News Continuous Bureau | Mumbai
Adani Group: ભારત અને એશિયાના બીજા સૌથી ધનિક ઉદ્યોગપતિ ગૌતમ અદાણી ( Gautam Adani ) હવે શિપબિલ્ડીંગમાં પ્રવેશવાની યોજના બનાવી જઈ રહ્યા છે. ગુજરાતના મુન્દ્રામાં અદાણી ગ્રુપના ફ્લેગશિપ પોર્ટ પર જહાજ બનાવવાનું કામ હવે શરૂ થઈ શકે છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે ચીન, જાપાન અને દક્ષિણ કોરિયામાં મોટાભાગના યાર્ડ ઓછામાં ઓછા 2028 સુધી સંપૂર્ણ રીતે બુક થઈ ગયા છે. આ જ કારણ છે કે વિશ્વની મોટી શિપ ઓપરેટિંગ કંપનીઓ શિપ બિલ્ડીંગ માટે હાલ વૈકલ્પિક જગ્યાઓ શોધી રહી છે. આમાં ભારત પણ સામેલ છે. આ તકનો લાભ લેવા માટે અદાણી ગ્રુપ હવે શિપબિલ્ડીંગમાં પ્રવેશવા માટે ગંભીરતાથી વિચારી રહ્યું છે. અદાણી ગ્રુપ દેશનું સૌથી મોટું પોર્ટ ( Adani port ) ઓપરેટર છે.
મેરીટાઇમ ઈન્ડિયા વિઝન 2030માં ( Maritime India Vision 2030 ) ભારતને ટોચના 10 શિપબિલ્ડર ( shipbuilding ) બનવાનું અને 2047 સુધીમાં મેરીટાઇમ અમૃત કાલ વિઝનમાં ટોચના પાંચમાં સ્થાન મેળવવાનું લક્ષ્ય છે. અદાણી ગ્રુપની યોજના દેશની આ યોજનામાં ફિટ બેસે છે. વિશ્વ વ્યાપારી શિપબિલ્ડીંગ માર્કેટમાં ભારતનો હિસ્સો માત્ર 0.05% છે. વિશ્વમાં કોમર્શિયલ શિપ ( Commercial ship ) નિર્માણ દેશોની યાદીમાં હાલ ભારત 20મા ક્રમે છે. ત્યારે ભારતીય માલિકીના અને ભારતીય ધ્વજવાળા જહાજો દેશની કુલ વિદેશી કાર્ગો જરૂરિયાતોમાં લગભગ 5% હિસ્સો ધરાવે છે. મુન્દ્રા પોર્ટ ( Mundra Port ) માટે રૂ. 45,000 કરોડની વિસ્તરણ યોજનામાં અદાણીની શિપબિલ્ડીંગ યોજનાનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આ યોજનાને તાજેતરમાં પર્યાવરણ મંત્રાલય તરફથી મંજૂરી મળી ગઈ છે.
Adani Group: નવી કંપનીને આ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવામાં ઘણો સમય લાગી શકે છે…
અદાણી ગ્રૂપ એવા સમયે શિપબિલ્ડીંગમાં પ્રવેશવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે જ્યારે વૈશ્વિક શિપિંગ ઉદ્યોગ ધીમે ધીમે ડીકાર્બોનાઇઝેશન લક્ષ્યાંકોને પહોંચી વળવા ગ્રીન શિપ તરફ આગળ વધી રહ્યો છે. એવો અંદાજ છે કે હાલના કાફલાને બદલવા માટે આગામી 30 વર્ષમાં 50,000 થી વધુ જહાજો બનાવવામાં આવશે. જો કે, અદાણી ગ્રૂપે આ સંદર્ભે મોકલેલા ઈમેલનો જવાબ આપ્યો ન હતો. KPMGના એક અહેવાલ મુજબ, વર્ષ 2047 સુધીમાં ભારતનું વ્યાપારી શિપબિલ્ડિંગ બજાર $62 બિલિયન સુધી પહોંચવાની અપેક્ષા છે. સાથે જ તેનાથી સંબંધિત સહાયક ઉદ્યોગ 37 અબજ ડોલર સુધી પહોંચી શકે છે. તેનાથી 1.2 કરોડ લોકોને રોજગાર મળવાની આશા છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : RBI Data: FY24માં ભારતની રોજગાર અસ્થાયી ધોરણે 6% વધીઃ RBI ડેટા.. જાણો વિગતે
KPMG અનુસાર, મેરીટાઇમ ઇન્ડિયા વિઝન 2030 અને અમૃત કાલ વિઝન લક્ષ્યાંકો સુધી પહોંચવા માટે, ભારતીય શિપયાર્ડનું વાર્ષિક ઉત્પાદન 0.072 મિલિયન ગ્રોસ ટનથી વધીને 2030 સુધીમાં 0.33 મિલિયન ગ્રોસ ટન અને 2047 સુધીમાં 11.31 મિલિયન ગ્રોસ ટન સુધી પહોંચવું જરૂરી છે. 2047 સુધીમાં ભારતીય વિદેશી કાર્ગો હિલચાલના લઘુત્તમ 5% હાંસલ કરવા માટે, સ્થાનિક કાર્ગો ક્ષમતામાં વધારો કરવા ઉપરાંત, વધારાની કાફલાની ક્ષમતા જરૂરી છે. પરિણામે, આગામી 23 વર્ષોમાં સ્થાનિક શિપબિલ્ડિંગ માંગ 59.74 મિલિયન ગ્રોસ ટન રહેવાનો અંદાજ છે. તેમાં જૂના જહાજોને બદલવાનો પણ સમાવેશ થાય છે.
નિષ્ણાતો કહે છે કે, નવી કંપનીને આ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવામાં ઘણો સમય લાગી શકે છે પરંતુ અદાણી ગ્રુપ માટે આ શરતો સરળ છે. તેની પાસે આ માટે જર્મન અને પર્યાવરણીય મંજૂરી છે. હેવી એન્જિનિયરિંગમાં અદાણી ગ્રૂપનું આ પ્રથમ પગલું હશે. SEZ નો દરજ્જો મળવાથી અદાણી ગ્રૂપને ઘણા નાણાકીય અને ટેક્સ પડકારોને દૂર કરવામાં મદદ મળશે. આ પડકારોને કારણે સ્થાનિક કંપનીઓ ચીનની શિપબિલ્ડિંગ કંપનીઓ સાથે સ્પર્ધા કરવામાં પણ અસમર્થ છે. ભારતમાં આઠ સરકારી યાર્ડ અને લગભગ 20 ખાનગી યાર્ડ છે. જેમાં લાર્સન એન્ડ ટુબ્રો ચેન્નાઈ નજીક કટ્ટુપલ્લી ખાતે એક યાર્ડ ચલાવે છે.
