News Continuous Bureau | Mumbai
Exit Polls History: લોકસભા ચૂંટણી 2024ના સાતમા અને છેલ્લા તબક્કા હેઠળ આજે દેશભરમાં મતદાન થઈ રહ્યું છે. આ પછી 4 જૂને ચૂંટણીના પરિણામો જાહેર થશે. પરંતુ ચૂંટણીના પરિણામો ( Election Results ) પહેલા શનિવાર સાંજથી જ એક્ઝિટ પોલના પરિણામો આવવાનું શરૂ થઈ જશે. આવી સ્થિતિમાં એ જાણવું ખુબ જ જરૂરી છે કે એક્ઝિટ પોલ શું છે? તે કેવી રીતે કરવામાં આવે છે? અને તેની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ?
કોઈપણ ચૂંટણીમાં ( Lok Sabha Election 2024 ) મતદાન કર્યા બાદ મતદાર જ્યારે મતદાન મથકની ( Voting center ) બહાર આવે છે ત્યારે તેને પૂછવામાં આવે છે કે તેણે કઈ પાર્ટી કે ઉમેદવારને મત આપ્યો છે. દેશની ઘણી મોટી એજન્સીઓ આ સર્વેમાં સામેલ થાય છે, જે અલગ-અલગ રીતે એક્ઝિટ પોલનું ( Exit Poll Results ) આયોજન કરે છે. આ એજન્સીઓ મતદાનના દિવસે મતદારો ( Voters ) વોટીંગ ( Voting ) કર્યા પછી બહાર આવે કે તરત જ મતદાન મથકની બહાર એજન્સીના લોકોને તૈનાત કરી દે છે. આ બાદ મતદારોને ઘણા પ્રકારના પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે, ઉદાહરણ તરીકે, તેઓએ કઈ પાર્ટીને મત આપ્યો? વડાપ્રધાન પદ માટે તેમના પ્રિય ઉમેદવાર કોણ છે વગેરે..
એક્ઝિટ પોલને લોકોના પ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ 1951ની કલમ 126A હેઠળ નિયંત્રિત કરવામાં આવે છે. તે જ સમયે, ચૂંટણી પંચ ( ECI ) એક્ઝિટ પોલને લઈને યોગ્ય માર્ગદર્શિકા પણ બહાર પાડે છે, જેમાં તે જણાવવામાં આવે છે કે એક્ઝિટ પોલની પદ્ધતિ શું હોવી જોઈએ.
Exit Polls History: ભારતની જેમ વિશ્વના ઘણા દેશોમાં ચૂંટણી પહેલા એક્ઝિટ પોલ કરાવવામાં આવે છે. ..
ભારતની જેમ વિશ્વના ઘણા દેશોમાં ચૂંટણી પહેલા એક્ઝિટ પોલ કરાવવામાં આવે છે. અમેરિકાથી લઈને એશિયા અને આફ્રિકા સુધીના ઘણા ખંડો પર આ પોલ કરવામાં આવે છે. પરંતુ પ્રથમ એક્ઝિટ પોલ 1936માં અમેરિકામાં હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. તે સમયે જ્યોર્જ ગેલપ અને ક્લાઉડ રોબિન્સને ન્યૂયોર્કમાં એક સર્વે કર્યો હતો. મતદાન મથકોની બહાર આવતા મતદારોને પૂછવામાં આવ્યું કે તેઓએ પ્રમુખ પદ માટે કયા ઉમેદવારને મત આપ્યો છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો: Surat: વાવાઝોડાની આગાહીને પગલે તા.૭ જૂન સુધી સુરતના દાંડી અને ડભારી બીચ રહેશે બંધ
આ એક્ઝિટ પોલમાં ફ્રેન્કલિન ડી. રૂઝવેલ્ટ જીતશે તેવી આગાહી કરવામાં આવી હતી જે ચૂંટણી પરિણામોમાં સાચી સાબિત થઈ હતી. આ પછી, એક્ઝિટ પોલનો ટ્રેન્ડ આખી દુનિયામાં ઝડપથી ફેલાઈ ગયો હતો. આ પછી, પ્રથમ એક્ઝિટ પોલ 1937માં બ્રિટનમાં અને 1938માં ફ્રાન્સમાં કરવામાં આવ્યો હતો. 1957 માં બીજી સામાન્ય ચૂંટણીમાં ભારતમાં પ્રથમ વખત એક્ઝિટ પોલ હાથ ધરવામાં આવ્યો હતો. આ મતદાન ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ પબ્લિક ઓપિનિયન દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ તેને સંપૂર્ણ રીતે એક્ઝિટ પોલ ન કહેવામાં આવ્યું. આ પછી 1980માં ડૉ. પ્રણય રોયે પહેલો એક્ઝિટ પોલ કરાવ્યો હતો.
એક્ઝિટ પોલના દૃષ્ટિકોણથી 1996ની લોકસભાની ચૂંટણી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હતી. તે સમયે દૂરદર્શન પર એક્ઝિટ પોલ બતાવવામાં આવ્યો હતો. આ પહેલીવાર હતું જ્યારે એક્ઝિટ પોલના પરિણામો ટીવી પર બતાવવામાં આવ્યા હતા. સેન્ટર ફોર ધ સ્ટડી ઓફ ડેવલપિંગ સોસાયટીઝ (CSDS) દ્વારા આ સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો.
