News Continuous Bureau | Mumbai
ભારતીય બંધારણની કલમ ૧ ,ઈન્ડિયા અને ભારત (ઈન્ડિયા ધેટ ઈઝ ભારત) એમ બે નામનો ઉલ્લેખ-સમાવેશ કરે છે. દેશનું પરંપરાગત નામ ભારત છે અને આધુનિક નામ ઈન્ડિયા છે.આ બંને નામનો ઉપયોગ થતો આવી રહ્યો છે. બધારણની કલમ ૧ પ્રમાણે દેશને ઈન્ડિયા અથવા ભારત નામે ઓળખાવી શકાય છે.દેશના પરંપરાગત કે આધુનિક નામનો ઉપયોગ ક્યારે, કેવા સંજોગોમા, કયા પ્રસંગે કરવો તે અંગે કોઈ સ્પસ્ટતા નથી તેથી તે નામોનો ઉપયોગ કરવા બાબત કોઈ અડચણન હોવી જોઈએ તેવુ અર્થઘટન થઈ શકે છે.
India or Bharat: સમગ્ર ઇતિહાસએ વાતનો સાક્ષી છે કે દેશોમાં વિવિધ પરિવર્તનો થયા છે, જેમાં તેમના નામોમાં ફેરફારનો સમાવેશ થાય છે, જે મોટાભાગે રાજકીય, સામાજિક અથવા સાંસ્કૃતિક પરિબળોથી પ્રભાવિત હતા. મોટા ભાગના દેશો કે જેમણે આવા નામ બદલાવ જોયા છે તેનો હેતુ તેમની ઓળખ અથવા તેમના ઐતિહાસિક વર્ણનોમાં પરિવર્તન લાવવાનો હતો. અહીં, કેટલાક રાષ્ટ્રો વિશેની વીગત અપાઈ છે જેઓએ સત્તાવાર રીતે નામ ગત સદીમા ને ચાલુ સદીના બેદાયકામા નામ બદલ્યું છે.
આ રાષ્ટ્રોમા મુખ્યત્વે તુર્કી, નેધરલેન્ડ, ઉત્તર મેસેડોનિયા પ્રજાસત્તાક, ઇસ્વાતિનીનું રાજ્ય, ચેકિયા, કેપ વર્ડે, થાઈલેન્ડ, મ્યાનમાર, કંબોડિયા, આયર્લેન્ડ ઈરાન વગેરે દેશો નો સમાવેશ થાય છે. ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૩ ની શરૂઆતમાં તુર્કીમાં ૭.૮ની તીવ્રતાનો ધરતીકંપ આવ્યા પછી, લોકોએ આપત્તિને કવર કરતી વખતે Türkiye સ્પેલિંગનો ઉપયોગ કરીને મીડિયાની નોંધ લેવાનું શરૂ કર્યું. તે એટલા માટે કારણ કે તુર્કીના વિદેશ પ્રધાન મેવલુત કાવુસોગ્લુએ જૂન ૨૦૨૨ માં સંયુક્ત રાષ્ટ્રને તુર્કીથી તુર્કિયેની જોડણી બદલવાની વિનંતી કરી હતી. વિનંતી રાષ્ટ્રપતિ રેસેપ તૈયિપ એર્દોગનના હુકમનામું પર આધારિત હતી, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે તુર્કી સ્પેલિંગ “સંસ્કૃતિ, સભ્યતા અને મૂલ્યોનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને તેને વ્યક્ત કરે છે. તુર્કી રાષ્ટ્રની શ્રેષ્ઠ રીતે.” અમેરિકાએ સત્તાવાર રીતે જાન્યુઆરી ૨૦૨૩ માં દાવો કર્યો હતો જ્યારે તેણે તમામ સરકારી દસ્તાવેજો પર જોડણીને માન્યતા આપી હતી. જો કે બાકીનું વિશ્વ “નવી” જોડણીને ઓળખી રહ્યું છે, તે તુર્કીના લોકો માટે “નવું” નથી કારણ કે તેઓ ૧૯૨૩ થી આ રીતે લખતા આવી રહ્યા છે.
