News Continuous Bureau | Mumbai

Lok Sabha Election 2024: દેશમાં ચૂંટણી પંચે 16 માર્ચ 2024ના રોજ લોકસભા ચૂંટણીની તારીખો જાહેર કરી છે. આ વખતે ગત લોકસભા ચૂંટણીની જેમ 7 તબક્કામાં ચૂંટણી યોજાશે અને મતદાનની શરૂઆત એટલે કે પ્રથમ તબક્કાનું મતદાન 19મી એપ્રિલે થશે. 

આ સમગ્ર ચૂંટણી પ્રક્રિયા 43 દિવસ સુધી ચાલશે અને મતગણતરી માટે 4 જૂન નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. ભારતની નવી સરકારની જાહેરાત મત ગણતરી સાથે કરવામાં આવશે. આ માટે હાલમાં ચૂંટણી લડી રહેલા તમામ પક્ષો પણ પોતાના ઉમેદવારોની જાહેરાત કરી રહ્યા છે.

જ્યાં એક તરફ NDAએ 400થી વધુ બેઠકો જીતવાનો લક્ષ્‍યાંક રાખ્યો છે, તો બીજી તરફ વિપક્ષી પાર્ટીઓનું INDIA ગઠબંધન ( INDIA Coalition )  પણ NDAને આ લક્ષ્ય હાંસલ કરતા રોકવા માટે સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર છે.

આવી સ્થિતિમાં, ચાલો આ અહેવાલમાં વિગતવાર સમજીએ કે લોકસભા ચૂંટણી 2024માં કયા રાજ્યમાં શું સમીકરણ હશે અને ભાજપ ( BJP )  માટે કઈ બેઠકો જીતવી એ સૌથી મોટો પડકાર બનશે.

1. ઉત્તર પ્રદેશ: રાજકીય દૃષ્ટિકોણથી યુપી દેશનું સૌથી મહત્વપૂર્ણ રાજ્ય છે. કારણ કે આ રાજ્યમાંથી દેશને સૌથી વધુ સાંસદો (80 સાંસદો) મળે છે. અહીંના રાજકારણની વાત કરીએ તો આ રાજ્યમાં રાષ્ટ્રીય અને પ્રાદેશિક પક્ષો જાતિના સમીકરણો અને ગુણાકારના આધારે ચૂંટણી પાસ કરે છે.

ઉત્તર પ્રદેશમાં છેલ્લી બે ચૂંટણીમાં ભારતીય જનતા પાર્ટીને જંગી જીત મળી હતી. આ જીતથી કોંગ્રેસ ( Congress ) સિવાયની પાર્ટીને પહેલીવાર કેન્દ્રમાં બહુમતી સરકાર બનાવવામાં મદદ મળી.

હવે જો હાલની વાત કરીએ તો ગત ચૂંટણીમાં બહુજન સમાજ પાર્ટી સાથે ચૂંટણી લડનાર સપા આ વખતે કોંગ્રેસમાં સામેલ થઈ ગઈ છે. જોકે, પૂર્વમાં ભાજપને નિષાદ પાર્ટી, અપના દળ અને સુભાસપ પાસેથી ઘણી આશાઓ છે. જ્યારે પશ્ચિમમાં આરએલડીને હરાવ્યા બાદ ભારતીય જનતા પાર્ટી ફરી એકવાર મોટી જીતની આશા સેવી રહી છે.

એક તરફ એસપી અને કોંગ્રેસે સામાજિક ન્યાયની પીચ પર એનડીએને ઘેરવાની યોજના બનાવી છે, તો બીજી તરફ ભારતીય જનતા પાર્ટી સામાજિક ન્યાયની સાથે-સાથે રામ મંદિરના ઉદ્દાઘટનના ઉભા જુસ્સાના સહારે મેદાન જીતવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. આ સિવાય BSP આ વખતે સ્વબળે મેદાનમાં ઉતરવાના નિર્ણયથી પણ ભાજપનું મનોબળ વધ્યું છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો : LAMITIYE-2024: ભારતીય સેના અને સેશેલ્સ સંરક્ષણ દળો વચ્ચે થશે સંયુક્ત સૈન્ય કવાયત ; કવાયતમાં આટલા જવાનો લેશે ભાગ…

