News Continuous Bureau | Mumbai
Sleeping Sickness: હ્યુમન આફ્રિકન ટ્રાયપેનોસોમિયાસિસ ( Human African trypanosomiasis ) નામના રોગને ‘સ્લીપિંગ સિકનેસ’ પણ કહેવામાં આવે છે. આ એક પરોપજીવી રોગ છે, જે દક્ષિણ આફ્રિકામાં જોવા મળતી tsetse મધમાખીથી કરડવાથી ફેલાય છે.
ઉત્તર અને મધ્ય આફ્રિકાના ( Central Africa ) ચાડ નામના દેશે ઊંઘની બીમારી દૂર કરવામાં મોટી જીત હાંસલ કરી છે. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) એ તાજેતરમાં 20 જૂને ચાડને આ મોટી સફળતા હાંસલ કરવા બદલ અભિનંદન પાઠવ્યા હતા.
2024 માં, ચાડ ( Chad ) ઉપેક્ષિત ઉષ્ણકટિબંધીય રોગને દૂર કરવામાં સફળ થનાર પ્રથમ દેશ બન્યો છે. આ બહુ મોટી વાત છે. અત્યાર સુધીમાં વિશ્વના કુલ 51 દેશો આ કરી શક્યા છે.
Sleeping Sickness: ઉપેક્ષિત ઉષ્ણકટિબંધીય રોગો એવા રોગો છે જે મુખ્યત્વે ગરીબ અને વિકાસશીલ દેશોના લોકોને અસર કરે છે….
એ પણ ખાસ છે કે 100 દેશોના ટાર્ગેટનો અડધો ભાગ પાર કરનારો તે પહેલો દેશ છે. હકીકતમાં, વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (WHO) એ 2021 થી 2030 માટે લક્ષ્ય નક્કી કર્યું હતું કે 100 દેશોએ ઓછામાં ઓછા એક ઉપેક્ષિત ઉષ્ણકટિબંધીય રોગ ( NTD )ને દૂર કરવો જોઈએ. ચાડની આ સિદ્ધિ આ દિશામાં એક સીમાચિહ્નરૂપ છે. 100 દેશોનો લક્ષ્યાંક હવે નજીક છે.
ઉપેક્ષિત ઉષ્ણકટિબંધીય રોગો એવા રોગો છે જે મુખ્યત્વે ગરીબ અને વિકાસશીલ દેશોના લોકોને અસર કરે છે. આ રોગોને ઉપેક્ષિત કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેમના પર ઓછું ધ્યાન, અનુસંધાન અને ભંડોળ મળે છે.
જો tsetse મધમાખી પહેલાથી જ કોઈ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ અથવા પ્રાણીને કરડે છે અને પછી અન્ય વ્યક્તિને કરડે છે, તો તે વ્યક્તિ પણ બીમાર પડી શકે છે. કેટલાક દુર્લભ કિસ્સાઓમાં, આ રોગ અન્ય માધ્યમો દ્વારા પણ ફેલાય છે, જો કે આવા કિસ્સાઓ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે.
Sleeping Sickness: ઉંઘની બીમારી શરૂઆતમાં માત્ર તાવ અને શરીરની નબળાઈ જેવી લાગે છે, પછી ધીમે ધીમે તેની અસર મન પર થવા લાગે છે…
આ રીતે- જો કોઈ સગર્ભા સ્ત્રી આ રોગથી પીડિત હોય, તો ક્યારેક આ પરોપજીવી તેના અજાત બાળક સુધી પણ પહોંચી શકે છે. જો રક્ત દાતા ચેપગ્રસ્ત હોય, જો ચેપગ્રસ્ત અંગ દાન કરેલુ હોય. તો પ્રયોગશાળામાં કામ કરતા વૈજ્ઞાનિકો અથવા સહાયકો ચેપગ્રસ્ત રક્ત અથવા પરોપજીવીઓના સંપર્કને કારણે બીમાર પડી શકે છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Hyundai Verna: Hyundaiની આ સ્માર્ટ સેડાન પર 35000 રૂપિયાનું મળશે ડિસ્કાઉન્ટ, 20નું માઇલેજ…જાણો શાનદાર ફીચર્સ..
ઉંઘની બીમારી શરૂઆતમાં માત્ર તાવ અને શરીરની નબળાઈ જેવી લાગે છે, પછી ધીમે ધીમે તેની અસર મન પર થવા લાગે છે. આના કારણે વ્યક્તિનું વર્તન બદલાઈ શકે છે, તે હંમેશા મૂંઝવણમાં રહી શકે છે, તેની ઊંઘમાં ખલેલ પડી શકે છે અને ક્યારેક તે કોમામાં પણ જઈ શકે છે. ક્યારેક આ બીમારી જીવલેણ પણ બની શકે છે.
