News Continuous Bureau | Mumbai
૨૩ થી ૨૫નવેમ્બર, ૨૦૦૯ દરમિયાન ભારતીય દ્વારા અમેરિકાનીની છેલ્લી રાજ્ય મુલાકાત તત્કાલીન વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. જ્યારે પીએમ મોદીએ તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન ઘણી વખત યુઅમેરિકાની મુલાકાત લીધી હતી, ત્યારે કોઈપણ મુલાકાતને રાજ્ય મુલાકાત તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવી ન હતી, જે રાજદ્વારી પ્રોટોકોલ અનુસાર સૌથી વધુ રેન્કવાળી મુલાકાત છે. સ્ટેટ વિઝિટ-રાજકીય મુલાકાત અને ઓફિશિયલ વિઝિટ-સત્તાવાર મુલાકાત એ બે અલગ-અલગ પ્રકારની મુલાકાતો છે જે રાષ્ટ્ર અથવા સરકારના વડા બીજા દેશની મુલાકાતલે છે.
બીજા દેશની રાજકીય-સ્ટેટ વીઝીટ રાજ્ય. રાજ્યની મુલાકાતનો હેતુ રાજદ્વારી સંબંધોને મજબૂત કરવાનો અને બંને દેશો વચ્ચે રાજકીય અને આર્થિક સંબંધોને મજબૂત કરવાનો છે. સ્ટેટવિઝિટ સામાન્ય રીતે થોડા દિવસોની હોય છે અને તેમાં સંખ્યાબંધ વિસ્તૃત સમારંભોનો સમાવેશ થાય છે, જે મુલાકાતી રાષ્ટ્રના વડાના સમયપત્રકને આધીન હોય છે. અમેરીકામાં, આ સમારંભોમાં, ફ્લાઇટ લાઇન સમારંભ (જ્યાં મુલાકાતી રાજ્યના વડાને ઉતરાણ પછી ટાર્મેક પર સ્વાગત કરવામાં આવે છે), વ્હાઇટ હાઉસ આગમન સમારોહ આઆગમન સમારોહમાં ૨૧બંદૂકોની સલામી, વ્હાઇટ હાઉસમાં રાત્રિભોજન, રાજદ્વારી ભેટોની આપ-લે, બ્લેર હાઉસ (પેન્સિલવેનિયા એવેન્યુમાં અમેરિકાના પ્રમુખનુ ગેસ્ટહાઉસ) ખાતે રોકાવા માટે આમંત્રણનો સમાવેશ થાય છે.અને ફ્લેગ સ્ટ્રીટલાઇનિંગ-રસ્તાઓ પર બન્ને રાષ્ટ્રોના રાષ્ટ્ર ધ્વજને હારબંધ ગોઠવવામા આવે છે.નરેન્દ્ર મોદીની મુલાકાતમાં ૨૨ જૂને સ્ટેટ ડિનરનો સમાવેશ થશે.બીજી બાજુ, સત્તાવાર મુલાકાત ઓછી ઔપચારિક છે. એક દેશના સરકારના વડા દ્વારા બીજા દેશના સરકારના વડાની મુલાકાત. સત્તાવાર મુલાકાતનો હેતુ પરસ્પર હિતના મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવાનો, આંતરરાષ્ટ્રીય મુદ્દાઓ પર મંતવ્યોનું આદાનપ્રદાન કરવાનો અને ચોક્કસ મુદ્દાઓ પર સહકારની રીતો શોધવાનો છે. સત્તાવાર મુલાકાતોમાં યજમાન દેશની સરકારના સભ્યો, વ્યાપારી નેતાઓ અને નાગરિક સમાજના સંગઠનો સાથેની વાતચીતનો પણ સમાવેશ થઈ શકે છે. સારાંશમાં, રાજ્યની મુલાકાત વધુ ઔપચારિક અને ઔપચારિક મુલાકાત છે, જ્યારે સત્તાવાર મુલાકાત એ ઓછી ઔપચારિક મુલાકાત છે જે પરસ્પર હિતના ચોક્કસ મુદ્દા.ચર્ચા કરવા અને આગળ વધારવા પર કેન્દ્રિત હોયછે.વિદેશી નેતાની દરેક મુલાકાત રાજ્યની મુલાકાત સ્ટેટ મુલાકાત હોતી નથી. અમેરિકામાસ્ટેટની મુલાકાતો મહાન ઔપચારિક મહત્વ સાથેની વિદેશી મુલાકાતોની સર્વોચ્ચ ક્રમાંકિત શ્રેણી છે અને તેને મૈત્રીપૂર્ણ દ્વિપક્ષીય સંબંધોની સર્વોચ્ચ અભિવ્યક્તિ માનવામાં આવે છે. જો કે, આ પ્રમાણમાં દુર્લભ છે, મુખ્યત્વે તેમની પ્રતિષ્ઠા અને પ્રતીકાત્મક સ્થિતિ જાળવવા માટે. દાખલા તરીકે, યુ.