News Continuous Bureau | Mumbai 

Mumbai Air : ઠંડીના(Cold) આગમનમાં હજી વાર છે પરંતુ મુંબઈમાં(Mumbai) પ્રદૂષણ(pollution) સમય પહેલા પાયમાલી સર્જી રહ્યું છે અને સામાન્ય રીતે દિલ્હી પ્રદૂષણને લઈને હેડલાઈન્સમાં રહે છે પરંતુ મુંબઈની હાલત તેનાથી પણ ખરાબ છે. પ્રદૂષણના મામલે મુંબઈએ દિલ્હીનો(Delhi) રેકોર્ડ તોડ્યો છે. છેલ્લા ત્રણ દિવસથી મુંબઈની શ્વાસ રૂંધાતી હવા(Air) દિલ્હી કરતા વધુ ઝેરી(poisonous) છે. રસ્તાથી લઈને આકાશ સુધી પ્રદૂષણ વધી રહ્યું છે. ત્યારે મુંબઈમાં ગરમીનો પારો 36 ડિગ્રીને પાર પહોંચી ગયો છે.

સતત બગડી રહી છે હવાની ગુણવત્તા

નિષ્ણાંતોનું માનવું છે કે દરેક જગ્યાએ બાંધકામ ચાલી રહ્યું છે અને 34 થી 36 ડિગ્રીના તાપમાન સાથે ભીષણ ગરમી વચ્ચે આર્થિક રાજધાની મુંબઈમાં છેલ્લા ત્રણ દિવસથી હવાની ગુણવત્તા એટલે કે AQI મધ્યમથી નબળી શ્રેણીમાં જોવા મળી રહ્યો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, મુંબઈ અને આસપાસના વિસ્તારોના સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત વિસ્તારો અંધેરી, મઝગાંવ, નવી મુંબઈ છે જ્યાં AQI 300 થી વધુ રહ્યો છે.

મુંબઈની હવા દિલ્હી કરતા પણ ખરાબ

સિસ્ટમ ઑફ એર ક્વોલિટી(air quality) એન્ડ વેધર ફોરકાસ્ટિંગ એન્ડ રિસર્ચ અનુસાર, ગુરુવારે સવારે મુંબઈમાં AQI સ્તર 166 નોંધાયું હતું, જ્યારે દિલ્હીમાં તે 117 હતું. બુધવારે સાંજે 6 વાગ્યે મુંબઈની હવામાં PM10નું સ્તર 143 હતું, જ્યારે દિલ્હીમાં તે 122 હતો. મંગળવારે મુંબઈનો AQI 113 અને દિલ્હીનો AQI 83 હતો.

આ સમાચાર પણ વાંચો : Ice for Face: ચહેરાની ખોવાયેલી ચમક પાછી મેળવવા કામ લાગશે બરફના ટુકડા, ત્વચાની ઘણી સમસ્યાઓ દૂર થશે..

પ્રદૂષણની માત્રા કેવી રીતે નક્કી થાય છે?

સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, હવાની ગુણવત્તા સૂચકાંક હવામાં પ્રદૂષકોની માત્રા નક્કી કરે છે. ધૂળના કણોને વિસ્તારના ઘન મીટર દીઠ ધૂળના કણોની સંખ્યાના સંદર્ભમાં માપવામાં આવે છે. ઉપરાંત, ધૂળના કણોનું કદ PM 2.5 અને PM 10 તરીકે નક્કી કરવામાં આવે છે. પાર્ટિક્યુલેટ મેટર (PM 2.5) એ 2.5 માઇક્રોમીટર અથવા તેનાથી ઓછા વ્યાસ સાથે હવામાં ઓગળતો નાનો પદાર્થ છે. જ્યારે પીએમ 2.5નું પ્રમાણ વધુ હોય છે, ત્યારે ધુમ્મસ અથવા ધૂળના કણોનું પ્રમાણ વધે છે અને દૃશ્યતા સ્તર ઘટે છે. 10 માઇક્રોમીટર અથવા તેનાથી ઓછા વ્યાસના કણો, અલ્ટ્રાફાઇન કણો કરતા થોડા મોટા હોય છે, તેને PM10 કહેવામાં આવે છે. હવાની ગુણવત્તા એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ (AQI) દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે. હવાની ગુણવત્તા સૂચકાંક ચોક્કસ સમયગાળા દરમિયાન હવામાં રહેલા પ્રદૂષકોની માત્રાના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે. નેશનલ એમ્બિયન્ટ એર ક્વોલિટી સ્ટાન્ડર્ડ મુજબ, AQI સ્થિતિ 0-100 સારી છે, 101-200 સામાન્ય છે, 201-300 ખરાબ છે, 302-400 ખૂબ જ ખરાબ છે અને 400 થી વધુ જોખમ સ્તર અને ભયજનક સ્થિતિ છે.

IMDએ શું કહ્યું?

મીડિયા સાથે વાત કરતી વખતે IMDના ડિરેક્ટર સુનીલ કાંબલેએ જણાવ્યું હતું કે આ વર્ષે ચોમાસાની વિદાય, જમીનનું સંપૂર્ણ સુકાઈ જવું, પ્રોજેક્ટમાંથી ઉડતી ધૂળ અને ટ્રાફિકમાં વધારો એ ઝેરી હવાના મુખ્ય કારણો છે. તેમણે કહ્યું કે ગત 10 ઓક્ટોબરે જ વરસાદ પાછો ખેંચાઈ ગયો, જમીનની માટી સંપૂર્ણપણે સુકાઈ ગઈ, ચાલી રહેલા પ્રોજેક્ટ્સમાં ઉડતી ધૂળ ની ડમરીઓ અને ટ્રાફિકમાં વધારો એ બધાં મોટાં પરિબળો છે. અગાઉ પણ ઓક્ટોબરમાં એવું બન્યું છે કે AQI નબળી શ્રેણીમાં ગયો છે.

શહેરમાં એન્ટી સ્મોગ ગન લગાવાશે

મુંબઈમાં મોટા પાયે અનેક બાંધકામો થઈ રહ્યા છે. પરિણામે, બાંધકામોમાંથી માટી અને સિમેન્ટના કણો હવામાં મોટી માત્રામાં ભળે છે. તેમજ વાહનો, કારખાનાઓમાંથી નીકળતા ધુમાડા અને કેમિકલના કારણે પ્રદુષણનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે. તેને પ્રતિબંધિત કરવું જરૂરી છે. પર્યાવરણવાદીઓએ અભિપ્રાય વ્યક્ત કર્યો છે કે બાંધકામના સમયને નિર્ધારિત કરવા જેવા પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડના ધોરણોનું પાલન કરવામાં આવે છે તેની ખાતરી કરવાની જરૂર છે. દરમિયાન મુંબઈમાં વધી રહેલા સ્મોગના ઉકેલ તરીકે શહેરમાં એન્ટી સ્મોગ ગન લગાવવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આ મશીનથી પાણીનો છંટકાવ કરવામાં આવે છે. આ કારણે જમીન પર ધૂળની થોડી માત્રા સ્થિર થાય છે. દિલ્હીમાં 2017થી આવી સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવી છે. જો કે, તેની અસરકારકતા અંગે મતભેદો છે.