News Continuous Bureau | Mumbai
US Pakistan trade deal : એવું લાગી રહ્યું છે કે ભારત પહેલા અમેરિકા અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ટ્રેડ ડીલ ફાઇનલ થવાની તૈયારીમાં છે. પાકિસ્તાનના નાણામંત્રી મોહમ્મદ ઔરંગઝેબનો બે અઠવાડિયામાં આ બીજો અમેરિકા પ્રવાસ છે, જે દર્શાવે છે કે ડીલ અંતિમ તબક્કામાં પહોંચી ગઈ છે. પાકિસ્તાન અમેરિકા પાસેથી ઝીરો ટેરિફની માંગ કરી રહ્યું છે. જોકે આ ડીલની ભારત પર સીધી આર્થિક અસર નહીં થાય, પરંતુ તે રાજકીય અને કૂટનીતિક દ્રષ્ટિએ મહત્ત્વપૂર્ણ સંકેતો આપી શકે છે, ખાસ કરીને ભારત-અમેરિકા ટ્રેડ ડીલ પણ અંતિમ તબક્કામાં હોવા છતાં.
US Pakistan trade deal : ભારત પહેલા અમેરિકા-પાકિસ્તાન ટ્રેડ ડીલનો સંકેત: રાજકીય ગલિયારામાં હલચલ.
જણાવવામાં આવી રહ્યું છે કે આ વખતે ઔરંગઝેબનો પ્રવાસ “ફાઇનલ વાતચીત” માટે છે. આ જ કારણે એવી અટકળો લગાવવામાં આવી રહી છે કે વોશિંગ્ટન અને ઇસ્લામાબાદ વચ્ચે ટૂંક સમયમાં જ કોઈ વ્યાપારિક સમજૂતી પર મહોર લાગી શકે છે.
પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રી ઈશાક ડાર પહેલા જ કહી ચૂક્યા છે કે અમેરિકા સાથેની ટ્રેડ ડીલ હવે ખૂબ નજીક છે અને તેને થોડા જ દિવસોમાં ફાઇનલ કરી લેવામાં આવશે. જોકે, અમેરિકી વિદેશ મંત્રાલયે હજુ સુધી કોઈ સત્તાવાર સમયસીમા જણાવી નથી.
US Pakistan trade deal : પાકિસ્તાનની શૂન્ય ટેરિફની માંગ અને ભારત માટે વ્યૂહાત્મક સંકેતો.
હાલમાં પાકિસ્તાનથી અમેરિકાને થતી નિકાસ પર લગભગ ૨૯% નો આયાત શુલ્ક (ટેરિફ) લાગે છે. હવે પાકિસ્તાન ઈચ્છે છે કે આ ટેક્સ હટાવીને ઝીરો ટેરિફ કરી દેવામાં આવે જેથી તેનો માલ અમેરિકામાં સસ્તો વેચાઈ શકે. ૨૦૨૪ માં અમેરિકા અને પાકિસ્તાન વચ્ચે $૭.૩ અબજ ડોલરનો વેપાર થયો હતો, જેમાં પાકિસ્તાનને લગભગ $૩ અબજનો વેપાર લાભ (ટ્રેડ સરપ્લસ) મળ્યો હતો. જો અમેરિકા ટેરિફ ઘટાડે છે, તો માત્ર પાકિસ્તાનની નિકાસ જ નહીં વધે, પરંતુ તે અમેરિકી કંપનીઓને પોતાના દેશમાં રોકાણ માટે પણ નવી છૂટછાટો આપશે.
US Pakistan trade deal : ભારત માટે આ સમજૂતીના શું અર્થ છે?
સ્પષ્ટપણે જોઈએ તો અમેરિકા-પાકિસ્તાનની આ ડીલ ભારતની અર્થવ્યવસ્થા પર કોઈ સીધી અસર નહીં કરે, કારણ કે ભારતનો અમેરિકા સાથેનો વેપાર અનેક ગણો મોટો છે. પરંતુ વાત ફક્ત વેપારની નથી, વાત છે વ્યૂહાત્મક સંકેતોની.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Share Market Crash : શેરબજાર લાલ નિશાન પર: મુખ્ય ઇન્ડેક્સમાં મોટો કડાકો, બજાર ક્યારે સુધરશે? રોકાણકારો ચિંતિત!
મે ૨૦૨૫ માં જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તણાવ ચરમસીમા પર હતો, ત્યારે અમેરિકાના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે દાવો કર્યો હતો કે તેમણે બંને દેશોને શાંત કરવા માટે ટ્રેડ ડીલની ઓફર કરી હતી. ભારતે આ દાવાને સંપૂર્ણપણે નકારી કાઢ્યો, પરંતુ હવે જો અમેરિકા પહેલા પાકિસ્તાન સાથે ડીલ કરે છે, તો તે ભારત માટે એક કૂટનીતિક સંકેત હશે.
US Pakistan trade deal : ભારત-અમેરિકા ટ્રેડ ડીલની સ્થિતિ અને ભારતે રહેવું પડશે સાવધાન.
ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે પણ ટ્રેડ ડીલને લઈને વાતચીત અંતિમ તબક્કામાં છે. સમાચાર મુજબ, ઓગસ્ટની શરૂઆતમાં જ બંને દેશો વચ્ચે સમજૂતી પર મહોર લાગી શકે છે. પરંતુ જો આ પહેલા પાકિસ્તાન સાથે અમેરિકા કોઈ ડીલ કરી લે છે, તો તે ટ્રમ્પની એ નીતિને દર્શાવે છે જેમાં દબાણ કરીને વ્યૂહાત્મક લાભ મેળવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે.
ભારતને રહેવું પડશે સતર્ક:
આ સમગ્ર ઘટનાક્રમની ભારત પર આર્થિક અસર ભલે ઓછી હોય, પરંતુ વ્યૂહાત્મક રીતે તે ચિંતાનો વિષય છે. આનાથી અમેરિકાની પ્રાથમિકતાઓ અને નીતિઓ સ્પષ્ટપણે દેખાય છે. ભારતે સમજવું પડશે કે વૈશ્વિક રાજનીતિમાં મિત્રતા અને રણનીતિના માપદંડ અવારનવાર બદલાતા રહે છે. હવે જ્યારે ભારત અમેરિકા સાથે મોટી રક્ષા અને ટેકનોલોજી ભાગીદારીઓ પર કામ કરી રહ્યું છે, આવા સમયે પાકિસ્તાનને અમેરિકા તરફથી પ્રાથમિકતા મળવી ભારત માટે કૂટનીતિક અસહજતા પેદા કરી શકે છે.