હાલ નેધરલેન્ડના નામે ઓળખાતું રાષ્ટ્ર, પહેલા હોલેન્ડને નામે ઓળખાતું હતુ. ડચ સરકારે આ દેશની છબીને સાફ કરવા માટે ૨૦૨૦માં “હોલેન્ડ” નામને અલવિદા કહી હતી. વિચિત્ર રીતે, હોલેન્ડ નામ સમગ્ર દેશનું પ્રતિનિધિત્વ કરતું ન હતું; હોલેન્ડ માત્ર નેધરલેન્ડના વિસ્તારનો ઉલ્લેખ કરે છે, ખાસ કરીને, હેગ, રોટરડેમ અને એમ્સ્ટરડેમ. તેથી,વૈશ્વિક હરીફાઈનો સામનો કરવા માટે સરકારે દેશને નેધરલેન્ડ તરીકે રિબ્રાન્ડ કરવાનું શરૂ કર્યું છે. દાયકાઓ સુધી, ડચ સરકારે તેની પ્રતિષ્ઠિત નહેરો, ટ્યૂલિપ ક્ષેત્રો અને પવનચક્કીઓ માટે જાણીતા દેશનું વર્ણન કરવા માટે “હોલેન્ડ” અને “નેધરલેન્ડ્સ” નામનો નો વારાફરતીઉપયોગ કર્યો હતો. હવે નેધરલેન્ડ નામ કાયમી કર્યું છે.રિપબ્લિક ઓફ નોર્થ મેસેડોનિયાએ તેના પાડોશી ગ્રીસ સાથેના સંબંધો સુધારવા માટે તેનું નામ બદલી નાખ્યું.ગ્રીસની સરહદે આવેલા આ યુરોપીયન દેશે સાલ ૨૦૦૪માં તેનું નામ રિપબ્લિક ઓફ મેસેડોનિયાથી બદલીને રિપબ્લિક ઓફ નોર્થ મેસેડોનિયા- ઉત્તર મેસેડોનિયા પ્રજાસત્તાક રાખ્યું હતું. જો કે ૧૯૯૧ની સાલમાં યુગોસ્લાવિયાના વિભાજન પછી દેશ સ્વતંત્ર થયો ત્યારે તેનું નામ બદલવામાં આવ્યું હતું, શરૂઆતમાં આ દેશને ભૂતપૂર્વ યુગોસ્લાવ તરીકે ઓળખવામાં આવતો હતો. મેસેડોનિયા પ્રજાસત્તાક. ગ્રીસે વાંધો ઉઠાવ્યો કારણ કે તેની પાસે મેસેડોનિયન પ્રદેશ છે. તેથી વર્ષ ૨૦૧૮માં બાલ્કન દેશ અને ગ્રીસે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા, જે અન્ય બાબતોની સાથે, બંને રાષ્ટ્રો વચ્ચે વર્ષોથી ચાલતા મતભેદોનું નિરાકરણ લાવી શક્યા, અને ઉત્તર મેસેડોનિયાના રિપબ્લિક નામ પર સંમત થયા હતા. નવું નામ મદદરૂપ સાબિત થયું છે કારણ કે દેશ હવે યુરોપિયન યુનિયન અને નાટોનો ભાગ છે. સ્વાઝીલેન્ડ, એક નાનો, લેન્ડ-લોક્ડ- ભૂમિસાથે જોડાયેલ દેશ દક્ષિણ આફ્રિકા દેશની અંદર આવેલ છે. તેનું નામ સાલ ૨૦૧૮ માં બદલીને ધ કિંગડમ ઓફ ઇસ્વાતિની રાખ્યું.
