News Continuous Bureau | Mumbai
Mumbai : ચોમાસા (Monsoon) ને કારણે મુંબઈ (Mumbai) ને પાણી પહોંચાડતા સાત તળાવોમાં કાદવવાળું પાણીનું પ્રમાણ વધી ગયું છે. શુદ્ધિકરણની પ્રક્રિયા બાદ પણ શહેરમાં સંગ્રહાયેલા 32 સેવા જળાશયો (Water lake) માં અમુક માત્રામાં કાદવવાળું પાણી જોવા મળ્યું છે. મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનના ‘બી’ વિભાગ હેઠળ આવતા ડુંગરાળ વિસ્તાર ઉમરખાડીમાં આ સંખ્યા સૌથી વધુ છે, પરંતુ તેમાં કોઈ જોખમી પરિબળો નથી. મુંબઈ મહાનગરપાલિકા (BMC) ના પર્યાવરણ વિભાગના વાર્ષિક અહેવાલમાં આ માહિતી સામે આવી છે. દરમિયાન, મુંબઈ મહાનગરપાલિકાએ અપીલ કરી છે કે મુંબઈકરોએ પાણીને ઉકાળી (Boiled water) ને અથવા ફિલ્ટર કરીને પીવું જોઈએ.
મુંબઈને મોડક સાગર, મધ્ય વૈતરણા, અપર વૈતરણા, ભાતસા, તાનસા, વિહાર અને તુલસી નામના સાત ડેમમાંથી દરરોજ 3 હજાર 850 મિલિયન લિટર પાણી મળે છે. આ પાણી મુંબઈમાં 32 સેવા જળાશયોમાં સંગ્રહિત થાય છે અને પછી મુંબઈકર સુધી પહોંચે છે. મુંબઈના પાણી પુરવઠામાં અચાનક વિક્ષેપ થવાના કિસ્સામાં, આ સેવા જળાશયોમાં ઓછામાં ઓછા એક દિવસ માટે પાણીનો સંગ્રહ કરવામાં આવે છે, પરંતુ ચોમાસા દરમિયાન, ભાંડુપ અને પીસે-પાંજરાપુર ખાતેના વોટર ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટને ક્લોરીનેટ કરવામાં આવે છે અને વધુ મુંબઈકર સુધી પહોંચે છે. ચોમાસા દરમિયાન તળાવમાંથી ટ્રીટમેન્ટ પ્લાન્ટમાં આવતા પાણીની ગંદકીના કારણે ટ્રીટમેન્ટ પ્રક્રિયા બાદ પણ તે ક્યાંક ગંદુ રહી જાય છે.
શુદ્ધતાના વૈશ્વિક ધોરણો
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનના માપદંડો અનુસાર, શહેરી વિસ્તારોમાં 5 ટકા અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં 10 ટકા પાણી અશુદ્ધ હોવાનું માનવામાં આવે છે, પરંતુ મુંબઈ મહાનગરપાલિકા સતત 6 વર્ષથી અશુદ્ધ પાણીનું સ્તર 1 ટકાથી નીચે રાખવામાં સફળ રહી છે.
છ વર્ષનો વાર્ષિક જળ અહેવાલ
એપ્રિલ 2017 થી માર્ચ 2018 – 0.2
એપ્રિલ 2018 થી માર્ચ 2019 – 0.1
એપ્રિલ 2019 થી માર્ચ 2020 – 0.1
એપ્રિલ 2020 થી માર્ચ 2021 – 0.1
એપ્રિલ 2021 થી માર્ચ 2022 – 0.1
એપ્રિલ 2022 થી માર્ચ 2023 – 0.3
આ સમાચાર પણ વાંચો : Skin Care: બદલાતા હવામાનની અસરથી બચવા માટે ત્વચા પર આ વસ્તુઓને એલોવેરા જેલ સાથે મિક્સ કરીને રાત્રે લગાવો, તમારો ચહેરો ચમકી ઉઠશે.
વોર્ડ (ward) ની અશુદ્ધિની માત્રા
A 1.3
B 6.7
સી 0.6
ડી 1.6
ઇ 1.2
F-દક્ષિણ 0.5
F-ઉત્તર 0.2
જી-દક્ષિણ 0.3
જી-ઉત્તર 1.7
H-પૂર્વ 1.6
H- પશ્ચિમ 0.4
K-પૂર્વ 0.2
K-પશ્ચિમ 0.4
પી-દક્ષિણ 0.2
પી-ઉત્તર 0.4
આર-દક્ષિણ 0.3
આર-મધ્યમ 2.1
આર-ઉત્તર 0.6
એલ 0.2
M-પૂર્વ 0.7
એમ-વેસ્ટ 0.8
એન 0.6
પાણીના નમૂનાઓનું દૈનિક પરીક્ષણ
જળ વિભાગના ક્વોલિટી કંટ્રોલ વિભાગે મુંબઈમાં 358 વોટર સેમ્પલિંગ પોઈન્ટની ઓળખ કરી છે. આરોગ્ય ખાતા અને ગુણવત્તા નિયંત્રણ વિભાગ દ્વારા અહીંના પાણીના નમૂના દરરોજ (રવિવાર અને રજાના દિવસો સિવાય) લેવામાં આવે છે. તદુપરાંત, આ પ્રયોગશાળામાં દરરોજ મુંબઈના 32 સેવા જળાશયોના નમૂનાઓનું પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે. પાલિકા એક મહિનામાં ત્રણ હજાર પાણીના સેમ્પલનું પરીક્ષણ કરે છે. દરમિયાન, મ્યુનિસિપલ લેબ પાણીના નમૂનાઓનું પરીક્ષણ કરવા માટે આધુનિક મેમ્બ્રેન ફિલ્ટર ટેકનિક (MFT) પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરે છે. આથી 18 કલાકની અંદર સચોટ નમૂનાઓનું પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે.
સેવા જળાશયોમાં સંગ્રહિત પાણી એકવાર ત્યાં હોય તે સમય માટે સંગ્રહિત અને સ્થિર થવું જરૂરી છે. સ્થિરીકરણ ગંદા પાણીને સ્થાયી થવા દે છે અને સારા પાણીને આગળ મોકલે છે.
મુંબઈની વસ્તીને લોકોને 24 કલાક પાણી પુરવઠો મળે છે. તેથી, સેવા જળાશયોમાં એકઠું થયેલું પાણી ફરીથી મુંબઈકરોને જેમ છે તેમ મોકલવામાં આવે છે. તેમાં સેવા જળાશયોની ક્ષમતા ઓછી હોવાથી આ ક્ષમતા વધારવાની જરૂર છે. જળાશયોને આડી રીતે વિસ્તૃત કરી શકાતા નથી. તેના માટે પૂરતી જગ્યા નથી, પરંતુ યુરોપ અને અન્ય દેશોની જેમ આ જળાશયોની ઊંચાઈ વધારી શકાય છે.