એસ.ની રાજદ્વારી નીતિ અનુસાર, રાષ્ટ્રપતિ દર ચાર વર્ષે એક વખત કોઈ પણ રાષ્ટ્રના એક કરતાં વધુ નેતાને હોસ્ટ કરી શકતા નથી. ઓછી મહત્વની મુલાકાતોને સત્તાવાર મુલાકાતો, અધિકૃત કાર્યકારી મુલાકાતો, કાર્યકારી મુલાકાતો, સરકારી મહેમાનોની મુલાકાતો અને ખાનગી મુલાકાતો તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે (અમેરિકાનીરાજદ્વારી નીતિ અનુસાર તીવ્રતાના ઉતરતા ક્રમમાં). આમાંની દરેક મુલાકાતમાં અનુસરવાના અલગ-અલગ પ્રોટોકોલ હોય છે.આ મુલાકાતો અને રાજ્યની મુલાકાત વચ્ચેનો મુખ્ય તફાવત એ છે કે રાજ્યની મુલાકાતો સાર્વભૌમ ક્ષમતામાં કરવામાં આવે છે જેમાં ફક્તરાષ્ટ્રના વડા (રાજ્યના વડાઓની ઔપચારિક પ્રકૃતિને કારણે સંસદીય લોકશાહીના કિસ્સામાં સરકારના વડા) મુલાકાતો કરવાની મંજૂરી આપે છે.ક્રાઉન પ્રિન્સ, વાઇસ-પ્રેસિડેન્ટ્સ, ઔપચારિક રાષ્ટ્રના વડાઓ વગેરે સહિત અન્ય મહત્વના નેતાઓ દ્વારા અન્ય મુલાકાતો લઈ શકાય છે. રાજ્યની મુલાકાતોમાં ઘણા વધુ, અત્યંત વિસ્તૃત સમારંભોનો પણ સમાવેશ થાય છે. કોઈપણ મુલાકાત માટે (ખાનગી મુલાકાતોને બાદ કરતાં) આમંત્રણો આવશ્યક હોવા છતાં, આ આમંત્રણો સ્ટેટની મુલાકાતો કરતાં વધુ મુક્તપણે મોકલવામાં આવે છે. પીએમ મોદીની અગાઉની મુલાકાતોને વર્કિંગ વિઝિટ (૨૦૧૪), વર્કિંગ લંચ (૨૦૧૬) અને ઓફિસિયલ વર્કિંગ વિઝિટ (૨૦૧૭) તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવી હતી. તેમની ૨૦૧૯ નીમુલાકાત યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ સ્ટેટ વેબસાઇટ દ્વારા વર્ણવવામાં આવી છે જેમાં તેમણે "હ્યુસ્ટન, ટેક્સાસમાં એક રેલીમાં ભાગ લીધો હતો".મોદીની અમેરિકાની સૌપ્રથમ સ્ટેટ વિઝિટ ભારત અને અમેરિકા માટે અત્યંત મહત્વ પૂર્ણ છે. દરેક વૈશ્વિક અને પ્રાદેશિક મુદ્દા કે જે ભારત અને અમેરિકા સાથે સંબંધિત છે તે દ્વિપક્ષીય સંવાદમાં દર્શાવવામાં આવે તેવી અપેક્ષા છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો: ઉદ્ધવ ઠાકરે, પ્રકાશ આંબેડકર અને ઔરંગઝેબના ફોટાવાળા બેનરો દેખાયા, મુંબઈમાં ગુસ્સેલ વાતાવરણ; પોલીસ એલર્ટ
જે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી તેમની અમેરિકાની સત્તાવાર સ્ટેટ વિઝિટ દરમિયાન અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ જો બાયડેન સાથે કરશે.સત્તાવાર વ્યસ્તતાઓ ઉપરાંત, મોદીની મુલાકાતમાં ભારતીય ડાયસ્પોરા અને કોર્પોરેટ જગતના વરિષ્ઠ સીઈઓ સાથેની બેઠકોનો સમાવેશ થયોછે.