News Continuous Bureau | Mumbai

Mumbai News : Banganga બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન વતી, મુંબઈના ઐતિહાસિક બાણગંગા તળાવના પુનરુત્થાનનું ( resurrection ) કામ ચાલી રહ્યું છે અને પ્રથમ તબક્કાનું કામ ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ કરવામાં આવશે. હાલમાં, તળાવ વિસ્તારમાં આવેલા ઐતિહાસિક 16 દીવાદાંડીઓને પુનઃજીવિત કરવાની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે. આ ઉપરાંત, તળાવમાં પથ્થરના પગથિયાંનું સમારકામ અને સુધારણા, તળાવની ફરતે ગોળાકાર માર્ગને ‘ભક્તિ પરિક્રમા માર્ગ’ તરીકે વિકસાવવો, બાણગંગા તળાવની 18.30 મીટર પહોળી ‘મિસિંગ લિંક’ને મંજૂર રોડ એલાઈનમેન્ટ સાથે વિકસાવવી, પથ્થરના પગથિયાં પરનું અતિક્રમણ દૂર કરવું. તળાવ વગેરે મુખ્ય કામોનો સમાવેશ થાય છે તેમ મદદનીશ કમિશનર (ડી વિભાગ) શ્રીએ જણાવ્યું હતું. શરદ ભોકે જણાવ્યું હતું. 

Join Our WhatsApp Community

 ડી વિભાગમાં વિવિધ નાગરિક સેવાઓ અને સુવિધાઓ પૂરી પાડવા ઉપરાંત મ્યુનિસિપલ કમિશનર અને પ્રશાસક શ્રી. ડો.ભૂષણ ગગરાણી, એડિશનલ મ્યુનિસિપલ કમિશનર (શહેર). (શ્રીમતી) અશ્વિની જોષી, ડેપ્યુટી કમિશનર (સર્કલ-1) ડો. (શ્રીમતી) સંગીતા હસનલે, મદદનીશ કમિશનર (ડી વિભાગ) શ્રી. શરદ ભોકેના માર્ગદર્શન હેઠળ હેરિટેજ સ્થળોની ( heritage sites ) જાળવણી અને જાળવણી માટે પગલા ભરવામાં આવી રહ્યા છે. ઐતિહાસિક ધરોહર સ્થળો પૈકીનું એક બાણગંગા તળાવ અને તેની આસપાસનો વિસ્તાર છે. આ તળાવ વાલકેશ્વર (મલબાર હિલ) વિસ્તારમાં છે.

મહારાષ્ટ્ર પ્રાચીન સ્મારકો ( Maharashtra Ancient Monuments ) અને પુરાતત્વીય સ્થળો અને અવશેષો અધિનિયમ, 1960 હેઠળ બાણગંગા તળાવને ( Banganga lake ) મહારાષ્ટ્ર સરકાર દ્વારા સંરક્ષિત સ્મારક જાહેર કરવામાં આવ્યું છે. આ તળાવની આસપાસ મંદિરો, સમાધિઓ, ધર્મશાળાઓ, મઠો છે અને આ સ્થાન રાષ્ટ્રીય મહત્વનું સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર છે. તળાવની બાજુમાં પ્રખ્યાત મંદિરો છે જેમ કે વેંકટેશ બાલાજી મંદિર, સિદ્ધેશ્વર શંકર મંદિર, રામ મંદિર, બજરંગ અખાડા, વાલ્કેશ્વર મંદિર વગેરે. બાણગંગા તળાવનું પ્રાચીન સમયથી ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ હોવાથી આ સ્થળે ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ તળાવના પ્રાચીન મહત્વને ધ્યાનમાં રાખીને હજારો વિદેશી પ્રવાસીઓ અહીં આવે છે.

બાણગંગા તળાવના ઐતિહાસિક, ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક અને પ્રાચીન મહત્વને ધ્યાનમાં રાખીને, મહારાષ્ટ્ર સરકારે 15 નવેમ્બર 2022ના રોજ બાણગંગા તળાવ (વાલકેશ્વર, મલબાર હિલ) વિસ્તારને ‘બી’ વર્ગના પ્રવાસન સ્થળ તરીકે જાહેર કર્યો છે. બાણગંગા તળાવના પુનરુત્થાન અને પર્યટનની દ્રષ્ટિએ સર્વાંગી સુવિધાઓના વિકાસ માટે તબક્કાવાર કામો હાલમાં પ્રગતિમાં છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો :  UPSC : યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશને સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (ડીએસપી) લિમિટેડ વિભાગીય સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષા, 2023ના લેખિત પરિણામોની જાહેરાત કરી

