Mumbai Banganga tank :આર્થિક રાજધાની મુંબઈમાં પૌરાણિક અને ઐતિહાસિક મહત્વ ધરાવતા બાણગંગા સરોવર ( Banganga Lake ) ના જીર્ણોદ્ધારની કામગીરી પાલિકા દ્વારા હાથ ધરવામાં આવી છે. આ કામગીરીમાં 16 ઐતિહાસિક દીપસ્તંભોને રીડેવલપ ની સાથોસાથ તળાવની આસપાસનાં પથ્થરનાં પગથિયાંને રિપેર કરવાની, ભક્તિ-પરિક્રમાનો માર્ગ વિકસાવવાની અને પગથિયાં પરના અતિક્રમણને દૂર કરવાની બાબતનો સમાવેશ થાય છે. જોકે આ નવીનીકરણ અને સફાઈ દરમિયાન સીડીઓને ( Steps ) નુકસાન પહોંચાડવામાં આવ્યું છે.
Mumbai Banganga tank : પ્રાચીન બાણગંગા ના દાદરા ને નુકસાન
વાસ્તવમાં દક્ષિણ મુંબઈમાં રાજભવન નજીક સ્થિત પુરાતત્વીય ( Century old heritage ) મહત્વના બાણગંગા તળાવની સફાઈ અને સુંદરતા અભિયાન દરમિયાન મંગળવારે કોન્ટ્રાક્ટર દ્વારા તળાવના પગથિયાં પર બુલડોઝર ઉતારવામાં આવ્યું હતું. જેના કારણે પથ્થરની બનેલી સીડીઓ તૂટી ગઈ હતી. રિનોવેશનના નામે આ હેરિટેજને થઈ રહેલા નુકસાનને લઈને લોકોમાં ભારે રોષ જોવા મળી રહ્યો છે.
Mumbai Banganga tank : બાણગંગા નું ઐતિહાસિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ
બાણગંગા સરોવરનો ઉલ્લેખ માત્ર રામાયણ ( Ramayan ) માં જ નથી, તેનું ઐતિહાસિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ પણ છે. એક જૂની વાર્તા મુજબ સીતાના અપહરણ પછી જ્યારે ભગવાન રામ અને લક્ષ્મણ તેની શોધમાં ભટકતા હતા ત્યારે તેઓ પણ થોડા દિવસો માટે આ વિસ્તારમાં આવ્યા હતા. તે દરમિયાન જ્યારે તેને તરસ લાગી ત્યારે તેણે જમીનમાં તીર માર્યું અને પછી પાતાળ ગંગા પ્રગટ થઈ. એ જ પાતાળ ગંગા આજે બાણગંગા તરીકે ઓળખાય છે. જ્યાં મોટી સંખ્યામાં લોકો પોતાના પૂર્વજોની શાંતિ માટે પિંડદાન કરવા આવે છે.
(News Continuous brings you all the latest breaking news, viral trends and information from social media world, including Twitter, Instagram and Youtube. The above post is embeded directly from the user’s social media account and News Continuous Staff may not have modified or edited the content body. The views and facts appearing in the social media post do not reflect the opinions of News Continuous, also News Continuous does not assume any responsibility or liability for the same.)
Banganga Tank: ઠેકેદારની બેદરકારીના કારણે મુંબઈના વાલકેશ્વર સ્થિત ઐતિહાસિક બાણગંગા તળાવના ( Banganga Lake ) પગથિયાને નુકસાન થવાની ઘટના ધ્યાનમાં આવતા જ રાજ્યનાં કેબિનેટ મંત્રી તથા સ્થાનિક વિધાનસભ્ય મંગલ પ્રભાત લોઢાએ બાણગંગા તળાવની મુલાકાત લઇને કોન્ટ્રાક્ટર સામે ફરિયાદ કરવાની સુચના આપી હતી આ સાથે જ સંબંધિત અધિકારીઓને પણ આગામી ૭૨ કલાકમાં આ સ્થળનું સમારકામ કરવા જણાવ્યું હતું.
ઐતિહાસિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ ધરાવતા બાણગંગા તળાવના પરિસરનું હાલમાં નવીનીકરણ, શુશોભન અને સફાઈ કામ ચાલી રહ્યું છે. આ કામ દરમિયાન કોન્ટ્રાક્ટરે પગથિયાં પર બુલડોઝર ચલાવતા આ સ્થળને નુકસાન થયું હતું. આ ઘટનાની માહિતી મળતાં જ કેબિનેટ મંત્રી અને સ્થાનિક ધારાસભ્ય મંગલ પ્રભાત લોઢા ( Mangal Prabhat Lodha ) અને મુંબઈ મહાનગરપાલિકા ( BMC ) અને પોલીસ અધિકારીઓએ તાત્કાલિક ઘટનાસ્થળની મુલાકાત લીધી હતી.
ઘટના સ્થળેથી જ મંત્રી લોઢાએ મુંબઈ પોલીસ કમિશનર વિવેક ફણસાલકરનો ફોન પર સંપર્ક કર્યો હતો અને તેમને આ કામ માટે નિયુક્ત કરાયેલા કોન્ટ્રાક્ટર સામે એફઆઈઆર દાખલ કરવા જણાવ્યું હતું અને તેમને બ્લેકલિસ્ટ કરવાનો આદેશ પણ આપ્યો હતો. ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ ( ASI ) અધિકારીઓ અને મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના સંબંધિત અધિકારીઓને વહેલી તકે સમારકામ ( Banganga Repairing ) હાથ ધરવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે, અને કામ આગામી ૭૨ કલાકમાં પૂર્ણ કરવામાં આવશે. આવી ઘટના ફરી ન બને તે માટે સ્થાનિક સમિતિની પણ રચના કરવામાં આવશે. આ સમિતિ આગળની કામગીરી પર નજર રાખશે. સમગ્ર ઘટનાની તપાસ માટે મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના અધિકારીઓની એક કમિટી બનાવવામાં આવશે અને આ કમિટી આગામી ૧૫ દિવસમાં રિપોર્ટ સોંપશે.
આ પ્રસંગે મંત્રી લોઢાઐ ખાતરી આપી હતી કે તેઓ મુંબઈના ઐતિહાસિક વારસાને જાળવવા અને તેને લોકપ્રિય કરવા માટે હંમેશા તત્પર છે. અહીં વહેલી તકે સમારકામ કરી ને આ જગ્યા જેવી હતી તેવી કરી આપવામાં આવશૈ.
Disclaimer : Except for the headline, this story has not been edited by News Continuous staff and is published from a syndicated feed.
Mumbai Banganga lake :આર્થિક રાજધાની મુંબઈમાં પૌરાણિક અને ઐતિહાસિક મહત્વ ધરાવતા બાણગંગા સરોવરના નવીનીકરણ અને સફાઈ દરમિયાન સીડીઓને નુકસાન પહોંચાડવાનો મામલો પ્રકાશમાં આવ્યો છે.
Mumbai Banganga lake :બાણગંગા તળાવના પગથિયાં પર ચાલ્યું બુલડોઝર
વાસ્તવમાં દક્ષિણ મુંબઈમાં રાજભવન નજીક સ્થિત પુરાતત્વીય મહત્વના બાણગંગા તળાવની સફાઈ અને સુંદરતા અભિયાન દરમિયાન મંગળવારે કોન્ટ્રાક્ટર દ્વારા તળાવના પગથિયાં પર બુલડોઝર ઉતારવામાં આવ્યું હતું. જેના કારણે પથ્થરની બનેલી સીડીઓ તૂટી ગઈ હતી.
