.83 રૂપિયા 2.65 ડોલર
ઓમાની રિયાલ (OMR) 216.33 રૂપિયા 2.60 ડોલર
જોર્ડિયન દીનાર (JOD) 117.62 રૂપિયા 1.41 ડોલર
બ્રિટિશ પાઉંડ (GBP) 103.27 રૂપિયા 1.24 ડોલર
ગિબ્રાલ્ટર પાઉંડ (GIP) 103.27 રૂપિયા 1.23 ડોલર
કે આઇસલેન્ડ ડોલર (KYD) 100.14 રૂપિયા 1.20 ડોલર
સ્વિસ ફ્રીંક (CHF) 92.99 રૂપિયા 1.12 ડોલર
યુરો (EUR) 88.88 રૂપિયા 1.07 ડોલર
અમેરિકન ડોલર (USD) 83.29 રૂપિયા 1.00 ડોલર
છેલ્લા ત્રિમાસિક ગાળામાં અફઘાનીના મૂલ્યમાં 9 ટકાનો વધારો થયો છે, આ આંકડો તેને અન્ય મુખ્ય ચલણો કરતાં આગળ મૂકે છે. ભારે નિરાશાઓથી ઘેરાયેલા અફઘાનિસ્તાનના ચલણમાં આ વધારો આશ્ચર્યજનક છે કારણ કે યુએનના જણાવ્યા અનુસાર અફઘાનિસ્તાનમાં ગરીબી ખૂબ જ ગંભીર છે અને દેશના લગભગ 3.4 કરોડ લોકો ગરીબીમાં જીવવા મજબૂર છે. વર્ષ 2021ના આંકડા મુજબ સમગ્ર દેશની વસ્તી 4.01 કરોડ છે. વર્ષ 2020માં ગરીબી રેખા નીચે જીવતા અફઘાનીઓની સંખ્યા 1.5 કરોડ હતી. મતલબ કે તાલિબાનના આગમનના વધુ બે વર્ષ બાદ આ ગરીબોની સંખ્યામાં 1.9 કરોડનો વધારો થયો છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Mukesh Ambani: અનંત અંબાણી-રાધિકા મર્ચન્ટના લગ્નની તારીખ જાહેર, આ દિવસે ફેરા ફરશે કપલ.. જાણો સંપુર્ણ વિગતો વિગતવાર..
ડોલર સામે ભારતીય ચલણ 83.17 પર…
અફઘાનિસ્તાનની અફઘાનીમાં ઉછાળા પાછળનું કારણ જાણવાનો પ્રયાસ કરીએ તો તાલિબાન દ્વારા દેશના ચલણને મજબૂત કરવા માટે ઉઠાવવામાં આવેલા પગલાઓએ તેમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. દેશમાં યુએસ ડૉલર અને પાકિસ્તાની રૂપિયાના ઉપયોગની મંજૂરી નથી. અફઘાનિસ્તાનમાં ઓનલાઈન ટ્રેડિંગ પણ ગુનો છે અને આવું કરનારને જેલ થઈ શકે છે. દેશમાં હવાલાનો કારોબાર પણ ચરમસીમાએ છે અને મની એક્સચેન્જનું કામ પણ આના દ્વારા થાય છે. દાણચોરી દ્વારા અફઘાનિસ્તાન પહોંચતા અમેરિકન ડોલરની આપલે પણ આના દ્વારા આડેધડ થઈ રહી છે.
જોકે, બ્લૂમબર્ગના જણાવ્યા અનુસાર, અફઘાન જીડીપીમાં 9 ટકાનો વધારો દેશની નાણાકીય સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે આપવામાં આવતી સહાયને કારણે પણ છે. ઉલ્લેખનીય છે કે દેશમાં તાલિબાન શાસન બાદ અત્યાર સુધીમાં યુએનએ દેશને 5.8 અબજ ડોલરની સહાય આપી છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ અનુસાર, આ વર્ષે દેશને 3.2 બિલિયન ડોલરની સહાયની જરૂર છે અને તેમાંથી 1.1 બિલિયન ડોલરની સહાય પ્રાપ્ત થઈ છે. આ મદદ ઉપરાંત અફઘાનિસ્તાનમાં હાજર કુદરતી સંસાધનો પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર, દેશમાં લિથિયમનો વિશાળ ભંડાર છે, જેની કિંમત અંદાજે 3 ટ્રિલિયન ડોલર છે.
વિશ્વમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતા ભારતીય ચલણ છે. જો આપણે અફઘાની સાથે ભારતીય ચલણની તુલના કરીએ તો સોમવારે ડોલર સામે ભારતીય ચલણ 83.17 પર હતું. જ્યારે, અફઘાની 77.75 પર હતો. એક અફઘાન ચલણ 1.06 ભારતીય રૂપિયા બરાબર છે. હવે જો આપણે તેની પાકિસ્તાની ચલણ સાથે સરખામણી કરીએ તો તફાવત પણ વધારે છે. એક અફઘાન ચલણ હાલમાં 3.70 પાકિસ્તાની રૂપિયાની બરાબર છે.
