News Continuous Bureau | Mumbai
Budget 2023 Highlights: નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે બુધવારે, 1 ફેબ્રુઆરીએ સંસદમાં ભારત સરકારનું સામાન્ય બજેટ રજૂ કર્યું. બજેટનું મુખ્ય આકર્ષણ ઇન્કમટેક્સમાં મુક્તિની જાહેરાત હતી. નાણાપ્રધાને કહ્યું કે નવા કર પ્રણાલી હેઠળ હવે 7 લાખ રૂપિયાની વાર્ષિક આવક ધરાવતા લોકોને કોઈ આવકવેરો ચૂકવવો પડશે નહીં. અત્યાર સુધી આ મર્યાદા 7 લાખ હતી. આ સિવાય નાણામંત્રીએ અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું “રેલ બજેટ” રજૂ કર્યું છે. બજેટમાં રેલવે માટે રૂ. 2.40 લાખ કરોડની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી, જે નાણાકીય વર્ષ 2014ના રેલ બજેટ કરતાં લગભગ નવ ગણી વધારે છે.
ઉપરાંત, સરકારે આગામી નાણાકીય વર્ષમાં રૂ. 10 લાખ કરોડના મૂડી ખર્ચની જાહેરાત કરી છે, જે પાછલા વર્ષની સરખામણીમાં 33 ટકા છે. આગામી નાણાકીય વર્ષમાં દેશની રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 5.9% પર રહેવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. ચાલો જોઈએ બજેટની મુખ્ય હાઈલાઈટ્સ-
બજેટ 2023: નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણના ભાષણના મુખ્ય અંશ-
7 લાખ સુધીની વાર્ષિક આવક સુધી ઝીરો ઇન્કમટેક્સ
નાણામંત્રીએ બજેટમાં મધ્યમ વર્ગના લોકોને મોટી રાહત આપી છે. વાર્ષિક 7 લાખ સુધીની કમાણી કરનારાઓએ હવે કોઈ આવકવેરો ચૂકવવો પડશે નહીં. જો કે, આ સુવિધા માત્ર નવી ટેક્સ સિસ્ટમ પસંદ કરનારા કરદાતાઓને જ મળશે. જૂની કર વ્યવસ્થા હેઠળ, કર મુક્તિ મર્યાદા હજુ પણ રૂ. 5 લાખ છે.
ટેક્સ સ્લેબમાં કરવામાં આવેલ ફેરફારો
સરકારે નવી કર વ્યવસ્થા હેઠળ ઇન્કમટેક્સના સ્લેબમાં પણ ફેરફાર કર્યા છે. પર્સનલ ઇન્કમટેક્સના નવા કર દર હવે 0-3 લાખ રૂપિયાની વાર્ષિક આવક માટે શૂન્ય, 3 થી 6 લાખ રૂપિયા માટે 5%, રૂપિયા 6 થી 9 લાખ માટે 10%, રૂપિયા 9 થી 12 લાખ માટે 15%, રૂપિયા 12 થી 15. લાખ 20% અને 15 લાખથી વધુ 30% હશે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : બજેટમાં ગરીબોને મોટી રાહત, હવે એક વર્ષ સુધી ફ્રી રાશન ચાલુ રહેશે.
અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું “રેલ બજેટ”
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે રેલ્વે માટે 2.40 લાખ કરોડ રૂપિયાની જાહેરાત કરી, જે અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું “રેલ બજેટ” છે. ઉપરાંત, આ વર્ષ 2013-14માં રેલવેને આપવામાં આવેલા નાણાં કરતાં લગભગ 9 ગણું છે.
5.93 લાખ કરોડના ડિફેન્સ બજેટની જાહેરાત
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે આજે 5.93 લાખ કરોડ રૂપિયાના સંરક્ષણ બજેટની જાહેરાત કરી હતી. જે ગયા વર્ષના સંરક્ષણ બજેટ કરતાં લગભગ 5.67 ટકા વધુ છે. આ વખતે સંરક્ષણ બજેટમાં સરકારે નવા હથિયારોની ખરીદી, સશસ્ત્ર દળોના આધુનિકીકરણ, સંરક્ષણ ક્ષેત્ર સાથે સંબંધિત માળખાકીય સુવિધાઓ અને “આત્મનિર્ભર ભારત” પર ખૂબ ભાર મૂક્યો છે.
આગામી નાણાકીય વર્ષમાં રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 5.9% પર રહેશે
નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે આગામી નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન દેશની રાજકોષીય ખાધ અથવા રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 5.9% રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો હતો.