The history of Banganga can be found in Ramayana. It is said that Lord Rama made an idol out of sand and worshipped it on the banks of Banganga when he was on his way to rescue Sita from Ravana. Today, the negligence of BMC & contractors has destroyed the stairs leading thereto. pic.twitter.com/eXmop2X4Vc
જણાવી દઈએ કે બાણગંગા સરોવરનો ઉલ્લેખ માત્ર રામાયણમાં જ નથી, તેનું ઐતિહાસિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ પણ છે. રિનોવેશનના નામે આ હેરિટેજને થઈ રહેલા નુકસાનને લઈને લોકોમાં ભારે રોષ જોવા મળી રહ્યો છે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે બાણગંગા સરોવરના રિનોવેશનનો કોન્ટ્રાક્ટ આપવામાં આવ્યો હતો. આ દરમિયાન કોન્ટ્રાક્ટરે તળાવના પગથિયા પર બુલડોઝર ચલાવીને નુકસાન પહોચાડ્યું છે.
Mumbai Banganga lake :કોન્ટ્રાક્ટર સામે ગુનો નોંધવા આદેશ
હેરિટેજને નુકસાન પહોંચાડવા બદલ કોન્ટ્રાક્ટર સામે એફઆઈઆર નોંધવામાં આવ્યો છે અને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના અધિકારીઓને કોન્ટ્રાક્ટરની કંપનીને બ્લેકલિસ્ટ કરવાનો પણ નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. બીજી તરફ, ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI)ના અધિકારીઓએ મુંબઈ મહાનગરપાલિકાના સંબંધિત અધિકારીઓને આગામી 72 કલાકમાં સમારકામ હાથ ધરવા જણાવ્યું છે. આ સાથે ASIએ નિર્ણય લીધો છે કે આવી ઘટનાઓને રોકવા માટે એક સ્થાનિક સમિતિની રચના કરવામાં આવશે.
Mumbai Banganga lake : BMCએ રિવાઇવલ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો
ઉલ્લેખનીય છે કે બાણગંગા તળાવની એક પ્રાચીન રચના છે. વર્ષોથી, વિવિધ કારણોસર, તળાવની સીડીના પથ્થરો અને દીપ સ્તંભ ને જર્જરિત હાલતમાં છે. આ માટે BMCએ રિવાઇવલ પ્રોજેક્ટ શરૂ કર્યો હતો, જે અંતર્ગત ગયા વર્ષે તળાવના રિસ્ટોરેશનનું કામ શરૂ થયું હતું. આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ બાણગંગા તળાવ સંકુલમાંથી કાદવ કાઢવાની કામગીરી કરવામાં આવી રહી હતી. તે જ સમયે, નવેમ્બર 2022 માં બાણગંગાને પ્રવાસન સ્થળ તરીકે જાહેર કરવાનો સરકારી પ્રસ્તાવ જારી કરવામાં આવ્યો હતો.
Mumbai News : Banganga બૃહન્મુંબઈ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન વતી, મુંબઈના ઐતિહાસિક બાણગંગા તળાવના પુનરુત્થાનનું ( resurrection ) કામ ચાલી રહ્યું છે અને પ્રથમ તબક્કાનું કામ ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ કરવામાં આવશે. હાલમાં, તળાવ વિસ્તારમાં આવેલા ઐતિહાસિક 16 દીવાદાંડીઓને પુનઃજીવિત કરવાની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે. આ ઉપરાંત, તળાવમાં પથ્થરના પગથિયાંનું સમારકામ અને સુધારણા, તળાવની ફરતે ગોળાકાર માર્ગને ‘ભક્તિ પરિક્રમા માર્ગ’ તરીકે વિકસાવવો, બાણગંગા તળાવની 18.30 મીટર પહોળી ‘મિસિંગ લિંક’ને મંજૂર રોડ એલાઈનમેન્ટ સાથે વિકસાવવી, પથ્થરના પગથિયાં પરનું અતિક્રમણ દૂર કરવું. તળાવ વગેરે મુખ્ય કામોનો સમાવેશ થાય છે તેમ મદદનીશ કમિશનર (ડી વિભાગ) શ્રીએ જણાવ્યું હતું. શરદ ભોકે જણાવ્યું હતું.