આ સમાચાર પણ વાંચો : iPhone 15 Series : આતુરતાનો અંત.! બહુપ્રતિક્ષિત આઈફોન 15 સિરીઝ લોન્ચ, જાણો અદ્ભુત ફીચર્સ અને કિંમતની તમામ વિગતો…
દેશના રાજા, રાજા મસ્વતી-૩એ દેશની બ્રિટનથી સ્વતંત્રતાની 50મી વર્ષગાંઠના સન્માનમાં નામ બદલવાની જાહેરાત કરી હતી, જોકે વર્ષ૨૦૧૪થી તેઓ દેશનો ઉલ્લેખ ઈસ્વાતિની તરીકે કરતા હતા (જેનો અર્થ સ્વાઝી ભાષામાં “સ્વાઝીઓની ભૂમિ” થાય છે). “આફ્રિકન દેશો તેમના વસાહતીકરણ પહેલા તેમના પ્રાચીન નામો આઝાદી પછી અપનાવવાનુ શરુ કર્યું.ચેક રિપબ્લિકએ તેનું નામ બદલીને ચેકિયા કર્યું તેની જાહેરાત બહુ થઈ નહોતી. સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ-યુનાઇટેડ નેશન્સે સાલ ૨૦૧૬ માં નામના ફેરફારને માન્યતા આપી હોવા છતાં, તે હજી પણ ખૂબ જાણીતું નથી.વાસ્તવમાં, વોલ સ્ટ્રીટ જર્નલ સાથેના એક ઇન્ટરવ્યુ દરમિયાન બહાર આવ્યુ હતુકે, વડા પ્રધાન એન્ડ્રેજ બાબિસ પણ, નામના ફેરફાર વિશે પણ જાણતા ન હતા. અને નારાજગી વ્યક્ત કરતા ઇન્ટરવ્યુમાં કહ્યું તેમણે કહ્યુ હતુ કેએઇ”મને આ ખબર નહોતી. મને તે બિલકુલ પસંદ નથી,” . અને જોવા જઈએતો, વર્ષ ૧૯૯૩ થી જ્યારે ચેકોસ્લોવાકિયા બે અલગ રાજ્યોમાં વિભાજિત થયું ત્યારે બે રાજ્યો અનુક્રમે ચેક રિપબ્લિક અને સ્લોવાક રિપબ્લિક તરીકે ઓળખાયા. કેપ વર્ડે ૧૭ મી સદીમાં પોર્ટુગલની એકીકૃત તાજ વસાહત હતી. લગભગ 5 લાખની વસ્તી ધરાવતો આ ૧૦-ટાપુનો બનેલ દેશ એટલાન્ટિક મહાસાગરમાં પશ્ચિમ આફ્રિકાના કિનારે સ્થિત છે, જ્યારે તેઓ નિર્જન હતા ત્યારે પોર્ટુગીઝ ખલાસીઓએ ૧૪૪૪ની સાલમાં કાબો વર્ડે (એટલે કે ગ્રીન કેપ) નામ આપ્યું હતું. સમય જતાં, નામ વધુ અંગ્રેજી કેપ વર્ડે બન્યું. પરંતુ વર્ષ ૨૦૧૩ મા, સેક્રેટરી-જનરલએ સંયુક્ત રાષ્ટ્રને સત્તાવાર રીતે તેનું નામ પાછું કેપ વર્ડે પ્રજાસત્તાકમાં પાછું લાવવા માટે સત્તાવાર વિનંતી સબમિટ કરી. દેશ કેપ વર્ડે અને રિપબ્લિક ઓફ કેપ વર્ડે બંને નામનો હાલ ઉપયોગ કરે છે. થાઈલેન્ડનુ પહેલાનું નામ સિયામ હતુ વર્ષ ૧૯૨૭માં, લુઆંગ ફિબુન્સોંગખ્રામ (ફિબુન) એ કટ્ટરપંથી પીપલ્સ પાર્ટીની રચના કરી, જેને સિયામ કહેવામાં આવતું હતું. જે ચાઇનીઝ મૂળનુ હોવાનું માનવામાં આવે છે, સિયામ નામનો ઉપયોગ પોર્ટુગીઝ વસાહતીઓ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. ફિબુને ૧૯૩૨માં ચક્રી રાજા સામે બળવાનુ નેતૃત્વ કરવામાં મદદ કરી અને પશ્ચિમી શૈલીની લોકશાહીની રચના કરી. રાજાશાહીનું અસ્તિત્વ રહ્યુ, પરંતુ સાલ ૧૯૩૮માં ફિબુન રાષ્ટ્રવાદી સરમુખત્યાર બન્યા અને દેશનું નામ બદલીને થાઈલેન્ડ કરી દીધું. ૧૯૩૯ની સાલમાં, થાઇલેન્ડ બંધારણીય રાજાશાહી બન્યું અને વિશ્વએ થાઈલેન્ડ ને તે નામ થી ઓળખવું શરુ કર્યુ. આયર્લેન્ડનુ અગાઉનુ નામ આઇરિશ ફ્રી સ્ટેટ હતુ.એંગ્લો-આઇરિશ સંધિને પગલે, ડોમિનિયન સ્ટેટસ સાથે ૧૯૨૨માં આઇરિશ ફ્રી સ્ટેટની રચના કરવામાં આવી હતી. જો કે, ૧૯૩૭ માં એક નવું બંધારણ રચવામાં આવ્યું હતું, અને તેનું નામ બદલીને આયર્લેન્ડ રાખવામાં આવ્યું હતું, અને ચૂંટાયેલા બિન-કાર્યકારી પ્રમુખ સાથે અસરકારક રીતે પ્રજાસત્તાક બન્યું હતું.