મદદનીશ કમિશનર શ્રી. આ અંગે માહિતી આપતા શરદ ભોકેએ જણાવ્યું હતું કે બાણગંગા તળાવ ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક મહત્વ ધરાવે છે. અગિયારમી સદીના પૌરાણિક સંદર્ભોમાં આ તળાવના નિશાન જોવા મળે છે. આ વિસ્તારમાં વિવિધ દેવી-દેવતાઓના મંદિરો, રામકુંડ વગેરે ધાર્મિક સ્થળો પણ આવેલા છે. અધિક મ્યુનિસિપલ કમિશનર (શહેર) ડો. (શ્રીમતી) અશ્વિની જોષીના માર્ગદર્શન અને અનુસરણ હેઠળ આ ક્ષેત્રમાં વિવિધ કાર્યો હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. આ માટે પુરાતત્વ વિભાગ અને ગૌડ સારસ્વત બ્રાહ્મણ મંદિર ટ્રસ્ટનો સહકાર મળી રહ્યો છે. તે મુજબ સમગ્ર વિસ્તારનો વિકાસ ચાલી રહ્યો છે. પ્રથમ તબક્કામાં, તળાવની પહોંચના પગથિયાં પરની 13 ઝૂંપડીઓ દૂર કરવામાં આવી હતી અને રહેવાસીઓને સ્લમ રિહેબિલિટેશન ઓથોરિટીની નજીકની બિલ્ડિંગમાં પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. રસપ્રદ વાત એ છે કે, મ્યુનિસિપલ પ્રશાસને આ માટે કોઈ વળતર ચૂકવવું પડ્યું ન હતું. અહીંના લેમ્પપોસ્ટને પુનર્જીવિત કરતી વખતે, તે સમયે ઉપયોગમાં લેવાતી કુદરતી સામગ્રીનો ઉપયોગ તેમની મૌલિકતાને જાળવી રાખવા અને તે સમયે જેવો હતો તેવો બનાવવા માટે કરવામાં આવ્યો છે. જેમાં અડદની દાળ, મેથી, જવસ, ગોળ, બેલફાલમાંથી તૈયાર કરેલ મિશ્રણનો સમાવેશ થાય છે. તળાવમાંથી કાંપ દૂર કરતી વખતે તળાવના તળિયે તેમજ તેની આસપાસના પ્રાચીન પથ્થરોને નુકસાન ન થાય તે માટે પુરાતત્વ વિભાગના માર્ગદર્શન હેઠળ કુશળ માનવબળની મદદથી કાંપ દૂર કરવામાં આવી રહ્યો છે. ભોકે આપી હતી.

Mumbai News : Banganga  રિવાઇવલ અને બ્યુટીફિકેશન ત્રણ તબક્કામાં કરવામાં આવશે

બાણગંગા તળાવનું કાયાકલ્પ અને બ્યુટીફિકેશન ત્રણ તબક્કામાં કરવામાં આવશે. જેમાં પ્રથમ તબક્કામાં બાણગંગા તળાવમાં પથ્થરનાં પગથિયાંમાં સુધારો, તળાવની આસપાસ લેમ્પ પોસ્ટનું પુનઃસ્થાપન, આકર્ષક ઈલેક્ટ્રીક લાઈટીંગ, તળાવની ફરતે ગોળ માર્ગને ‘ભક્તિ માર્ગ’ તરીકે વિકસાવવો, બાણગંગા તળાવની 18.30 મીટર પહોળી ‘મિસિંગ લિંક’નો સમાવેશ થાય છે. મંજૂર રોડ એલાઈનમેન્ટ) ડેવલપમેન્ટ, તળાવના પથ્થરના પગથિયાં પરનું અતિક્રમણ દૂર કરવું વગેરે.

 બીજા તબક્કામાં બાણગંગા તળાવની સામે આવેલી ઈમારતોના રવેશને એકસમાન રીતે રંગવામાં આવશે, તળાવને અડીને આવેલી ઈમારતોની દિવાલો પર ભીંતચિત્રો અને શિલ્પો દોરવામાં આવશે, રામકુંડના ઐતિહાસિક અને પવિત્ર સ્થળનું પુનરુત્થાન, વ્યાપક તળાવ વિસ્તારમાં મંદિરોના વિકાસની યોજનાનું આયોજન અને રૂપરેખા તૈયાર કરવામાં આવશે અને બાણગંગા તળાવ તરફ જતા પથ્થરો બાંધવામાં આવશે જેમાં સીડીઓ અને રસ્તાઓ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો :  Onion Export: ખેડૂતો માટે સારા સમાચાર! ડુંગળીની નિકાસ પર પ્રતિબંધ હટાવ્યો; લોકસભા ચૂંટણી વચ્ચે કેન્દ્રનો મોટો નિર્ણય.

 ત્રીજા તબક્કામાં બાણગંગા તળાવ અને અરબી સમુદ્ર વચ્ચે પહોળો કોરિડોર બનાવવો અને ઉક્ત વિસ્તારમાં ઝૂંપડપટ્ટીમાં રહેતા લોકોનું પુનર્વસન, પાર્ક બનાવવા, ખુલ્લી બેઠક વ્યવસ્થા, વારાણસીની તર્જ પર જાહેર જગ્યા, ડૉ. ભગવાનલાલ ઈન્દ્રજીત માર્ગને પહોળો કરવા અને રોડ લાઇનની બાજુમાં અસરગ્રસ્ત રહેણાંક અને બિન-રહેણાંક માળખાના પુનર્વસન જેવા કામો કરવામાં આવશે.