News Continuous Bureau | Mumbai
Congress Working Committee: પ્રમુખ બન્યાના 9 મહિના પછી, મલ્લિકાર્જુન ખડગે (Mallikarjun Kharge) એ CWC (કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટી) ની રચનાની જાહેરાત કરી છે, જે કૉંગ્રેસ (Congress) માં નીતિ-નિર્માણ કરનાર સર્વોચ્ચ સંસ્થા છે. પ્રથમ વખત 39 નેતાઓને CWCમાં સભ્ય તરીકે સ્થાન મળ્યું છે. અગાઉ વધુમાં વધુ 25 સભ્યો બનાવવાની જોગવાઈ હતી.
રસપ્રદ વાત એ છે કે કોંગ્રેસની નવી કાર્યકારી સમિતિમાં સમાવિષ્ટ 60 ટકાથી વધુ નેતાઓએ 2014 અને ત્યારપછી ચૂંટણી લડી નથી અથવા તો હાર્યા છે. CWCમાં સ્થાન મેળવનાર બંને નેતાઓ લોકસભાની ચૂંટણીમાં તેમની જમા રકમ પણ બચાવી શક્યા ન હતા. દલિત ક્વોટામાંથી CWCમાં સ્થાન મેળવનાર ચરણજીત સિંહ ચન્ની જ્યારે મુખ્યમંત્રી હતા ત્યારે વિધાનસભાની ચૂંટણી પણ હારી ચૂક્યા છે.
CWCની જાહેરાત બાદ વિરોધનો ગણગણાટ પણ તેજ થઈ ગયો છે. લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીના પૌત્ર વિભાકર શાસ્ત્રીએ રજૂઆત અંગે સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ લખી હતી. શાસ્ત્રીએ CWCમાં સામેલ ન થવા બદલ પોતાની જાતને ટોણો માર્યો હતો.
કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટી કેવી રીતે કામ કરે છે?
CWC એટલે કે કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટી 1920માં પ્રથમ વખત અસ્તિત્વમાં આવી. તે દેશની સૌથી જૂની પાર્ટી કોંગ્રેસનું સર્વોચ્ચ એકમ છે, જે પાર્ટીની અંદર તમામ મુખ્ય નીતિ વિષયક બાબતોનો નિર્ણય લે છે. CWC પાસે કોંગ્રેસના બંધારણમાં ફેરફાર કરવાનો પણ અધિકાર છે.
કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટીની બેઠક પ્રમુખ દ્વારા બોલાવવામાં આવે છે. સભા શરૂ થયા બાદ સંસ્થાના મહામંત્રી દ્વારા દરખાસ્ત કરવામાં આવે છે. આ પછી બધા સભ્યો સાથે મળીને ચર્ચા કરે છે અને પછી તેના પર અંતિમ નિર્ણય લેવામાં આવે છે. તે તમામ દરખાસ્તોને CWCમાં રાખવી ફરજિયાત છે, જે પક્ષની નીતિ સાથે સંબંધિત છે. કોંગ્રેસે તેના ખર્ચનું ઓડિટ કરવું પડશે અને તેને CWC સમક્ષ રજૂ કરવું પડશે. CWC પાસે સ્પીકરના નિર્ણયને વીટો કરવાનો પણ અધિકાર છે.
કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ માત્ર કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટીની ભલામણ પર ચૂંટણી સહિત તમામ સમિતિઓની રચના કરે છે. આ સમિતિઓ ટિકિટ વિતરણ અને ફેસ ડેકલેરેશનમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. ચૂંટણીમાં હાર બાદ સમીક્ષા રિપોર્ટ CWCમાં જ રાખવામાં આવે છે. જો CWC ચૂંટણી દરમિયાન કોઈપણ નેતાની ભૂમિકાને શંકાસ્પદ અથવા ખોટી માને છે, તો પાર્ટીએ તે નેતા વિરુદ્ધ કાર્યવાહી કરવી પડશે.એટલે કે, CWC ચૂંટણીમાં અને તે પછી પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Mumbai: મુંબઈકર માટે ખુશખબરી! મુંબઈના દરેક સભ્ય માટે આ સ્થળે, આ દિવસથી ખુલી રહ્યું છે સ્વિમિંગ પુલ.. જાણો સંપુર્ણ વિગતો અહીં…
39માંથી 11 સભ્યોએ 10 વર્ષથી ચૂંટણી લડી નથી –
કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટીમાં સ્થાન મેળવનારા 39 નેતાઓમાંથી(39 committee members) 11 નેતાઓ એવા છે કે જેમણે છેલ્લા 10 વર્ષથી કે તેથી વધુ સમયથી કોઈ ચૂંટણી(election) લડી નથી. મોટાભાગના નેતાઓ રાજ્યસભાના સહારે પોતાનું રાજકારણ કરી રહ્યા છે.
1. મનમોહન સિંહ- ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન મનમોહન સિંહ કારોબારીમાં સૌથી વૃદ્ધ (90 વર્ષ) છે. સિંહે અત્યાર સુધી સીધી એક પણ ચૂંટણી લડી નથી. છેલ્લા 10 વર્ષથી તેઓ ચૂંટણીના રાજકારણમાં પણ સક્રિય નથી.
2. પ્રિયંકા ગાંધી- વર્ષ 2018માં રાજકારણમાં પ્રવેશનાર પ્રિયંકા ગાંધીએ પોતે અત્યાર સુધી એક પણ ચૂંટણી લડી નથી. સંગઠનમાં તેમને યુપીના પ્રભારી મહાસચિવ બનાવવામાં આવ્યા, પરંતુ ત્યાં પણ પાર્ટીનું પ્રદર્શન કંગાળ રહ્યું.