કેપિટલ એક્સપેન્ડેચર માટે 10 લાખ કરોડનું બજેટ
બજેટમાં, સરકારે આગામી નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન મૂડી ખર્ચ અથવા મૂડી ખર્ચ પર 10 લાખ કરોડની જોગવાઈની જાહેરાત કરી હતી, જે ગયા વર્ષ કરતાં લગભગ 33 ટકા વધુ છે. ઉપરાંત, તે દેશના કુલ જીડીપીના 3.3 ટકા છે. ગયા વર્ષે બજેટમાં આ માટે 7.5 લાખ કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, મૂડી ખર્ચ પરનું બજેટ આ રીતે વધ્યું છે-
2023-24 – 10 લાખ કરોડ
2022-23 – 7.5 લાખ કરોડ
2021-22 – 5.4 લાખ કરોડ
2020-21 – 4.39 લાખ કરોડ
આ સમાચાર પણ વાંચો : બજેટ 2023: દેશના ખેડૂતો માટે સરકારે ખોલ્યો પટારો, મળશે 20 લાખ કરોડની લોન
નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે બજેટ ભાષણ દરમિયાન વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં દેશનો જીડીપી વૃદ્ધિ દર 7% રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ વિશ્વની મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થાઓમાં સૌથી વધુ છે અને આ કોરોના રોગચાળાના પડકારો છતાં છે. નાણામંત્રીએ કહ્યું કે ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા સાચી દિશામાં આગળ વધી રહી છે. દેશ ઉજ્જવળ ભવિષ્ય તરફ આગળ વધી રહ્યો છે.
“અમૃતકાળમાં આ સપ્તર્ષિ બતાવશે માર્ગ”
નિર્મલા સીતારમણે બજેટમાં 7 મુખ્ય પ્રાથમિકતાઓ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે આ 7 પ્રાથમિકતાઓને “સપ્તર્ષિ” નામ આપ્યું અને કહ્યું કે આ સપ્તર્ષિઓ અમને અમૃતકલમાં રસ્તો બતાવશે. આ છે 7 પ્રાથમિકતાઓ-
1. સમાવેશી વૃદ્ધિ
2. છેલ્લા તબક્કાના લોકો સુધી પહોંચવાનું લક્ષ્ય
3. ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને રોકાણ
4. ક્ષમતાને ઉજાગર કરવી
5. ગ્રીન ડેવલપમેન્ટ
6. યુવા શક્તિ
7. ફાઇનાન્સિયલ સેક્ટર
મહિલા સન્માન બચન પત્ર જાહેર કરશે સરકાર
સ્વતંત્રતાના અમૃત મહોત્સવ અંતર્ગત નાણામંત્રીએ બજેટમાં મહિલા સન્માન બચત પત્ર આપવાની જાહેરાત કરી હતી. તેની અવધિ બે વર્ષ માટે હશે અને આ બે લાખ રૂપિયા હેઠળ બે વર્ષ સુધી મહિલા અથવા બાળકીના નામે જમા કરાવી શકાય છે. તેના પર સરકાર દ્વારા વાર્ષિક 7.75% વ્યાજ આપવામાં આવશે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : સીતારમણે લાલ સંબલપુરી સિલ્ક સાડીમાં રજૂ કર્યું બજેટ, જાણો નાણામંત્રીની સાડીઓ વિશે
ભારતને ગ્લોબલ ફૂડ સેન્ટર બનાવવામાં આવશે
નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે આપણે અનાજના ઉત્પાદનમાં અન્ય દેશો કરતા ઘણા આગળ છીએ. ભારત બાજરીને લોકપ્રિય બનાવવામાં મોખરે છે, જે સ્વાસ્થ્ય અને પોષણ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તેમણે કહ્યું કે ભારતને વૈશ્વિક ફૂડ હબ બનાવવા માટે હૈદરાબાદ કેન્દ્રને શ્રેષ્ઠતાનું કેન્દ્ર બનાવવામાં આવશે.
બાગાયત યોજનાઓને 2200 કરોડ મળશે
નાણામંત્રીએ બજેટમાં બાગાયતી યોજનાઓ માટે 2200 કરોડ રૂપિયા આપવાની જાહેરાત કરી હતી.
વિશ્વકર્મા કૌશલ સન્માન યોજના જાહેર
નાણામંત્રીએ પીએમ વિશ્વ કર્મ કૌશલ સન્માન પેકેજની જાહેરાત કરી. આ દ્વારા, કારીગરો અને કારીગરોની ગુણવત્તા સુધારવા, તેમના ઉત્પાદનોને સામૂહિક બજારમાં લઈ જવા અને તેમને MSME મૂલ્ય સાંકળ સાથે જોડવાના પ્રયાસો કરવામાં આવશે.
વિદ્યાર્થીઓ માટે નેશનલ ડિજિટલ લાઇબ્રેરી બનાવવામાં આવશે
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે બજેટમાં બાળકો અને કિશોરીઓ માટે રાષ્ટ્રીય ડિજિટલ પુસ્તકાલયની સ્થાપના કરી છે. આના દ્વારા કોરોના મહામારી દરમિયાન બાળકોના શિક્ષણને થયેલા નુકસાનની ભરપાઈ કરવામાં આવશે.
