News Continuous Bureau | Mumbai 

Allahabad High Court:  અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટની લખનૌ બેન્ચે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે હિંદુ મેરેજ એક્ટ ( Hindu Marriage Act ) હેઠળ લગ્ન માટે કન્યાદાનની વિધિ ફરજિયાત પરંપરા નથી. કોર્ટે કહ્યું કે આ કાયદાની જોગવાઈઓ અનુસાર, સપ્તપદી એકમાત્ર એવી પરંપરા છે જે હિન્દુ લગ્ન માટે જરૂરી છે. જસ્ટિસ સુભાષ વિદ્યાર્થીની સિંગલ બેન્ચે આશુતોષ યાદવ વતી દાખલ કરવામાં આવેલી ફોજદારી રિવિઝન અરજી પર આ ટિપ્પણી કરી હતી.

 તેની પત્નીના લગ્ન થયા છે કે નહીં તે પ્રસ્થાપિત કરવા અરજી કરી..

અરજદાર વતી હાઇકોર્ટમાં એવી દલીલ કરવામાં આવી હતી કે તેની પત્નીના લગ્ન ( marriage ) થયા છે કે નહીં તે પ્રસ્થાપિત કરવા ફરિયાદી સહિત ફરિયાદ પક્ષના સાક્ષીઓને ફરીથી બોલાવવા જરૂરી છે. તેના પર હાઈકોર્ટે હિંદુ મેરેજ એક્ટની કલમ 7 નો ઉલ્લેખ કર્યો, જે અંતર્ગત સપ્તપદી એટલે કે ‘સાત ફેરા ” ( sat fera ) ને હિંદુ લગ્ન માટે ફરજિયાત પરંપરા માનવામાં આવે છે.

જસ્ટિસ સુભાષ વિદ્યાર્થીએ નિવેદન આપતા કહ્યું હતું કે, ‘હિન્દુ મેરેજ એક્ટની કલમ 7માં ઉલ્લેખિત જોગવાઈઓને ધ્યાનમાં રાખીને, કન્યાદાન થયું કે નહીં તે પ્રશ્ન સુસંગત નથી. કારણ કે અધિનિયમ મુજબ, હિન્દુ લગ્ન માટે કન્યાદાન ( Kanyadan ) ફરજિયાત શરત નથી. કાયદામાં, સપ્તપદી એટલે કે સાત ફેરાને હિન્દુ લગ્નની ઉજવણી માટે આવશ્યક ધાર્મિક વિધિ માનવામાં આવે છે. તેથી, સાક્ષીઓને ફરીથી બોલાવવાની જરૂર નથી. તેથી રિવિઝન પિટિશન ફગાવી દેવામાં આવે છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો : Ayodhya Ram Mandir: અયોધ્યામાં રામ મંદિરની સુરક્ષા માટે તૈનાત PAC જવાનો હવે દર બે મહિના બદલાતા રહેશે.. જાણો કેમ લેવામાં આવ્યો આ નિર્ણય..

કોર્ટે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે કલમ 311 સીઆરપીસી હેઠળની અદાલતની સત્તાનો ઉપયોગ ફક્ત વાદીના કહેવા પર કેઝ્યુઅલ રીતે કરી શકાતો નથી. કારણ કે આ સત્તાનો ઉપયોગ ત્યારે જ થવો જોઈએ જ્યારે કેસના યોગ્ય નિર્ણય માટે સાક્ષીને બોલાવવા જરૂરી જ હોય. તેથી કોર્ટે ક્રિમિનલ રિવિઝન પિટિશન ફગાવી દીધી હતી.

ઉલ્લેખનીય છે કે, આ ધાર્મિક વિધિનું ( religious ceremony ) મહત્વ વૈદિક યુગનું છે, જેમાં વરને ભગવાન વિષ્ણુનો અવતાર માનવામાં આવે છે, જ્યારે કન્યાને દેવી લક્ષ્મીનો અવતાર માનવામાં આવે છે. ‘કન્યાદાન’ વિધિ કન્યાના પરિવાર દ્વારા કરવામાં આવે છે, જેમાં તેના માતા-પિતા સામાન્ય રીતે સાક્ષી તરીકે અગ્નિ સાથે મંત્રોના જાપ વચ્ચે તેમની પુત્રીને વરને અર્પણ કરે છે. કન્યાદાનનો અર્થ છોકરીનું દાન નથી પણ વિનિમય છે. હિંદુ લગ્ન દરમિયાન, પુત્રીની આપ-લે કરતી વખતે, પિતા વરને કહે છે, ‘અત્યાર સુધી મેં મારી પુત્રીનું પાલન-પોષણ કર્યું છે અને તેની જવાબદારી નિભાવી છે. આજથી હું મારી દીકરીને તને સોંપું છું. આ પછી વર તેના પિતાને પુત્રીની જવાબદારી નિભાવવાનું વચન આપે છે. આ રીતે વર દીકરી પ્રત્યે પિતાની જવાબદારીઓ સ્વીકારે છે. આ વિધિને કન્યાદાન કહેવામાં આવે છે. કન્યાદાન સુધી કન્યાના માતા-પિતા ઉપવાસ રાખે છે.