3. એકે એન્ટની- વર્કિંગ કમિટીમાં સામેલ વરિષ્ઠ નેતા એકે એન્ટનીએ પણ લાંબા સમયથી ચૂંટણી લડી નથી. 2001માં છેલ્લી વખત વિધાનસભાની ચૂંટણી જીતેલા એન્ટની માત્ર રાજ્યસભા દ્વારા જ રાષ્ટ્રીય રાજકારણ કરી રહ્યા હતા.
4. અંબિકા સોની- સોનિયા ગાંધીની કિચન કેબિનેટની સભ્ય અંબિકા સોની પણ રાજ્યસભાની મદદથી રાષ્ટ્રીય રાજનીતિ કરી રહી છે. 2014માં સોનીએ આનંદપુર સાહિબથી ચૂંટણી લડી હતી, પરંતુ તેમને કારમી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
5. આનંદ શર્મા- આનંદ શર્મા રાજીવ ગાંધીના સમયથી ચૂંટણીના રાજકારણથી દૂર રહ્યા છે. શર્માનું રાજકારણ પણ રાજ્યસભાના સમર્થન પર ટકે છે. જો કે, શર્મા પાર્ટીની અંદર ચૂંટણી કરાવવાની તેમની માંગ પર ખૂબ જ અવાજ ઉઠાવી રહ્યા છે.
6. અભિષેક મનુ સિંઘવી- CWCમાં સ્થાન મેળવનાર પ્રખ્યાત વકીલ અભિષેક મનુ સિંઘવી પણ સીધી ચૂંટણીથી દૂર છે. સિંઘવી 2006થી રાજ્યસભા દ્વારા રાષ્ટ્રીય રાજનીતિમાં દખલ થયા હતા.
7. જયરામ રમેશ- કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટીમાં સામેલ પાર્ટીના સંચાર વિભાગના વડા જયરામ રમેશની રાજનીતિ પણ રાજ્યસભાના સમર્થન પર ટકેલી છે. રમેશ 2004થી રાજ્યસભાના સાંસદ છે.
8. દીપક બાબરિયા- CWCમાં સ્થાન મેળવનાર હરિયાણાના પ્રભારી દીપક બાબરિયાએ પણ અત્યાર સુધી ક્યારેય ચૂંટણી લડી નથી. બાબરિયા ગુજરાતમાંથી આવે છે, જે છેલ્લા 30 વર્ષથી ભાજપનો ગઢ છે.
9. પી ચિદમ્બરમ – ભૂતપૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રીએ તેમની છેલ્લી ચૂંટણી 2009 માં શિવગંગાઈ બેઠક પરથી લડી હતી. 2014માં ચિદમ્બરમે આ સીટ તેમના પુત્ર કાર્તિને આપી હતી. ત્યારથી ચિદમ્બરમ રાજ્યસભાની મદદથી રાજનીતિ કરી રહ્યા છે.
10. નાસિર હુસૈન- મુસ્લિમ ક્વોટામાંથી કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટીમાં સામેલ સૈયદ નાસિર હુસૈન પણ સીધી ચૂંટણી લડ્યા નથી. હુસૈન ખડગેના નજીકના માનવામાં આવે છે. 2018માં કર્ણાટકમાંથી રાજ્યસભા માટે ચૂંટાયા હતા.
11. અવિનાશ પાંડે- ઝારખંડ કોંગ્રેસના પ્રભારી અવિનાશ પાંડેએ પણ 2014 પછી કોઈ ચૂંટણી લડી નથી. પાંડે 2016 સુધી રાજ્યસભાના સભ્ય હતા, પરંતુ તે પછી તેમની ફરજ સંસ્થામાં ફેરવાઈ ગઈ.
CWCમાં ચૂંટણી હારી ગયેલા નેતાઓનું વર્ચસ્વ
CWCમાં ચૂંટણી હારી ગયેલા નેતાઓનું વર્ચસ્વ. સમિતિમાં આવા 14 નેતાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે, જેઓ છેલ્લા 10 વર્ષમાં એક યા બીજી ચૂંટણી હાર્યા છે. આ યાદીમાં મલ્લિકાર્જુન ખડગે અને રાહુલ ગાંધી જેવા નેતાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે.
ખડગે ગુલબર્ગાથી 2019ની લોકસભા ચૂંટણી હારી ગયા છે, જ્યારે રાહુલને અમેઠીમાં બીજેપીની સ્મૃતિ ઈરાનીએ પરાજય આપ્યો હતો. જો કે, 2019 માં, રાહુલ ગાંધી વાયનાડ બેઠક પરથી જીતવામાં સફળ થયા.
અજય માકન, જગદીશ ઠાકોર, ગુલામ અહમદ મીર, સલમાન ખુર્શીદ, દિગ્વિજય સિંહ, તારિક અનવર, મીરા કુમાર, જિતેન્દ્ર સિંહ, મુકુલ વાસનિક અને લોકસભા ચૂંટણી હારી ગયેલા દીપા દાસ મુનશીને કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટીમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા છે .
સલમાન ખુર્શીદ અને દીપા દાસ મુનશી ચૂંટણીમાં પોતાની ડિપોઝીટ પણ બચાવી શક્યા નથી.
વિધાનસભા ચૂંટણી સુધી હારેલા રણદીપ સુરજેવાલા અને ચરણજીત સિંહ ચન્નીને પણ કોંગ્રેસ વર્કિંગ કમિટીમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. સુરજેવાલા હાલમાં કર્ણાટક અને મધ્યપ્રદેશ કોંગ્રેસના પ્રભારી છે.
એકંદરે, 39 સભ્યો સાથે CWCમાં આવા 25 સભ્યો છે, જેઓ છેલ્લા 10 વર્ષમાં કાં તો ચૂંટણી લડ્યા નથી અથવા હાર્યા નથી.
