News Continuous Bureau | Mumbai
India China Dispute: સંરક્ષણ અને ઉદ્યોગના ચાર અધિકારીઓ અને રોઇટર્સ દ્વારા સમીક્ષા કરાયેલ દસ્તાવેજો અનુસાર, ભારતે તાજેતરના મહિનાઓમાં લશ્કરી ડ્રોનના સ્થાનિક ઉત્પાદકોને સુરક્ષા નબળાઈઓની ચિંતાઓને કારણે ચીનમાં બનેલા ઘટકોનો ઉપયોગ કરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
પરમાણુ સશસ્ત્ર પડોશીઓ વચ્ચેના તણાવ વચ્ચે અને નવી દિલ્હી લશ્કરી આધુનિકીકરણને અનુસરે છે. જે માનવરહિત ક્વાડકોપ્ટર, લાંબા સમયની સહનશક્તિ પ્રણાલી અને અન્ય સ્વાયત્ત પ્લેટફોર્મના વધુ ઉપયોગની પરિકલ્પના કરે છે. ત્યારે આ પગલું લેવામાં આવે છે.
પરંતુ નવા ભારતીય ઉદ્યોગ સૈન્યની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવા માટે જુએ છે, સંરક્ષણ અને ઉદ્યોગના આંકડાઓએ જણાવ્યું હતું કે ભારતના સુરક્ષા નેતાઓ ચિંતિત હતા કે ડ્રોનના સંદેશાવ્યવહાર કાર્યો, કેમેરા, રેડિયો ટ્રાન્સમિશન અને ઓપરેટિંગ સોફ્ટવેરમાં ચીની બનાવટના ભાગો દ્વારા ગુપ્ત માહિતી એકત્રીકરણ સાથે ચેડા થઈ શકે છે.
ભારતીય ઉદ્યોગ વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા પર નિર્ભર
દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે, 2020 થી સર્વેલન્સ ડ્રોન પર તબક્કાવાર આયાત પ્રતિબંધોને પૂરક બનાવે છે અને તે લશ્કરી ટેન્ડરો દ્વારા અમલમાં મૂકવામાં આવે છે. ડ્રોન ટેન્ડરોની ચર્ચા કરવા ફેબ્રુઆરી અને માર્ચમાં બે બેઠકોમાં, ભારતીય લશ્કરી અધિકારીઓએ સંભવિત બિડર્સને કહ્યું હતું કે “ભારત સાથે જમીનની સરહદો વહેંચતા દેશોના ઉપકરણો અથવા પેટા ઘટકો સુરક્ષા કારણોસર સ્વીકાર્ય રહેશે નહીં”,
એક ટેન્ડર દસ્તાવેજે જણાવ્યું હતું કે આવી સબસિસ્ટમ્સમાં “સુરક્ષા છટકબારીઓ” છે. જે જટિલ લશ્કરી ડેટા સાથે ચેડા કરે છે, અને વિક્રેતાઓને ઘટકોના મૂળને જાહેર કરવા હાકલ કરે છે. એક વરિષ્ઠ સંરક્ષણ અધિકારીએ રોઇટર્સને જણાવ્યું હતું કે પડોશી દેશોનો સંદર્ભ ચીન માટે સૌમ્યોક્તિ છે, તેમણે ઉમેર્યું હતું કે સાયબર હુમલા અંગે ચિંતા હોવા છતાં ભારતીય ઉદ્યોગ વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા પર નિર્ભર બની ગયો છે.
બેઇજિંગે સાયબર હુમલામાં સંડોવણીનો ઇનકાર કર્યો છે. ચીનના વાણિજ્ય મંત્રાલયે, જેણે ગયા અઠવાડિયે કેટલાક ડ્રોન અને ડ્રોન-સંબંધિત ઉપકરણો પર નિકાસ નિયંત્રણોની જાહેરાત કરી હતી , ભારતના પગલાં વિશેના પ્રશ્નોના જવાબ આપ્યા ન હતા. યુએસ કોંગ્રેસે 2019 માં પેન્ટાગોન પર ચીનમાં બનેલા ડ્રોન અને ઘટકો ખરીદવા અથવા તેનો ઉપયોગ કરવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Sunny Deol : રોકી ઔર રાની કી પ્રેમ કહાની માં ધર્મેન્દ્ર અને શબાના આઝમી ના લિપલોક સીન પર સની દેઓલે આપી પ્રતિક્રિયા, પિતા વિશે કહી આ વાત
મેન્યુફેક્ચરિંગ હર્ડલ
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી (PM Narendra Modi) કથિત ખતરાઓને નિષ્ફળ બનાવવા માટે ભારતની ડ્રોન ક્ષમતાનું નિર્માણ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે, જેમાં ચીન (China) નો સમાવેશ થાય છે, જેમના દળોએ તાજેતરના વર્ષોમાં તેમની વિવાદિત સરહદ પર ભારતીય સૈનિકો સાથે અથડામણ કરી છે. ભારતે 2023-24માં લશ્કરી આધુનિકીકરણ માટે 1.6 ટ્રિલિયન રૂપિયા ($19.77 બિલિયન) અલગ રાખ્યા છે, જેમાંથી 75% સ્થાનિક ઉદ્યોગ માટે અનામત છે. પરંતુ ચીની ભાગો પરના પ્રતિબંધને કારણે ઉત્પાદકોને અન્યત્ર સ્રોત ઘટકો માટે દબાણ કરીને સ્થાનિક રીતે લશ્કરી ડ્રોન બનાવવાની કિંમતમાં વધારો થયો છે, સરકાર અને ઉદ્યોગ નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું. સમીર જોશી, બેંગલુરુ સ્થિત ન્યૂસ્પેસ રિસર્ચ એન્ડ ટેક્નોલોજીસના સ્થાપક, ભારતના સૈન્ય માટે નાના ડ્રોન્સના સપ્લાયર, જણાવ્યું હતું કે સપ્લાય ચેઇનમાં 70% સામાન ચીનમાં બને છે.