BMC starts Restoration of Historical Banganga restoration. Here are pics
ડી વિભાગમાં વિવિધ નાગરિક સેવાઓ અને સુવિધાઓ પૂરી પાડવા ઉપરાંત મ્યુનિસિપલ કમિશનર અને પ્રશાસક શ્રી. ડો.ભૂષણ ગગરાણી, એડિશનલ મ્યુનિસિપલ કમિશનર (શહેર). (શ્રીમતી) અશ્વિની જોષી, ડેપ્યુટી કમિશનર (સર્કલ-1) ડો. (શ્રીમતી) સંગીતા હસનલે, મદદનીશ કમિશનર (ડી વિભાગ) શ્રી. શરદ ભોકેના માર્ગદર્શન હેઠળ હેરિટેજ સ્થળોની ( heritage sites ) જાળવણી અને જાળવણી માટે પગલા ભરવામાં આવી રહ્યા છે. ઐતિહાસિક ધરોહર સ્થળો પૈકીનું એક બાણગંગા તળાવ અને તેની આસપાસનો વિસ્તાર છે. આ તળાવ વાલકેશ્વર (મલબાર હિલ) વિસ્તારમાં છે.
BMC starts Restoration of Historical Banganga restoration. Here are pics
મહારાષ્ટ્ર પ્રાચીન સ્મારકો ( Maharashtra Ancient Monuments ) અને પુરાતત્વીય સ્થળો અને અવશેષો અધિનિયમ, 1960 હેઠળ બાણગંગા તળાવને ( Banganga lake ) મહારાષ્ટ્ર સરકાર દ્વારા સંરક્ષિત સ્મારક જાહેર કરવામાં આવ્યું છે. આ તળાવની આસપાસ મંદિરો, સમાધિઓ, ધર્મશાળાઓ, મઠો છે અને આ સ્થાન રાષ્ટ્રીય મહત્વનું સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર છે. તળાવની બાજુમાં પ્રખ્યાત મંદિરો છે જેમ કે વેંકટેશ બાલાજી મંદિર, સિદ્ધેશ્વર શંકર મંદિર, રામ મંદિર, બજરંગ અખાડા, વાલ્કેશ્વર મંદિર વગેરે. બાણગંગા તળાવનું પ્રાચીન સમયથી ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ હોવાથી આ સ્થળે ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ તળાવના પ્રાચીન મહત્વને ધ્યાનમાં રાખીને હજારો વિદેશી પ્રવાસીઓ અહીં આવે છે.
બાણગંગા તળાવના ઐતિહાસિક, ધાર્મિક, સાંસ્કૃતિક અને પ્રાચીન મહત્વને ધ્યાનમાં રાખીને, મહારાષ્ટ્ર સરકારે 15 નવેમ્બર 2022ના રોજ બાણગંગા તળાવ (વાલકેશ્વર, મલબાર હિલ) વિસ્તારને ‘બી’ વર્ગના પ્રવાસન સ્થળ તરીકે જાહેર કર્યો છે. બાણગંગા તળાવના પુનરુત્થાન અને પર્યટનની દ્રષ્ટિએ સર્વાંગી સુવિધાઓના વિકાસ માટે તબક્કાવાર કામો હાલમાં પ્રગતિમાં છે.
