News Continuous Bureau | Mumbai
આ વર્ષે ચારધામ યાત્રા આબોહવા પરિવર્તનની ગંભીર અસર હેઠળ આવી છે. દેહરાદૂન સ્થિત સોશિયલ ડેવલપમેન્ટ ફોર કોમ્યુનિટીઝ ફાઉન્ડેશનના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ, 30 એપ્રિલથી 31 ઓગસ્ટ 2025 સુધીના પ્રથમ ચાર મહિનામાં, 55 દિવસ એવા નોંધાયા છે જ્યારે ચારેય ધામોમાં એક પણ શ્રદ્ધાળુ પહોંચી શક્યો નથી. આ દિવસોને ‘ઝીરો-તીર્થયાત્રી દિવસ’ તરીકે નોંધવામાં આવ્યા છે. આ ઉપરાંત, 89 દિવસ એવા પણ હતા જ્યારે યાત્રાળુઓની સંખ્યા 1 થી 1,000 સુધી મર્યાદિત રહી હતી.
અર્થતંત્ર માટે મોટો ખતરો
એસડીસી ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક અનૂપ નૌટિયાલે જણાવ્યું છે કે આ વર્ષનો યાત્રા સીઝન તાજેતરના વર્ષોમાં સૌથી વધુ બાધિત રહ્યો છે. તેમણે ચેતવણી આપી છે કે જો આબોહવા પરિવર્તનને પહોંચી વળવા માટે નક્કર પગલાં લેવામાં નહીં આવે તો ચારધામ યાત્રા ઉત્તરાખંડની પહાડી અર્થવ્યવસ્થા માટે એક નબળી કડી બની શકે છે. યાત્રા એ ફક્ત શ્રદ્ધાનો વિષય નથી, પરંતુ સ્થાનિક અર્થવ્યવસ્થાનો મુખ્ય આધાર પણ છે. ભારે વરસાદ, અચાનક પૂર, વારંવાર ભૂસ્ખલન અને રસ્તાઓ ધોવાઈ જવા જેવી ઘટનાઓએ યાત્રાને ખૂબ જ ખરાબ રીતે અસર કરી છે. સપ્ટેમ્બરના શરૂઆતના દિવસોમાં પણ યાત્રા પાંચ દિવસ માટે સ્થગિત રહેશે, કારણ કે યમુનોત્રી અને ગંગોત્રીના માર્ગોને ગંભીર નુકસાન થયું છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Donald Trump: મોદી સરકારે ટ્રમ્પના 50% ટેરિફનો શોધી કાઢ્યો ઉકેલ! નિકાસકારોને બચાવવા તૈયાર કર્યો આ મજબૂત પ્લાન
સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત ધામો અને માર્ગો
આ અહેવાલ અનુસાર, યમુનોત્રી ધામ સૌથી વધુ પ્રભાવિત થયું છે. અહીં 23 દિવસ કોઈ શ્રદ્ધાળુ પહોંચી શક્યો નથી અને 30 દિવસ 1,000 થી ઓછા યાત્રીઓ નોંધાયા હતા. સતત ભૂસ્ખલન અને રસ્તાઓ તૂટી જવાને કારણે યાત્રા વારંવાર બાધિત થઈ. ગંગોત્રી ધામમાં 27 દિવસ ‘ઝીરો-તીર્થયાત્રી’ દિવસો હતા અને 9 દિવસ ખૂબ ઓછા યાત્રીઓ આવ્યા. કેદારનાથ ધામમાં પણ 19 દિવસ 1,000 થી ઓછા યાત્રીઓ પહોંચ્યા હતા. ગૌરીકુંડથી ઉપરનો માર્ગ ભૂસ્ખલન અને વરસાદને કારણે વારંવાર બંધ થતો રહ્યો. જ્યારે બદ્રીનાથ ધામની સ્થિતિ અન્ય ધામોની સરખામણીમાં થોડી સારી રહી, તેમ છતાં 2 દિવસ યાત્રાળુ વગરના અને 2 દિવસ ખૂબ જ ઓછી હાજરી સાથે યાત્રા પ્રભાવિત થઈ.
ભવિષ્ય માટે સૂચનો
એસડીસી ફાઉન્ડેશને ભવિષ્યની યાત્રાને વધુ સુરક્ષિત બનાવવા માટે કેટલાક મહત્વપૂર્ણ સૂચનો આપ્યા છે. તેમાં આબોહવા-સંવેદનશીલ રસ્તાઓનું નિર્માણ અને બહેતર પાણી નિકાલ પ્રણાલી વિકસાવવાનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત, રીઅલ-ટાઇમ હવામાન મોનિટરિંગ સિસ્ટમ અને મજબૂત સંચાર નેટવર્ક સ્થાપિત કરવાની પણ ભલામણ કરવામાં આવી છે. આપત્તિ-સુરક્ષિત આશ્રયસ્થાનોનું નિર્માણ કરવું અને પ્રભાવિત વ્યવસાયો, ટ્રાન્સપોર્ટરો અને સેવા પ્રદાતાઓ માટે આર્થિક રાહત પેકેજ તૈયાર કરવું પણ જરૂરી છે. અહેવાલનું નિષ્કર્ષ છે કે યાત્રાને ભવિષ્યમાં આબોહવા અને આપત્તિ-સુરક્ષિત બનાવવી એ જ એકમાત્ર રસ્તો છે. હવે સમય આવી ગયો છે કે આપણે યાત્રીઓની સંખ્યા પર નહીં, પરંતુ મજબૂતી અને તૈયારી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ.