વર્ષ ૧૮૮૬ માં દેશ સત્તાવાર રીતે બ્રિટિશ વસાહત બન્યા પછી અંગ્રેજોએ બર્મા નામનો ઉપયોગ કર્યો. તે સમયથી બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી (૧૯૪૨-૧૯૪૫ના વર્ષો સિવાય, જ્યારે તે જાપાન દ્વારા કબજો કરવામાં આવ્યો હતો), બર્મા અંગ્રેજી શાસન અને પ્રભાવ હેઠળ હતું. યુદ્ધ સમાપ્ત થયા પછી, બ્રિટને ૧૯૪૮ માં રાષ્ટ્રને સ્વતંત્રતા આપી, તેને સત્તાવાર નામ “ધ યુનિયન ઓફ બર્મા” આપ્યું. પરંતુ સ્વતંત્રતા પછીના વર્ષોમાં, બર્માએ રાજકીય ઉથલપાથલનો અનુભવ કર્યો કારણ કે વિવિધ જૂથોએ નવી રાષ્ટ્રીય ઓળખ સ્થાપિત કરવા અને તેને આધુનિક વિશ્વમાં દાખલ કરવા માટે સંઘર્ષ કર્યો. ૧૯૮૯ માં, લશ્કરી જન્ટાએ આખરે નિયંત્રણ કબજે કર્યું. આ ટેકઓવર પછીના દાયકાઓ સુધી, રાષ્ટ્રના વસાહતી ભૂતકાળને ભૂંસી નાખવાના તમામ પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા હતા – જેમાં ઘણા બ્રિટિશ પ્રભાવિત નામો બદલવાનો સમાવેશ થાય છે. સૌથી નોંધપાત્ર રીતે, બર્મા બદલીને મ્યાનમાર કરવામાં આવ્યું હતું, ઈરાન એક સમયે પર્શિયા તરીકે જાણીતું હતું તેનું નામ ૨૧ માર્ચ ૧૯૩૫ના દિવસે બદલીને ઈરાન રાખવામાં આવ્યું હતું.