મદદનીશ કમિશનર શ્રી. આ અંગે માહિતી આપતા શરદ ભોકેએ જણાવ્યું હતું કે બાણગંગા તળાવ ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક મહત્વ ધરાવે છે. અગિયારમી સદીના પૌરાણિક સંદર્ભોમાં આ તળાવના નિશાન જોવા મળે છે. આ વિસ્તારમાં વિવિધ દેવી-દેવતાઓના મંદિરો, રામકુંડ વગેરે ધાર્મિક સ્થળો પણ આવેલા છે. અધિક મ્યુનિસિપલ કમિશનર (શહેર) ડો. (શ્રીમતી) અશ્વિની જોષીના માર્ગદર્શન અને અનુસરણ હેઠળ આ ક્ષેત્રમાં વિવિધ કાર્યો હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. આ માટે પુરાતત્વ વિભાગ અને ગૌડ સારસ્વત બ્રાહ્મણ મંદિર ટ્રસ્ટનો સહકાર મળી રહ્યો છે. તે મુજબ સમગ્ર વિસ્તારનો વિકાસ ચાલી રહ્યો છે. પ્રથમ તબક્કામાં, તળાવની પહોંચના પગથિયાં પરની 13 ઝૂંપડીઓ દૂર કરવામાં આવી હતી અને રહેવાસીઓને સ્લમ રિહેબિલિટેશન ઓથોરિટીની નજીકની બિલ્ડિંગમાં પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવ્યા હતા. રસપ્રદ વાત એ છે કે, મ્યુનિસિપલ પ્રશાસને આ માટે કોઈ વળતર ચૂકવવું પડ્યું ન હતું. અહીંના લેમ્પપોસ્ટને પુનર્જીવિત કરતી વખતે, તે સમયે ઉપયોગમાં લેવાતી કુદરતી સામગ્રીનો ઉપયોગ તેમની મૌલિકતાને જાળવી રાખવા અને તે સમયે જેવો હતો તેવો બનાવવા માટે કરવામાં આવ્યો છે. જેમાં અડદની દાળ, મેથી, જવસ, ગોળ, બેલફાલમાંથી તૈયાર કરેલ મિશ્રણનો સમાવેશ થાય છે. તળાવમાંથી કાંપ દૂર કરતી વખતે તળાવના તળિયે તેમજ તેની આસપાસના પ્રાચીન પથ્થરોને નુકસાન ન થાય તે માટે પુરાતત્વ વિભાગના માર્ગદર્શન હેઠળ કુશળ માનવબળની મદદથી કાંપ દૂર કરવામાં આવી રહ્યો છે. ભોકે આપી હતી.
BMC starts Restoration of Historical Banganga restoration. Here are pics
Mumbai News : Banganga રિવાઇવલ અને બ્યુટીફિકેશન ત્રણ તબક્કામાં કરવામાં આવશે
બાણગંગા તળાવનું કાયાકલ્પ અને બ્યુટીફિકેશન ત્રણ તબક્કામાં કરવામાં આવશે. જેમાં પ્રથમ તબક્કામાં બાણગંગા તળાવમાં પથ્થરનાં પગથિયાંમાં સુધારો, તળાવની આસપાસ લેમ્પ પોસ્ટનું પુનઃસ્થાપન, આકર્ષક ઈલેક્ટ્રીક લાઈટીંગ, તળાવની ફરતે ગોળ માર્ગને ‘ભક્તિ માર્ગ’ તરીકે વિકસાવવો, બાણગંગા તળાવની 18.30 મીટર પહોળી ‘મિસિંગ લિંક’નો સમાવેશ થાય છે. મંજૂર રોડ એલાઈનમેન્ટ) ડેવલપમેન્ટ, તળાવના પથ્થરના પગથિયાં પરનું અતિક્રમણ દૂર કરવું વગેરે.
BMC starts Restoration of Historical Banganga restoration. Here are pics
બીજા તબક્કામાં બાણગંગા તળાવની સામે આવેલી ઈમારતોના રવેશને એકસમાન રીતે રંગવામાં આવશે, તળાવને અડીને આવેલી ઈમારતોની દિવાલો પર ભીંતચિત્રો અને શિલ્પો દોરવામાં આવશે, રામકુંડના ઐતિહાસિક અને પવિત્ર સ્થળનું પુનરુત્થાન, વ્યાપક તળાવ વિસ્તારમાં મંદિરોના વિકાસની યોજનાનું આયોજન અને રૂપરેખા તૈયાર કરવામાં આવશે અને બાણગંગા તળાવ તરફ જતા પથ્થરો બાંધવામાં આવશે જેમાં સીડીઓ અને રસ્તાઓ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
ત્રીજા તબક્કામાં બાણગંગા તળાવ અને અરબી સમુદ્ર વચ્ચે પહોળો કોરિડોર બનાવવો અને ઉક્ત વિસ્તારમાં ઝૂંપડપટ્ટીમાં રહેતા લોકોનું પુનર્વસન, પાર્ક બનાવવા, ખુલ્લી બેઠક વ્યવસ્થા, વારાણસીની તર્જ પર જાહેર જગ્યા, ડૉ. ભગવાનલાલ ઈન્દ્રજીત માર્ગને પહોળો કરવા અને રોડ લાઇનની બાજુમાં અસરગ્રસ્ત રહેણાંક અને બિન-રહેણાંક માળખાના પુનર્વસન જેવા કામો કરવામાં આવશે.