તેણે કહ્યું. બિન-ચાઇનીઝ પાઇપલાઇન પર સ્વિચ કરવાથી નાટકીય રીતે ખર્ચમાં વધારો થયો છે, જોશીએ જણાવ્યું હતું કે, કેટલાક ઉત્પાદકો હજી પણ ચીનમાંથી સામગ્રીની આયાત કરી રહ્યા છે.
ટેક્નોલોજી ગેપ્સ
ભારત સમગ્ર સિસ્ટમ અને બંને પાર્ટો માટે વિદેશી ઉત્પાદકો પર આધાર રાખે છે. કારણ કે તેની પાસે ચોક્કસ પ્રકારના ડ્રોન બનાવવાની જાણકારી નથી. રાજ્ય સંચાલિત એરોનોટિકલ ડેવલપમેન્ટ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ (ADE) ના ડિરેક્ટર વાય. દિલીપે જણાવ્યું હતું કે, સ્વદેશી મધ્યમ ઊંચાઈની લાંબી એન્ડુર માનવરહિત સિસ્ટમ બનાવવા માટે સરકાર દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલ કાર્યક્રમ ઓછામાં ઓછા અડધા દાયકાથી વિલંબિત છે.
તપસ નામના પ્લેટફોર્મે મોટાભાગની જરૂરિયાતો પૂરી કરી છે. પરંતુ ડ્રોનના સૈન્યના ધ્યેયને પરિપૂર્ણ કરવા માટે વધુ કામની જરૂર છે. જે 30,000 ફૂટની ઓપરેશનલ ઊંચાઈ સુધી પહોંચી શકે અને 24 કલાક સુધી હવામાં રહી શકે, દિલીપે જણાવ્યું હતું. “મુખ્યત્વે અમને એન્જિનો દ્વારા અવરોધિત કરવામાં આવ્યા હતા,” તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ન તો સ્થાનિક રીતે બનેલા અને ન તો આંતરરાષ્ટ્રીય મોડલ ભારતમાં નોકરી માટે ઉપલબ્ધ છે. તપસ ઉપરાંત, જે આ મહિને લશ્કરી ટ્રાયલ શરૂ થવાની ધારણા છે, ADE એક સ્ટીલ્થ માનવરહિત પ્લેટફોર્મ અને હાઇ એલ્ટિટ્યુડ લોંગ એન્ડ્યુરન્સ પ્લેટફોર્મ પર કામ કરી રહ્યું છે, પરંતુ બંને વર્ષો દૂર છે. આ અવકાશને ભરવા માટે, ભારતે જૂનમાં જાહેરાત કરી હતી કે તે US પાસેથી $3 બિલિયનથી વધુમાં 31 MQ-9 ડ્રોન ખરીદશે.
સરકારની મનોહર પર્રિકર ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ડિફેન્સ સ્ટડીઝ એન્ડ એનાલિસિસના ડ્રોન નિષ્ણાત આર.કે. નારંગે જણાવ્યું હતું કે વ્યાપારી રીતે સધ્ધર ઉત્પાદનો પહોંચાડવા માટે “ટેક્નૉલૉજીના અંતરને ભરવા માટે સુસંગત રાષ્ટ્રીય વ્યૂહરચના હોવી જોઈએ”. નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે ફેબ્રુઆરીમાં વચન આપ્યું હતું કે સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ માટેના આ વર્ષના 232.6 અબજ રૂપિયા ($2.83 બિલિયન) બજેટનો એક ક્વાર્ટર ખાનગી ઉદ્યોગ માટે હશે.
તેમ છતાં, નારંગે જણાવ્યું હતું કે ભારતની મોટી ખાનગી-ક્ષેત્રની કંપનીઓ દ્વારા સંશોધન અને વિકાસમાં ઓછું રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે. જોશીએ જણાવ્યું હતું કે વેન્ચર કેપિટલિસ્ટોએ લાંબા સમયના લીડ ટાઈમને કારણે અને ઓર્ડર્સ ન આવે તેવા જોખમને કારણે લશ્કરી પ્રોજેક્ટ્સ છોડી દીધા હતા. વરિષ્ઠ સંરક્ષણ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ભારતે સ્થાનિક ઉત્પાદનને વેગ આપવા માટે વધુ ખર્ચ સ્વીકારવાની જરૂર પડશે. “જો આજે હું ચીન પાસેથી સાધનો ખરીદું છું પરંતુ હું કહું છું કે હું તેને ભારતમાં બનાવવા માંગુ છું, તો કિંમત 50% વધી જશે,” તેમણે કહ્યું. “એક રાષ્ટ્ર તરીકે આપણે અહીં ઇકોસિસ્ટમના નિર્માણમાં મદદ કરવા તૈયાર રહેવાની જરૂર છે.”
