News Continuous Bureau | Mumbai
Maldives: કેન્દ્રીય મંત્રી કિરેન રિજિજુ (Kiren Rijiju) શનિવારે માલદીવ (Maldives) ના નવા રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ મુઇઝુને (Mohammad Muizun) મળ્યા હતા અને દ્વીપક્ષીય રાષ્ટ્ર સાથે વધુ મજબૂત દ્વિપક્ષીય સહયોગ અને લોકો વચ્ચેના મજબૂત સંબંધો માટે ભારતની પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો. રિજિજુએ રાષ્ટ્રપતિ મુઇઝુને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી (PM Narendra Modi) ની શુભકામનાઓ પણ પાઠવી હતી. 45 વર્ષીય મોહમ્મદ મુઈઝુએ શુક્રવારે માલદીવના 8મા રાષ્ટ્રપતિ (President) તરીકે શપથ લીધા હતા. ભારતની ‘નેબર ફર્સ્ટ પોલિસી’ હેઠળ, કિરેન રિજિજુએ મુઈઝુના શપથ ગ્રહણ સમારોહમાં દેશનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું હતું.
Minister of Earth Sciences of India pays courtesy call on the President https://t.co/lzo9nbGSyh pic.twitter.com/GVqKbLE3TG
— The President's Office (@presidencymv) November 16, 2023
ચીન (China) ના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગના વિશેષ દૂત શેન યિકિન માલેમાં શપથ ગ્રહણ સમારોહમાં નવા રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ મુઇઝુને મળ્યા હતા. તેમણે બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ પ્રોજેક્ટના પ્રમોશન અને માલદીવ-ચીન દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં નવી પ્રગતિ પર ભાર મૂક્યો હતો. મુઈઝુ વાસ્તવમાં પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ અબ્દુલ્લા યામીનના પ્રતિનિધિ હતા. યામીન ભ્રષ્ટાચારના આરોપમાં જેલમાં છે અને તેના કારણે તેઓ ચૂંટણી લડી શક્યા નથી. યામીન 2013 થી 2018 સુધી માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ હતા. તેમની સરકાર દરમિયાન જ માલદીવ ચીનની નજીક આવ્યું અને ચીનના ‘બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઈનિશિએટિવ’ પ્રોજેક્ટમાં જોડાયું હતું.
જ્યારથી મોહમ્મદ મુઇઝ્ઝુ માલદીવના નવા રાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાયા છે, ત્યારથી ભારત સાથે આ ટાપુ દેશના સંબંધોમાં તણાવ છે. મુઈઝુએ ઘણા પ્રસંગોએ ભારત વિરોધી નિવેદનો આપ્યા છે. તેને ચીનનો સમર્થક માનવામાં આવે છે. તેમનું વલણ એવું રહ્યું છે કે ભારતે માલદીવમાંથી પોતાની સેના પાછી ખેંચી લેવી જોઈએ અને તેમણે શપથ લીધા પછી તરત જ આ વાતનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.
મુઈઝુનું ચૂંટણી પ્રચાર પણ ‘ઈન્ડિયા આઉટ’ના મુદ્દા પર આધારિત હતું….
તેમનું કહેવું છે કે માલદીવ એક સાર્વભૌમ રાષ્ટ્ર છે અને અન્ય કોઈ દેશની સૈન્ય હાજરી અહીં સ્વીકાર્ય ન હોવી જોઈએ. તે પોતાના દેશમાં ભારતીય સૈનિકોની હાજરીને માલદીવની સંપ્રભુતાનું ઉલ્લંઘન માને છે. મોહમ્મદ મુઈઝુનું ચૂંટણી પ્રચાર પણ ‘ઈન્ડિયા આઉટ’ના મુદ્દા પર આધારિત હતું. તેમને 53% મત મળ્યા છે. જ્યારે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ મોહમ્મદ સોલિહને 46% મત મળ્યા હતા. સોલિહને ભારત તરફી માનવામાં આવે છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : World Cup 2023 Final: ભારતની ટીમ ત્રીજી વખત ચેમ્પિયન બનવાથી ચૂકી, ગાવસ્કર-સેહવાગે જણાવ્યું હારનું કારણ… જાણો અહીં..