BMC starts Restoration of Historical Banganga restoration. Here are pics
દક્ષિણ મુંબઈ(South Mumbai)માં મલબાર હિલ(Malabar Hill)માં આવેલા પ્રખ્યાત બાણગંગા તળાવમાં(Banganga lake) ગુરુવારે મોટી સંખ્યામાં માછલી(Fish died)ઓ મૃત અવસ્થામાં મળી આવી હતી. આ અગાઉ પણ ઓક્ટોબર(October)માં તળાવમાં પ્રદૂષણને કારણે મોટા પ્રમાણમાં માછલીઓ મરી ગઈ હોવાનો બનાવ બન્યો હતો. સ્થાનિક રહેવાસીઓના આરોપ મુજબ તળાવમાં રહેલા પ્રદૂષણને(Pollution) કારણે માછલીઓના (Fish Died)મૃત્યુ થયા છે.
ગુરુવારે મોટી સંખ્યામાં માછલીઓ મૃત અવસ્થામાં મળી આવી હતી. નિષ્ણાતોના કહેવા મુજબ ગરમી(Summer)ની સાથે જ પાણીમાં મિક્સ થયેલા સિમેન્ટને કારણે પાણી પ્રદૂષિત(Water Pollution) થતા આવું બન્યું હોવું જોઈએ.
સામાન્ય રીતે સપ્ટેમ્બર-ઓક્ટોબર(September-October)માં પિતૃ પક્ષ દરમિયાન અહીં શ્રાદ્ધ કરવામાં આવતા છે, ત્યારે લોકો ખાવાની વસ્તુઓ, ફૂલ વગેરે તળાવમાં પધરાવતા હોય છે. ત્યારે તળાવમાં માછલીઓ આ રીતે મોટી સંખ્યામાં મૃત અવસ્થામાં મળી આવતી હોય છે. પરંતુ આ વખતે પહેલી વખત એપ્રિલ મહિનામાં આવું બન્યું છે.
સ્થાનિક રહેવાસીઓના કહેવા મુજબ ડ્રેનેજમાં(drainage) રહેલા લીકેજને કારણે તેનું ગંદુ પાણી બાણગંગામાં ભળવાથી પાણી પ્રદૂષણયુક્ત થઈ ગયું હતું, તેને કારણે કદાચ માછલીઓ મરી ગઈ હોવી જોઈએ. આજુબાજુ મોટા પાયા પર બાંધકામ ચાલી રહ્યું હોવાથી સિમેન્ટ સહિત અન્ય બાંધકામનું(construction) મટીરીયલ(Material) બાણગંગાના પાણીમાં વહી જતું હોય છે. તેના કારણે તળાવમા(lake) મોટા પ્રમાણમાં પ્રદૂષણ થઈ રહ્યું છે અને તેને કારણે પાણીમાં ઓક્સિજનનું લેવલ ઘટી જવાથી પણ માછલીઓ મરી ગઈ હોવી જોઈએ.
આ દરમિયાન સ્થાનિક પ્રશાસન દ્વારા તળાવમાં ફૂલ સહિત ખાવા-પીવાની કોઈ પણ વસ્તુને તેમાં નાખવા પર પ્રતિબંધ મૂકી દેવામાં આવ્યો હતો.