બદલાયેલ જોડાણની અસર

યુપીમાં પાંચ વર્ષ બાદ ભાજપ અને સુહેલદેવ ભારતીય સમાજ પાર્ટી સહયોગી તરીકે સાથે આવ્યા છે. સ્પષ્ટ છે કે આ ગઠબંધનની અસર લોકસભાની ચૂંટણીમાં પણ જોવા મળશે. આ વખતે ભાજપની સાથે રાષ્ટ્રીય લોકદળ પણ પરત ફર્યું છે. આ રીતે આ લોકસભા ચૂંટણીમાં એનડીએ સામે માત્ર કોંગ્રેસ અને સપાનું ગઠબંધન જ બચ્યું હતું.

2. બિહારઃ આ રાજ્યમાં થોડા દિવસ પહેલા જ જનતા દળ યુનાઈટેડ અને ભાજપ એકસાથે આવ્યા હતા. જે બાદ બિહારમાં આ ગઠબંધન ખૂબ જ મજબૂત બન્યું છે. આ રાજ્યમાં લોકસભાની 40 બેઠકો છે અને સત્તા મેળવવા માંગતા કોઈપણ પક્ષ માટે આ બેઠકોની સંખ્યા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

વર્ષ 2014માં સામાન્ય ચૂંટણીમાં NDAએ 31 લોકસભા બેઠકો જીતી હતી, જ્યારે 2019માં આ સંખ્યા વધીને 39 બેઠકો થઈ હતી અને હવે આ ચૂંટણીમાં ભાજપ 2019ના ચૂંટણી પરિણામોનું પુનરાવર્તન કરવાનો પ્રયાસ કરશે.

3. જમ્મુ કાશ્મીર, લદ્દાખ: જમ્મુ-કાશ્મીરની પાંચ લોકસભા સીટો માટે પાંચ તબક્કામાં ચૂંટણી યોજાશે. રાજ્યમાં 19 એપ્રિલ, 26 એપ્રિલ, 7 મે, 13 મે અને 20 મેના રોજ મતદાનની તારીખો નક્કી કરવામાં આવી છે.

આ બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં અનુચ્છેદ 370 હટાવ્યા બાદ ભાજપ અહીં સકારાત્મક પરિવર્તનને મુદ્દો બનાવી રહ્યું છે. આ વખતે પાર્ટીએ ઘાટીમાં પહોંચવા માટે સંપૂર્ણ તૈયારી કરી લીધી છે. પરંતુ આ ચૂંટણીમાં ભાજપને પડકાર આપવા માટે બે શક્તિશાળી પ્રાદેશિક પક્ષો નેશનલ કોન્ફરન્સ અને પીડીપી હજુ પણ મેદાનમાં છે. આ બંને પક્ષોનો મુખ્ય મુદ્દો સંપૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો સાથે અનુચ્છેદ 370ની પુનઃસ્થાપનાનો છે.

આ વખતે આ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસના દિગ્ગજ નેતા ગુલામ નબી આઝાદ પણ ડેમોક્રેટિક પ્રોગ્રેસિવ આઝાદ નામની પાર્ટી બનાવીને ચૂંટણી લડી રહ્યા છે. આ સિવાય ND-PDP એ ગઠબંધન તોડી નાખ્યું છે અને તેથી કોંગ્રેસ અત્યારે એકલી પડી ગઈ છે.

4. ઉત્તરાખંડ: ઉત્તરાખંડમાં, જે પાર્ટીએ 2014 થી તમામ પાંચ લોકસભા બેઠકો પર કબજો જમાવ્યો છે, હવે તેની સામે હેટ્રિક કરવાનો પડકાર છે. આ રાજ્યમાં ભાજપનો મુખ્ય મુદ્દો દેવભૂમિમાં થયેલો વિકાસ છે. મોદી સરકારે આ રાજ્યમાં ધાર્મિક પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પણ ઘણા પ્રયાસો કર્યા છે.