બંને નેતાઓ વચ્ચેની ચર્ચામાં ગ્રુપ-૨૦- G20 ની ભારતની પ્રેસિડેન્સી પણ સામેલ હશે, જે અહીં સપ્ટેમ્બરમાં નેતાઓના સ્તરે ભારતમાં મળશે. વડાપ્રધાન મોદીની મુલાકાત દક્ષિણ એશિયા માટે નિર્ણાયક સમયે આવી છે, જે પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન અને મ્યાનમારમાં રાજકીય અસ્થિરતા અને સંઘર્ષના સાક્ષી છે.ભારત તેના G20 પ્રેસિડન્સીમાં શું કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે તેના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે, ખાસ કરીને વૈશ્વિક દક્ષિણની પ્રાથમિકતાઓ, હિતો અને ચિંતાઓ અંગે. ગ્લોબલ સાઉથનો મોટો હિસ્સો G20માં અપ્રસ્તુત રહે છે.હાલ ચીન અને અમેરિકા વચ્ચેનો તણાવ તેની ચરમસીમાએ પહોચ્યો છે.મહિનાઓ સુધીના તણાવ બાદ બે મહાસત્તાઓ વચ્ચેના સંબંધો સુધારવા માટેના પ્રયાસ તરીકે,હાલ અમેરિકના વિદેશપ્રધાન એન્ટોની બ્લિંકન ચીનમાં છે અને તેમના દ્વારા ચીનના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સાથે મુલાકાત દરમ્યાનજ મોદીની મુલાકાત અમેરિકા ખાતે થઈ છે. ચીનના વધતા રાજકીય અને આર્થિક પ્રભાવનો સામનો કરવા માટે અમેરિકા ભારત સાથે વધુને વધુ ગાઢ સંબંધો બનાવવાનું વિચારી રહ્યું છે. અમેરિકા તેનો દ્વિપક્ષીય વેપાર ભારત સાથે ૧૯૦ બિલિયન ડોલર કરતા વધારવા માંગે છે. સાથે ભારત સાથે મોટા સંરક્ષણ ક્ષેત્રને લગતા મોટા કરારને મોદીની આ મુલાકાત દરમ્યાન પાર પાડવાની કોશિશ કરીરહ્યું છે. અમેરિકા ભારતને તેનુ વૈકલ્પિક સપ્લાયચેન બનાવવાની બાબત વિશેની ચર્ચા થવાનીબાબતની પ્રબળ સંભાવના વ્યક્ત કરાઈ રહી છે. ઇન્ડો-પેસિફિક મુદ્દા અંગેની પ્રતિબદ્ધતા નીવધારવા બાયડેન, મોદી સાથે ચર્ચા કરવાના છે.
રશિયા અંગે , મોદી પર દબાવ લાવવાનો પ્રયત્ન બાયડેન કરશે તેમા કોઈ શંકાને સ્થાન નથી. ભારત માટે, વિદેશીકપનીઓનુ રોકાણ, અત્યાધુનિક હથિયારોની ખરીદી, આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ-એઆઈ,મિલીટરીઅને અન્ય ક્ષેત્રોમા આત્મનિર્ભર બનવા માટે ટેક્નોલોજી ટ્રાન્સફર, એ મહત્વના મુદ્દા બની રહેશે. અમેરિકા સામે હાલ રશિયા-યુક્રેન,ચીન-તાઇવાન, ઇઝરાઈલ-ઈરાન, ઉત્તરકોરિયા- જાપાન, દક્ષિણ કોરિયા જેવા ગંભીર પડકારો ઉભા છે, સાથે અમેરિકાની અર્થવ્યવસ્થા મોટા સંકટમાથી પસાર થઈ રહી છે આ બધા પડકારોમા ભારતનુ મંતવ્ય અમેરિકા માટે મહત્વનુ પુરવાર થઈ શકે છે તે બાયડેન સારી રીતે જાણે છે તેથી ભારતને પ્રાથમિકતા આપવામા અમેરિકા પાછુ પડી રહ્યુ છે.ભારતની પોતાની જરુરીયાત છે.અમેરિકાને પણ પોતાની જરુરીયાત છે. બંને પોતાની જરૂરીયાતો માટે કેટલુ હાર્ડ બારગેઈન કરે છે તેના પર નિર્ભર છે. બાકી વડાપ્રધાન મોદીની ૨૦૨૪ની ચૂટણી પહેલાની અમેરિકાની સ્ટેટ વિઝિટ ઐતિહાસિક બની રહેશે તેવુ લાગી રહ્યુ છે.