પરંતુ સારી વાત એ છે કે જો આ રોગની વહેલી તકે ઓળખ કરવામાં આવે અને તેની સારવાર કરવામાં આવે અને રોગ પર દેખરેખ રાખવામાં આવે તો તેને દૂર કરી શકાય છે. ચાડે આ માર્ગ અપનાવીને આ રોગને દૂર કરવામાં સફળતા મેળવી છે.
અત્યાર સુધીમાં 7 દેશો માનવ આફ્રિકન ટ્રાયપેનોસોમિયાસિસ (સ્લીપિંગ સિકનેસ) ને દૂર કરવામાં સફળ થયા છે? આ દેશો છે ટોગો (2020), બેનિન (2021), કોટે ડી’વોરી (2021), યુગાન્ડા (2022), ઇક્વેટોરિયલ ગિની (2022), ઘાના (2023) અને ચાડ (2024).
Sleeping Sickness: પશ્ચિમ આફ્રિકન સ્લીપિંગ સિકનેસ TB gambiense નામના પરોપજીવીને કારણે થાય છે…
આ સિવાય રવાન્ડા નામના દેશે ઉંઘની બીમારીના બીજા સ્વરૂપ, રોડ્સિએન્સ ફોર્મને પણ ખતમ કરી દીધું છે. WHO એ તેને 2022 માં પ્રમાણિત કર્યું હતું. આ એક મોટી સિદ્ધિ છે. આ દર્શાવે છે કે સાથે મળીને કામ કરીને આવા ખતરનાક રોગોને પણ હરાવી શકાય છે.
સ્લીપિંગ સિકનેસના બે મુખ્ય સ્વરૂપો છે: પશ્ચિમ આફ્રિકન સ્લીપિંગ સિકનેસ અને ઇસ્ટ આફ્રિકન સ્લીપિંગ સિકનેસ.
પશ્ચિમ આફ્રિકન સ્લીપિંગ સિકનેસ TB gambiense નામના પરોપજીવીને કારણે થાય છે, જે tsetse મધમાખીના કરડવાથી ફેલાય છે. આ રોગ ધીમે ધીમે આગળ વધે છે, કેટલીકવાર ડંખ પછી તેની અસર બતાવવામાં એક વર્ષ કે તેથી વધુ સમય લાગી શકે છે. તે ખાસ કરીને મધ્ય અને પશ્ચિમ આફ્રિકાના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે.
જ્યારે પૂર્વ આફ્રિકન સ્લીપિંગ સિકનેસ TB rhodesiense નામના પરોપજીવી દ્વારા ફેલાય છે. આ રોગ ખૂબ જ ઝડપથી આગળ વધે છે, કેટલીકવાર તે ડંખના થોડા અઠવાડિયામાં ગંભીર બની શકે છે. તે ખાસ કરીને પૂર્વી અને દક્ષિણ આફ્રિકાના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે. પશ્ચિમ આફ્રિકન સ્લીપિંગ સિકનેસ કરતાં તે ઓછું સામાન્ય છે.
Sleeping Sickness: આ બીમારી ફક્ત આફ્રિકન દેશોમાં જોવા મળે છે…
તે નોંધવું યોગ્ય છે કે tsetse મધમાખી, જે ઊંઘની બીમારીનું કારણ બને છે, તે ફક્ત થોડા આફ્રિકન દેશોમાં જોવા મળે છે. સારા સમાચાર એ છે કે અમેરિકામાં રહીને તમને આ રોગ ન થઈ શકે. જો તમે આફ્રિકાના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ગયા છો અને ત્યાં તમને કોઈ લક્ષણો દેખાય છે અથવા તમને લાગે છે કે તમને આ રોગ છે, તો તરત જ તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો.
આ ઉંઘની બીમારીને રોકવા માટે કોઈ રસી અથવા દવા ઉપલબ્ધ નથી. પરંતુ આનો અર્થ એ નથી કે તેને ટાળી શકાય નહીં. કેટલીક સાવચેતી રાખીને, તમે તમારી જાતને tsetse મધમાખી કરડવાથી બચાવી શકો છો અને રોગને અટકાવી શકો છો.
રોગને કાબૂમાં લેવાના પ્રયાસોને કારણે નવા કેસોની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે. 2009 માં, આ સંખ્યા 50 વર્ષમાં પ્રથમ વખત 10,000 થી નીચે આવી હતી અને 2015 માં ફક્ત 2804 કેસ નોંધાયા હતા. આ રોગનું નિદાન કરવું અને તેની સારવાર કરવી થોડી મુશ્કેલ છે. આ માટે ખાસ પ્રશિક્ષિત લોકોની જરૂર છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Motorola Razr 50 Ultra: Motorola Razr 50 Ultra જબરદસ્ત AI ફીચર્સ, પાવરફુલ કેમેરા અને પાવરફુલ પ્રોસેસર સાથે ટૂંક સમયમાં ભારતમાં લોન્ચ કરવામાં આવશે…