5. હિમાચલ પ્રદેશઃ ઉત્તર ભારતમાં હિમાચલ એકમાત્ર કોંગ્રેસ શાસિત રાજ્ય છે. અહીં ગયા વર્ષે જ કોંગ્રેસે ભાજપને હરાવીને સત્તા મેળવી હતી. જો કે હાલમાં આ રાજ્યમાં સીએમ સુખવિંદર સિંહ સુખુ વિરુદ્ધ પાર્ટીમાં અસંતોષ છે. પૂર્વ મુખ્યમંત્રી વીરેન્દ્ર સિંહના પુત્ર વિક્રમાદિત્ય સિંહ બળવાની કમાન સંભાળી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, જ્યાં એક તરફ ભાજપ માટે સૌથી મોટો પડકાર આ લોકસભા ચૂંટણીમાં ફરીથી ક્લીન સ્વીપ કરવાનો છે, તો બીજી તરફ કોંગ્રેસ માટે ખાતું ખોલાવવાનો પડકાર છે.

6. પંજાબ: પંજાબની રાજનીતિમાં છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં મોટો ફરક આવ્યો છે. પહેલા કોંગ્રેસ અને અકાલી બે દળો સત્તા સંભાળી રહ્યા હતા. પરંતુ હવે આ રાજ્યની સત્તા આમ આદમી પાર્ટી પાસે છે. તો ખેડૂતોના આંદોલન દરમિયાન જ અકાલી દળે ભાજપ સાથે ગઠબંધન તોડી નાખ્યું હતું. આ દરમિયાન કોંગ્રેસના આધારસ્તંભ ગણાતા નેતાઓ અમરિન્દર સિંહ અને સુનીલ જાખડ કોંગ્રેસ છોડીને ભાજપમાં જોડાયા ગયા છે.

આ રાજ્યમાં AAP હાલમાં વિપક્ષી ગઠબંધન INDIAમાં સામેલ છે, પરંતુ સીટો અંગેનો મામલો હજુ પણ પેચીદો જણાય છે. હાલમાં આ રાજ્યમાં બહુ-ધ્રુવીય લડાઈ દેખાઈ રહી છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો : Gujarat : DGGIના રાજકોટ પ્રાદેશિક એકમે ઇ-વે બિલ ફ્રોડનો પર્દાફાશ કર્યો, 1 વ્યક્તિની ધરપકડ

7. હરિયાણા: તાજેતરમાં જ ભારતીય જનતા પાર્ટી અને જેજેપી (જનનાયક જનતા પાર્ટી) આ રાજ્યમાં અલગ થઈ ગયા છે. આ બંને પક્ષો 4 વર્ષથી વધુ સમયથી એકસાથે રાજ્ય સરકાર ચલાવી રહ્યા હતા, પરંતુ લોકસભાની ચૂંટણી પહેલા બંને એકબીજાથી અલગ પડ્યા છે.

જો નિષ્ણાતોનું માનીએ તો તેઓ આ પગલાને બંને પક્ષો માટે જીતની સ્થિતિ ગણાવી રહ્યા છે. હાલમાં હરિયાણામાં જાટ મતોના સૌથી મોટા દાવેદાર પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અને કોંગ્રેસના નેતા ભૂપિન્દર સિંહ હુડ્ડા છે.

તે જ સમયે, ભાજપ અને જેજેપીના અલગ થવાને કારણે, જાટ મતોની ટકાવારી પણ વિભાજિત થશે, કારણ કે જેજેપીનો વોટ બેઝ પણ જાટ છે. આ સાથે જ ભાજપે એક OBC નેતાને મુખ્યમંત્રી બનાવીને આ વર્ગની મોટી વસ્તી સુધી પહોંચવાનો માર્ગ અપનાવ્યો છે.

એક તરફ ભાજપ આ ચૂંટણીમાં તેના જૂના પ્રદર્શનનું પુનરાવર્તન કરવા માંગે છે, તો બીજી તરફ કોંગ્રેસ અને વિપક્ષી દળોએ મહિલા કુસ્તીબાજોની કથિત જાતીય સતામણી અને ખેડૂતોના આંદોલનનો મુદ્દો ઉઠાવીને ભાજપને ઘેરી લીધો છે. જો કે અન્ય રાજ્યોની જેમ અહીં પણ વિપક્ષ વેરવિખેર છે.

