News Continuous Bureau | Mumbai
Digital Fraud ભારતમાં ડિજિટલ પેમેન્ટમાં ઝડપી વધારો થયો છે, પરંતુ તેની સાથે જ ઓનલાઈન છેતરપિંડીના કેસોમાં પણ ચિંતાજનક વૃદ્ધિ થઈ છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંકના આંકડા મુજબ, વર્ષ 2024માં ₹36,014 કરોડનો ડિજિટલ ફ્રોડ થયો, જ્યારે એક વર્ષ પહેલા આ આંકડો ₹12,230 કરોડ હતો. હવે ઓનલાઈન પેમેન્ટ દરમિયાન થતી આ છેતરપિંડીને રોકવા માટે દેશની બે મોટી બેંકો નવી AI આધારિત સિસ્ટમ તૈયાર કરી રહી છે. આના દ્વારા શંકાસ્પદ લેવડદેવડને સરળતાથી ઓળખી શકાશે અને તેને તાત્કાલિક રોકી શકાશે. આ પહેલની શરૂઆત SBI અને બેંક ઓફ બરોડાએ કરી છે, જેમાં અન્ય સરકારી બેંકો પણ જોડાશે.
AI આધારિત સિસ્ટમની રચના
આ નવી પ્રણાલીને ‘ઇન્ડિયન ડિજિટલ પેમેન્ટ ઇન્ટેલિજન્સ કોર્પોરેશન’ નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ સિસ્ટમ આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ અને મશીન લર્નિંગનો ઉપયોગ કરીને ઓનલાઈન બેન્કિંગની છેતરપિંડીને વાસ્તવિક સમય માં પકડશે અને તરત જ અટકાવી દેશે. આ પ્રણાલીને તૈયાર કરવા માટે SBI અને બેંક ઓફ બરોડાએ શરૂઆતમાં ₹10-10 કરોડનું રોકાણ કરવા પર સંમતિ આપી છે. આ પહેલમાં દેશની અન્ય 12 મોટી સરકારી બેંકો પણ સામેલ થશે. હાલમાં આ દરખાસ્તને કોર્પોરેટ બાબતોના મંત્રાલયમાં મંજૂરી માટે મોકલી દેવામાં આવી છે.
RBI નું સમાંતર પ્લેટફોર્મ
કેટલાક દિવસો પહેલા RBI ના ડેપ્યુટી ગવર્નરે જણાવ્યું હતું કે રિઝર્વ બેંક પણ એક ડિજિટલ પેમેન્ટ ઇન્ટેલિજન્સ પ્લેટફોર્મ તૈયાર કરી રહી છે. આ પ્લેટફોર્મ ‘મ્યૂલ એકાઉન્ટ’, ટેલિકોમ ડેટા, લોકેશન ડેટા જેવા અલગ-અલગ સ્રોતોને જોડીને AI સિસ્ટમને તાલીમ આપશે, જેથી છેતરપિંડીને તુરંત પકડી શકાય.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Pakistan-Afghan tensions: તણાવ ચરમસીમા પર: અફઘાન સીમા પર આતંકવાદીઓ સાથેની અથડામણમાં આટલા પાકિસ્તાની સૈનિકો શહીદ
વર્તમાનમાં વપરાતી ટેકનોલોજી
વર્તમાન સમયમાં બેંકો RBI ની ‘મ્યૂલહન્ટર’ AI ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરી રહી છે, જે મ્યૂલ ખાતાઓની ઓળખ કરે છે. આ એવા ખાતા હોય છે જેનો ઉપયોગ ગુનેગારો પૈસાને ફરવવામાં અથવા છેતરપિંડી છુપાવવા માટે કરે છે. કેનરા બેંક, પંજાબ નેશનલ બેંક, બેંક ઓફ ઇન્ડિયા, બેંક ઓફ બરોડા અને AU સ્મોલ ફાઇનાન્સ બેંકે આ પ્રણાલીને પહેલેથી જ અપનાવી લીધી છે. આ નવી પહેલ ડિજિટલ વ્યવહારોને વધુ સુરક્ષિત અને વિશ્વાસપાત્ર બનાવવાની દિશામાં એક મોટું પગલું સાબિત થશે.
