News Continuous Bureau | Mumbai

દુનિયા ઝડપથી બદલાઈ રહી છે. ડેટા સાયન્સ અને આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સે (Artificial intelligence) ટેક્નોલોજીને નવા સ્તરે લઈ ગઈ છે. તેથી હવે મનુષ્ય પ્રાણીઓની ભાષા પણ સમજી શકશે. તમને આ જાણીને નવાઈ લાગશે પણ આ સત્ય છે. થોડા સમય પહેલા વૈજ્ઞાનિક સમુદાયે આ વિચારની મજાક ઉડાવી હતી કે પ્રાણી(Animals) ઓની પોતાની ભાષાઓ હોઈ શકે છે. આજે વિશ્વભરના સંશોધકો ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ પ્રાણીઓની વાતચીત સાંભળવા અને તેમની સાથે વાતચીત (Conversation) કરવા માટે કરી રહ્યા છે.

છેવટે આ કેવી રીતે શક્ય બન્યું તે પહેલાં આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (Artificial intelligence) શું છે તે થોડું સમજીએ. સાદી ભાષામાં કહીએ તો આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સનો અર્થ છે મશીનમાં વિચારવાની, સમજવાની અને નિર્ણય લેવાની ક્ષમતા વિકસાવવી. આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ એ કોમ્પ્યુટર સાયન્સનું સૌથી એડવાન્સ વર્ઝન માનવામાં આવે છે. આ અંતર્ગત તેમાં એવું મગજ બનાવવામાં આવ્યું છે, જેમાં કોમ્પ્યુટર વિચારી શકે છે… અને તે પણ માણસોની જેમ. તેના આધારે પ્રાણીઓની ભાષા સમજવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે.

પુસ્તકમાં પ્રાણીઓ સાથે વાતચીતનો ઉલ્લેખ

પ્રાણીઓની ભાષાને સમજવાનો ઉલ્લેખ નવા પુસ્તક, સાઉન્ડ્સ ઑફ લાઇફઃ હાઉ ડિજિટલ ટેક્નૉલૉજી બ્રિંગિંગ અસ ક્લોઝર ટુ ધ વર્લ્ડ્સ ઑફ ઍનિમલ્સ ઍન્ડ પ્લાન્ટ્સમાં કરવામાં આવ્યો છે. થઈ ગયુ છે. આ પુસ્તક બ્રિટિશ કોલંબિયા યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર કેરેન બેકર દ્વારા લખવામાં આવ્યું છે. તેમણે પ્રાણી અને વનસ્પતિ સંચારમાં કેટલાક સૌથી મહત્વપૂર્ણ પ્રયોગોની રૂપરેખા આપી.

વૈજ્ઞાનિક ભાષા સમજવા માટે સક્ષમ

“ડિજિટલ ટેક્નૉલૉજી, ઘણી વખત પ્રકૃતિથી આપણી અલગતા સાથે સંકળાયેલી હોય છે, જે આપણને બિન-માનવ, કુદરતી વિશ્વને શક્તિશાળી રીતે સાંભળવાની તકો પૂરી પાડે છે,” બેકર લખે છે, યુબીસી ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર રિસોર્સિસ, ધ એન્વાયર્નમેન્ટના ડિરેક્ટર ડોરનોબ ડોટ કમ અનુસાર અમારા કનેક્શનને પુનર્જીવિત કરી રહ્યા છીએ.’ તેણી સમજાવે છે કે ડિજિટલ લિસનિંગ પોસ્ટ્સનો ઉપયોગ હવે ગ્રહની આસપાસની ઇકોસિસ્ટમના અવાજોને વરસાદના ટીપાંથી લઈને સમુદ્રના તળિયે સતત રેકોર્ડ કરવા માટે કરવામાં આવે છે. તે વૈજ્ઞાનિકોને મધમાખી જેવા નાના પ્રાણીઓ સાથે માઇક્રોફોન જોડવામાં પણ સક્ષમ બનાવ્યા છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો:  ચીનમાં ઠેર ઠેર વિરોધ વંટોળ, લોકડાઉનની વિરુદ્ધમાં શાંઘાઈથી બેઈજિંગ સુધી ગુસ્સો, જિનપિંગ માટે પડકાર

મધમાખીઓની ભાષા

ઘણા વૈજ્ઞાનિકો માટે આગળનું પગલું એ છે કે કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તાની શક્તિનો ઉપયોગ આ અવાજો દ્વારા કરવામાં આવે અને રોબોટ્સને “પ્રાણીઓની ભાષા બોલતા” શીખવવામાં આવે. તેણીએ જર્મનીમાં સંશોધકોની એક ટીમને ટાંકી છે જેમણે નાના રોબોટ્સને મધમાખી વાગલ ડાન્સ કરવાનું શીખવ્યું છે. આ નૃત્ય મશીનોનો ઉપયોગ કરીને, વૈજ્ઞાનિકો મધમાખીઓને હલનચલન બંધ કરવા આદેશ આપવા સક્ષમ હતા, અને તેમને ચોક્કસ અમૃત એકત્રિત કરવા માટે ક્યાં ઉડવું તે જણાવવામાં સક્ષમ હતા.

હાથીની ભાષા સમજવાની ક્ષમતા

બેકર બાયો-એકોસ્ટિક વૈજ્ઞાનિક કેટી પેને અને હાથીના સંચાર વિશેની તેમની શોધો વિશે પણ લખે છે. હાથીઓ ઇન્ફ્રાસાઉન્ડ સિગ્નલો બનાવે છે તે શોધનાર પેયન સૌપ્રથમ હતા. આ સંકેતોના કંપનથી, હાથીઓ માટી અને પથ્થરો દ્વારા લાંબા અંતર સુધી સંદેશા મોકલી શકે છે. ત્યારથી વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે હાથીઓ “મધમાખી” અને “માનવ” માટે અલગ અલગ સંકેતો ધરાવે છે. જો હાથીઓના ટોળાઓને સંદેશા મોકલવા માટે AI ની શક્તિનો ઉપયોગ કરી શકાય, તો અમે તેમની ઘટતી વસ્તીને તેમના કુદરતી રહેઠાણમાંથી દૂર કર્યા વિના તેમને સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરી શકીએ છીએ.

આ સમાચાર પણ વાંચો:  શું તમને શરીરના આ ભાગમાં ગુમડા થયા છે, કહેતા શરમાઓ છો? આ લેખ જરૂર વાંચો.. તમારા સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી છે.