મોહમ્મદ રેઝા શાહ પહલવીએ બ્રિટિશ-યોજિત બળવાનું નેતૃત્વ કર્યું હતુઅને વર્ષ૧૯૨૧માં તેહરાન પર કબજો મેળવ્યો હતો તે પછી તે આખરે ઈરાનના શાહ (૧૯૨૫-૪૧) બન્યા પછી નામ બદલ્યું. રેઝા શાહ તરીકે પહેલેવી, તે ઈરાનનો પુનઃવિકાસ કરવા માંગતા હતા કારણ કે તેણે કહ્યું હતું કે પર્શિયા ખૂબ “વસાહતી” નામછે અને તે ઇચ્છે છે કે તે આધુનિક વિશ્વ સાથે તાલમેલ મેળવે. તેમને લાગ્યું કે પર્શિયા પાછળ રહી ગયું છે, અને તેમણે વિચાર્યુંહતુ કે તેને નવું નામ – ઈરાન – આપવાથી તેને નવીકરણ કરવામાં મદદ કરશે. પરંતુ તે માત્ર નામ બદલવાની વાત નહોતી. રેઝા શાહે સુધારા રજૂ કર્યા, જેમાં મહિલાઓ માટે વધુ અધિકારો, છોકરાઓ અને છોકરીઓ બંને માટે ફરજિયાત શિક્ષણનો અને સરકારનું પુનર્ગઠન સમાવેશ થાય છે.કંબોડિયા પહેલા કમ્પુચીઆ નામથી ઓળખાતું હતુ.જો કે કંબોડિયાએ તેનું નામ ક્યારેય બદલ્યું નથી, તેનું વર્તમાન નામ કેમ્પુચેઆ પરથી લેવામાં આવ્યું છે, જે વાસ્તવમાં કંબોડિયાનું અંગ્રેજી લિપ્યંતર અથવા સ્થાનાન્તર છે.
૧૯૭૬ માં, સામ્યવાદી સરકારે સત્તાવાર રીતે દેશને કમ્પુચેઆ તરીકે ઓળખાવ્યો, પરંતુ આખરે તેમના શાસનનો અંત આવ્યો, દેશને સત્તાવાર રીતે કંબોડિયા કહેવાનું શરૂ થયું. ગત સદીમાં રાષ્ટ્રો દ્વાર નામ બદલવાના મૂળમાં તેમની વસાહત માથી મળેલી મુક્તિ હતી. સંખ્યામાં ભૂતપૂર્વ વસાહતોના નામ બદલાયાછે. સારી સંખ્યામાં ભૂતપૂર્વ વસાહતોના નામ બદલાયા છે.આવસાહતો મા ગોલ્ડકોસ્ટનુ ઘાના, સિલોનનુ શ્રીલંકા, સધર્ન રહોડેશિયાનુ ઝિમ્બાબ્વે, નોર્ધન રોડેસિયાનુ ઝામ્બિયા, ન્યાસાલેન્ડ નુ માલાવી, ડચ ઈસ્ટ ઈન્ડિઝ નુ ઈન્ડોનેશિયા, બર્માનુ મ્યાનમાર, ફ્રેન્ચ ઈન્ડો-ચીન નુ વિયેતનામ, ફ્રેન્ચ સુદાન નુ માલી, અપર વોલ્ટા નુ બુર્કિના ફાસો, થયુ.
હકીકતમાં જોવા જઈએ તો પેટા-સહારન આફ્રિકાના મોટા ભાગના નામો બદલાયા છે. જી-૨૦ની પૂર્ણ થયેલ બેઠક પહેલા અને બેઠક દરમ્યાન ઈન્ડિયાના સ્થાને ભારત નામનો કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ઉપયોગ વિવાદનું કારણ બન્યો છે. ભારતીય બંધારણની કલમ ૧ ઈન્ડિયા અને ભારત આ બે નામનો ઉલ્લેખ-સમાવેશ કરે(ઈન્ડિયા ધેટ ઈઝ ભારત) છે. દેશનું પરંપરાગત નામ ભારત છે અને આધુનિક નામ ઈન્ડિયા છે. આ બંને નામનો ઉપયોગ થતો આવી રહ્યો છે. બધારણની કલમ ૧ પ્રમાણે દેશને ઈન્ડિયા અથવા ભારત નામે ઓળખાવી શકાય. પણ ભારત જેવા સૌથી મોટી લોકશાહી ધરાવતા રાષ્ટ્રમા કોઈ પણ બાબતને વિવાદનું રુપ લેતા વાર લાગતી નથી. ભારતના સામાન્ય નાગરિકો આ બાબતે ટેવાયેલા છે બાકી રાષ્ટ્રો દ્વારા નામ બદલાવવાની ઘટના અસાધારણ કે વિવાદજન્ય નથી. પણ આ એક રાજકિય વિષય જરુર છે જે નાજુક માવજત માંગી લે છે.