માલદીવ ભારત અને ચીન બંને માટે વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. ભારતીય સૈનિકો 2013થી અહીં લામુ અને અડ્ડુ ટાપુઓ પર તૈનાત છે. માલદીવમાં ભારતીય મરીન પણ તૈનાત છે. ભારતીય નેવીએ ત્યાં 10 કોસ્ટલ સર્વેલન્સ રડાર લગાવ્યા છે. માલદીવ નેશનલ ડિફેન્સ ફોર્સ (MNDF)ના વડા જનરલ અબ્દુલ્લા શમાલ અને સંરક્ષણ પ્રધાન મારિયા અહેમદ દીદીએ સંસદીય સમિતિને જણાવ્યું હતું કે માલદીવમાં 75 ભારતીય સૈનિકો હાજર છે. માલદીવ 1100 થી વધુ નાના-મોટા ટાપુઓનું રાષ્ટ્ર છે. આ ટાપુઓ હિંદ મહાસાગરમાં દક્ષિણથી પશ્ચિમમાં ફેલાયેલા છે. ચીને 16 ટાપુઓ લીઝ પર લીધા છે.
માલદીવ હિંદ મહાસાગરમાં મુખ્ય શિપિંગ લેનની બાજુમાં સ્થિત છે. આ શિપિંગ લેન ચીન, જાપાન અને ભારત જેવા દેશોને અવિરત ઊર્જા પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરે છે. ચીને પોતાના નૌકાદળના જહાજોને હિંદ મહાસાગરમાં એડનની ખાડીમાં 10 વર્ષ પહેલા એન્ટી-પાયરસી ઓપરેશનના નામે મોકલવાનું શરૂ કર્યું હતું. ત્યારથી ભારત માટે માલદીવનું મહત્વ સતત વધતું ગયું હતુ. ભારત દક્ષિણ એશિયાનું એક મોટું અને શક્તિશાળી રાષ્ટ્ર છે. હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં તેની શાખા ચીનની વિસ્તરણવાદી નીતિ સામે ‘સુરક્ષા પ્રદાતા’ છે. તેથી ભારતને સુરક્ષા અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રે માલદીવ સાથે ગાઢ સહયોગની જરૂર છે.
માલદીવમાં ચીનની વ્યાપક આર્થિક હાજરી ભારત માટે ચિંતાનો વિષય છે. એવું કહેવાય છે કે માલદીવને જે વિદેશી સહાય મળે છે તેના 70% ચીન આપે છે. ઘણા લોકો માને છે કે ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ અબ્દુલ્લા યામીને માલદીવ સાથે તે કર્યું છે જે મહિન્દા રાજપક્ષેએ શ્રીલંકા સાથે કર્યું હતું. તમને જણાવી દઈએ કે શ્રીલંકા ચીનના દેવાની જાળમાં ઊંડે ફસાઈ ગયું છે અને અભૂતપૂર્વ આર્થિક સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ નાના દેશોને તેના દેવાની જાળમાં ફસાવવા અને તેના પર દબાણ લાવવા માટે ચીનનું નામ લીધા વિના અનેક પ્રસંગોએ તેમની ટીકા કરી છે.
માલદીવ સાર્કનું સભ્ય પણ છે
માલદીવ સાર્ક (સાઉથ એશિયન એસોસિએશન ફોર રિજનલ કોઓપરેશન)નું સભ્ય પણ છે. આ ક્ષેત્રમાં પોતાનું નેતૃત્વ જાળવી રાખવા માટે ભારત માટે માલદીવને તેની બાજુમાં રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. માલદીવ એકમાત્ર સાર્ક દેશ હતો જે ઉરી હુમલા પછી પાકિસ્તાનમાં સાર્ક સંમેલનનો બહિષ્કાર કરવાના ભારતના આહ્વાનને અનુસરવા માટે અનિચ્છા જણાતો હતો. યામીનના શાસન દરમિયાન માલદીવમાં કટ્ટરપંથી ઝડપથી વિકસ્યું. હવે તેમના પ્રતિનિધિ મુઈઝૂ માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ છે. ઇસ્લામિક કટ્ટરવાદને રોકવામાં તે નિષ્ફળ રહે તે પાડોશી દેશ ભારતના હિતમાં ન હોઈ શકે.
ભારત અને માલદીવ વંશીય, ભાષાકીય, સાંસ્કૃતિક, ધાર્મિક અને વ્યાપારી સંબંધો ધરાવે છે. 1965માં આઝાદી પછી માલદીવને માન્યતા આપનાર પ્રથમ દેશોમાંનો એક ભારત હતો અને બાદમાં 1972માં માલેમાં તેનું મિશન સ્થાપ્યું હતું. આ સિવાય માલદીવમાં લગભગ 25,000 ભારતીય નાગરિકો રહે છે. વિશ્વભરમાંથી દર વર્ષે અહીં આવતા પ્રવાસીઓમાં ભારતીયોનો હિસ્સો લગભગ 6% છે. શિક્ષણ, દવા, મનોરંજન અને વ્યવસાયની દ્રષ્ટિએ પણ ભારત માલદીવના લોકો માટે પ્રિય સ્થળ છે. વિદેશ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર માલદીવના લોકો ઉચ્ચ શિક્ષણ અને તબીબી જરૂરિયાતો માટે ભારત આવે છે.