8. દિલ્હી: રાજધાનીમાં છેલ્લી બે લોકસભા ચૂંટણીમાં AAPનો દબદબો રહ્યો હતો, પરંતુ આ વખતે કોંગ્રેસ અને AAPએ ભાજપને હરાવવા માટે એકબીજા સાથે ગઠબંધન કર્યું છે. જો કે, છેલ્લી બે ચૂંટણીમાં AAP અને કોંગ્રેસને મળેલા મતોનો સરવાળો ભાજપના મતો કરતા વધુ નથી, તેથી હાલમાં એ કહેવું યોગ્ય નથી કે આ પક્ષોને AAP અને કોંગ્રેસના આ ગઠબંધનનો લાભ મળશે કે કેમ અથવા નહીં.

9. કર્ણાટક: 2019માં યોજાયેલી લોકસભા ચૂંટણીનું પરિણામ કોંગ્રેસ પાર્ટી તરફ ગયા બાદ આ વખતે જનતા દળ સેક્યુલર (JDS) એ ભાજપનો સાથ આપવાનું પસંદ કર્યું છે. કર્ણાટકમાં યોજાયેલી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભારતીય જનતા પાર્ટીની હાર બાદ જનતા દળ સેક્યુલર અને ભાજપનું ગઠબંધન થયું હતું. બંને પક્ષો વચ્ચે બેઠક વહેંચણીના કરાર મુજબ, જેડીએસ માટે ચાર બેઠકો છોડવામાં આવશે જ્યારે ભાજપના ઉમેદવારો 24 બેઠકો પર ચૂંટણી લડશે.

10. મહારાષ્ટ્ર: મહારાષ્ટ્રમાં 25 વર્ષના ગઠબંધન પછી, ભાજપ અને શિવસેના વર્ષ 2019માં અલગ થઈ ગયા. અહીં સરકાર બનાવવા માટે શિવસેનાએ NCP અને કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કર્યું છે અને સૌથી મોટી પાર્ટી ભારતીય જનતા પાર્ટીને વિપક્ષમાં બેસવું પડ્યું હતું.

પરંતુ જૂન 2022 માં, ભારતીય જનતા પાર્ટીએ એક મોટું પગલું ભર્યું અને શિવસેના બે જૂથોમાં વહેંચાઈ ગઈ. તે જ સમયે, જૂન 2023 માં, અજિત પવારે, એક રીતે, એનસીપીને હાઇજેક કરી અને હવે શરદ પવારના નેતૃત્વમાં એનસીપીનો એક જૂથ કોંગ્રેસ સાથે છે. જ્યારે અજિત પવારનો જૂથ ભારતીય જનતા પાર્ટી સાથે છે.

હિન્દી પટ્ટી આ દેશની સ્ક્રિપ્ટ લખશે

આ ચૂંટણીમાં તમામની નજર હિન્દી બેલ્ટના 10 રાજ્યો પર છે. આ રાજ્યોમાંથી લોકસભામાં 225 સાંસદો છે અને આ રાજ્યોમાં તેના મજબૂત પ્રદર્શનને કારણે ભાજપ સતત બે વખત સત્તામાં આવી છે.

આ દસ રાજ્યોના મતદારોમાં હિન્દુત્વ, રાષ્ટ્રવાદ અને સામાજિક ન્યાય પ્રત્યે ઊંડું આકર્ષણ રહ્યું છે. છેલ્લી લોકસભા ચૂંટણીમાં ભારતીય જનતા પાર્ટીએ બૂથની સારી કામગીરી અને સારી રણનીતિને કારણે ત્રણેય મોરચે તેના વિરોધીઓને હરાવ્યા હતા. આ રાજ્યોમાં, જ્યારે ભાજપે પોતાના દમ પર 177 બેઠકો અને તેના સાથી પક્ષોના બળ પર 203 બેઠકો જીતી હતી, ત્યારે કોંગ્રેસને આ રાજ્યોમાં માત્ર 5 બેઠકો મળી હતી.