News Continuous Bureau | Mumbai 

One Nation One Election: લોકસભા ચૂંટણી 2024 (Lok Sabha Election 2024) પહેલા દેશના પાંચ રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ પણ યોજાવાની છે. તાજેતરમાં એક દેશ, એક ચૂંટણી (One Nation One Election) યોજવાની ખૂબ ચર્ચા થઈ રહી છે. આ માટે કેન્દ્ર સરકારે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની પણ રચના કરી છે, જે એક સાથે ચૂંટણી યોજવા માટેનું માળખું નક્કી કરશે. એવી અટકળો પણ છે કે મોદી સરકાર 18 સપ્ટેમ્બરથી બોલાવવામાં આવેલા વિશેષ સત્રમાં એક રાષ્ટ્ર-એક ચૂંટણી બિલનો પ્રસ્તાવ લાવી શકે છે.

દરમિયાન, ચૂંટણીને લઈને એક અભ્યાસ અહેવાલ બહાર પાડવામાં આવ્યો છે, જે મુજબ, લોકસભાથી લઈને પંચાયત સ્તર સુધી દેશના ત્રણેય સ્તરોમાં ચૂંટણીઓ કરાવવા માટે કુલ 10 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થવાનો અંદાજ છે. તે જ સમયે, જો તમામ ચૂંટણીઓ એક સાથે અથવા એક અઠવાડિયામાં યોજવામાં આવે છે, તો તેના ખર્ચમાં 3 થી 5 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ઘટાડો થઈ શકે છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો : Memorandum of Understanding : કેબિનેટે ભારત અને આર્મેનિયા વચ્ચેના મેમોરેન્ડમ ઓફ અન્ડરસ્ટેન્ડિંગ (MoU)ને મંજૂરી આપી

2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં રૂ. 1.20 લાખ કરોડના ખર્ચનો અંદાજ

જાહેર નીતિઓના સંશોધન આધારિત વિશ્લેષક એન ભાસ્કર રાવના જણાવ્યા અનુસાર, 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં માત્ર રૂ. 1.20 લાખ કરોડનો ખર્ચ થવાનો અંદાજ છે. રાવનો અભ્યાસ કહે છે કે ચૂંટણી પંચ 2024ની ચૂંટણીમાં ખર્ચવામાં આવેલા કુલ નાણાંના 20 ટકા ખર્ચ કરી શકે છે. જો તમામ વિધાનસભા ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજવામાં આવે તો તેના પર 3 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થઈ શકે છે. તમને જણાવી દઈએ કે દેશમાં કુલ 4500 વિધાનસભા સીટો છે.

રાવ અનુસાર, લોકસભા, વિધાનસભા અને સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ (પંચાયત, જિલ્લા પરિષદ, નગરપાલિકા) અલગ-અલગ યોજવા માટે 10 લાખ કરોડ રૂપિયાના ખર્ચનો અંદાજ છે. તમામ 4500 વિધાનસભા બેઠકો પર ચૂંટણી કરાવવા માટે રૂ. 3 લાખ કરોડ. તે જ સમયે, તમામ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનની ચૂંટણીઓ કરવા માટે 1 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થઈ શકે છે. દેશભરમાં મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનની કુલ 500 બેઠકો છે. તેવી જ રીતે, એવો અંદાજ છે કે તમામ જિલ્લા પરિષદ, મંડળ અને પંચાયત સ્તરે ચૂંટણીઓ કરાવવા માટે રૂ. 4.30 લાખ કરોડનો ખર્ચ થશે. દેશમાં 650 જિલ્લા પરિષદની બેઠકો, 7000 મંડળની બેઠકો અને કુલ 2 લાખ 50 હજાર ગ્રામ પંચાયતની બેઠકો છે.
આ ચૂંટણીઓ અલગથી યોજવા માટે કેટલો ખર્ચ થશે?
2024 લોકસભા ચૂંટણી પર કુલ અંદાજિત ખર્ચ – 1.20 લાખ
તમામ વિધાનસભા ચૂંટણીઓ પર ખર્ચ – 3 લાખ કરોડ રૂપિયા
તમામ મ્યુનિસિપલ ચૂંટણીઓ કરાવવાનો ખર્ચ – રૂ. 1 લાખ કરોડ
જિલ્લા પરિષદ, મંડળ અને પંચાયત સ્તરની ચૂંટણીઓ પર ખર્ચ – 4.30 લાખ કરોડ
કુલ અંદાજિત ખર્ચ – રૂ. 9.30 લાખ કરોડ
રાવના મતે તમામ ચૂંટણીઓ એકસાથે કરાવવાનો ખર્ચ 5 થી 7 લાખ કરોડ રૂપિયા છે.
રાવના અભ્યાસ મુજબ, તમામ ચૂંટણીઓ માટે “એક સપ્તાહના મતદાન” થી ચૂંટણી ખર્ચમાં ઘટાડો થવાની સંભાવના છે. જો કે, એક સાથે ચૂંટણી યોજવી એ ચૂંટણી ખર્ચ ઘટાડવા માટે પૂરતું નથી. તેમણે કહ્યું કે ચૂંટણી પ્રચારમાં પક્ષો દ્વારા આદર્શ આચારસંહિતાનું કડક પાલન ખર્ચ ઘટાડવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે. વાસ્તવમાં, તમામ ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજવાથી મુસાફરી, મીડિયા પ્રચાર, બૂથ-લેવલ લોજિસ્ટિક્સ અને ચૂંટણી પ્રચાર પરના ખર્ચમાં ઘટાડો થઈ શકે છે.