Exit Polls History: ચૂંટણી પંચ સમયાંતરે એક્ઝિટ પોલ અને ઓપિનિયન પોલ અંગે માર્ગદર્શિકા બહાર પાડે છે. ..
તે સમયે ચૂંટણીમાં, CSDS એ તેના એક્ઝિટ પોલમાં ખંડિત જનાદેશની આગાહી કરી હતી અને એવું જ થયું. ભાજપ સૌથી મોટા પક્ષ તરીકે ઉભરી આવ્યો હતો, પરંતુ બહુમતીથી દૂર હતો. જેમાં અટલ બિહારી વાજપેયી વડાપ્રધાન બન્યા, પરંતુ બહુમતના અભાવે તેમણે 13 દિવસમાં રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું. ભારતમાં પ્રથમ વખત 1998માં એક્ઝિટ પોલ સંબંધિત માર્ગદર્શિકા જારી કરવામાં આવી હતી. કલમ 324 હેઠળ, ચૂંટણી પંચે 14 ફેબ્રુઆરી 1998 ના રોજ સાંજે 5 વાગ્યાથી 7 માર્ચ 1998 ના રોજ સાંજે 5 વાગ્યા સુધી ટીવી અને અખબારો પર એક્ઝિટ પોલ અને ઓપિનિયન પોલના પરિણામો પ્રકાશિત કરવા અથવા બતાવવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. 1998ની સામાન્ય ચૂંટણીનો પ્રથમ તબક્કો 16 ફેબ્રુઆરીએ અને છેલ્લો તબક્કો 7 માર્ચે યોજાયો હતો.
આ પછી, ચૂંટણી પંચ સમયાંતરે એક્ઝિટ પોલ અને ઓપિનિયન પોલ અંગે માર્ગદર્શિકા બહાર પાડે છે. જનપ્રતિનિધિત્વ અધિનિયમ 1951 મુજબ, મતદાનના તમામ તબક્કાઓ પૂરા ન થાય ત્યાં સુધી એક્ઝિટ પોલ બતાવી શકાતા નથી. એક્ઝિટ પોલના પરિણામો છેલ્લા તબક્કાનું મતદાન પૂરું થયાના અડધા કલાક પછી દેખાડી શકાઈ છે. કાયદા હેઠળ, જો કોઈ ચૂંટણી પ્રક્રિયા દરમિયાન એક્ઝિટ પોલ અથવા કોઈપણ ચૂંટણી સંબંધિત સર્વે દર્શાવે છે અથવા ચૂંટણી પંચની માર્ગદર્શિકાનું ઉલ્લંઘન કરે છે, તો તેને 2 વર્ષ સુધીની જેલ અથવા દંડ અથવા બંને સજા થઈ શકે છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો: World No Tobacco Day: રામપુરા સ્થિત ટી.એન્ડ ટી.વી. ઇન્સ્ટીટયુટ ઓફ નર્સિંગ દ્વારા સિંગણપોર અર્બન હેલ્થ સેન્ટર ખાતે ‘વિશ્વ તમાકુ નિષેધ’ દિવસની ઉજવણી
દરમિયાન, 2009ની લોકસભા ચૂંટણીમાં પણ એનડીએ અને યુપીએ વચ્ચે જોરદાર ટક્કર થશે તેવું કહેવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ જ્યારે પરિણામો આવ્યા ત્યારે યુપીએને 262 બેઠકો અને એનડીએને 159 બેઠકો મળી હતી. 2014 અને 2019ની સામાન્ય ચૂંટણીના એક્ઝિટ પોલ સાચા સાબિત થયા હતા. બંને વખત, એક્ઝિટ પોલમાં ભાજપની જીતની આગાહી કરવામાં આવી હતી અને પરિણામો સમાન રહ્યા હતા. ભાજપે 2014માં 282 અને 2019માં 303 બેઠકો જીતી હતી.
Exit Polls History: જો કે, 20 વર્ષ પહેલા 2004ની લોકસભા ચૂંટણીમાં એક્ઝિટ પોલના પરિણામો અને ચૂંટણીના પરિણામો સાવ વિપરીત રહ્યા હતા…
જો કે, 20 વર્ષ પહેલા 2004ની લોકસભા ચૂંટણીમાં એક્ઝિટ પોલના પરિણામો અને ચૂંટણીના પરિણામો સાવ વિપરીત રહ્યા હતા. પછી એક્ઝિટ પોલમાં એવું કહેવામાં આવી રહ્યું હતું કે ભાજપ સૌથી મોટી પાર્ટી બનશે અને એનડીએ સરકાર બનાવશે, પરંતુ જ્યારે પરિણામ આવ્યા તો એનડીએ 200નો આંકડો પણ પાર કરી શક્યો નહીં અને 189 થઈ ગયો. કોંગ્રેસ સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી અને યુપીએ સરકાર બનાવી હતી.
