News Continuous Bureau | Mumbai
MGNREGA કેન્દ્ર સરકાર મનરેગાને સમાપ્ત કરીને નવો કાયદો લાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. મહાત્મા ગાંધી રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી અધિનિયમ (MGNREGA) એટલે કે મનરેગાને સમાપ્ત કરવા અને એક નવો કાયદો – વિકસિત ભારત ગારંટી ફોર રોજગાર એન્ડ આજીવિકા મિશન (ગ્રામીણ) (VB-G RAM G) લાવવા માટે સંસદમાં એક બિલ રજૂ થવાની સંભાવના છે.જૂનો કાયદો મનરેગા દર વર્ષે ગ્રામીણ પરિવારોને ૧૦૦ દિવસના વેતન રોજગારની કાનૂની ગેરંટી આપે છે. નવા કાયદામાં રાજ્ય સરકારો દ્વારા વધુ ખર્ચ કરવામાં આવશે અને તે હાલના કામના દિવસોની સંખ્યાને ૧૦૦ થી વધારીને ૧૨૫ દિવસ કરી દેશે.આ બિલ લોકસભાના સભ્યો વચ્ચે સર્ક્યુલેટ કરવામાં આવ્યું હતું, જેનો હેતુ “વિકસિત ભારત @૨૦૪૭ ના રાષ્ટ્રીય વિઝન સાથે તાલમેલ બેસાડતા એક ગ્રામીણ વિકાસ માળખું સ્થાપિત કરવાનો” છે.

નવા કાયદા (VB-G RAM G) માં શું ખાસ?

આ નવા કાયદાનું નામ વિકસિત ભારત-ગારંટી ફોર રોજગાર એન્ડ આજીવિકા મિશન (ગ્રામીણ) રાખવાનો પ્રસ્તાવ છે.
લક્ષ્ય: નવા વિધેયકનો ઉદ્દેશ્ય ‘એક સમૃદ્ધ અને લચીલા ગ્રામીણ ભારત માટે સશક્તિકરણ, વિકાસ અને પ્રગતિને પ્રોત્સાહન આપવાનો’ પણ છે. આ નવો કાયદો ગ્રામીણ વિકાસના માળખાને ‘વિકસિત ભારત ૨૦૪૭’ ના રાષ્ટ્રીય દૃષ્ટિકોણ સાથે તાલ-મેલ બેસાડવાની દિશામાં એક મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું માનવામાં આવે છે.
કેન્દ્રીય કાઉન્સિલ: આ બિલમાં કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા એક સેન્ટ્રલ ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી કાઉન્સિલ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ છે, જેમાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોના પ્રતિનિધિઓ, પંચાયતી રાજ સંસ્થાઓ, મજૂર સંગઠનો અને સમાજના નબળા વર્ગોનું પ્રતિનિધિત્વ કરનારા બિન-સરકારી સભ્યોનો સમાવેશ થશે.

કોંગ્રેસ દ્વારા વિરોધ

MGNREGA ની જગ્યાએ લાવવામાં આવેલા નવા કાયદા પર પ્રતિક્રિયા આપતા કોંગ્રેસ સાંસદ પ્રિયંકા ગાંધીએ સરકારના આ પગલા પર સવાલ ઉઠાવ્યો કે તે યોજનામાંથી મહાત્મા ગાંધીનું નામ કેમ હટાવી રહી છે.પ્રિયંકા એ કહ્યું, “તેઓ મહાત્મા ગાંધીનું નામ કેમ હટાવી રહ્યા છે? મહાત્મા ગાંધી આ દેશ, દુનિયા અને ઇતિહાસના સૌથી મહાન નેતાઓમાંના એક હતા. મને સમજાતું નથી કે આવું કેમ કરવામાં આવી રહ્યું છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો: Kharmas 2025: ખરમાસનો મહત્ત્વ શુભ મુહૂર્ત ન હોવા છતાં આ કાર્યો કરવાથી દોષ નહીં લાગે, જાણો ખરમાસમાં શું કરી શકાય

મનરેગા યોજના શું છે?

મહાત્મા ગાંધી નેશનલ રૂરલ એમ્પ્લોયમેન્ટ ગેરંટી એક્ટ (MGNREGA) એક ભારતીય શ્રમ કાયદો અને સામાજિક સુરક્ષાનો ઉપાય છે, જેનો હેતુ ‘કામ કરવાના અધિકાર’ ની ગેરંટી આપવાનો છે.
ઇતિહાસ: તેને શરૂઆતમાં નેશનલ રૂરલ એમ્પ્લોયમેન્ટ ગેરંટી એક્ટ ૨૦૦૫ કહેવામાં આવતો હતો. ૨૦૦૫ માં તત્કાલીન યુપીએ (UPA) સરકારે તેને લાગુ કર્યો હતો અને પછી ૨ ઓક્ટોબર, ૨૦૦૯ થી તેનું નામ બદલીને MGNREGA કરવામાં આવ્યું.
મહત્ત્વ: આ દુનિયાના સૌથી મોટા વર્ક ગેરંટી પ્રોગ્રામમાંથી એક છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય ગ્રામીણ પરિવારોની આજીવિકા સુરક્ષાને સુધારવાનો છે. આ કાયદો કોઈપણ ગ્રામીણ પુખ્ત વ્યક્તિને કામ માંગવાના ૧૫ દિવસની અંદર કામ અપાવવાની કાનૂની ગેરંટી આપે છે, અને જો તેમ ન થાય તો ‘બેરોજગારી ભથ્થું’ આપવું જોઈએ.