News Continuous Bureau | Mumbai 

India-Canada Relations: કેનેડાના વડાપ્રધાન જસ્ટીન ટ્રુડોના ( Justin Trudeau ) આરોપો બાદ ભારત ( India ) અને કેનેડા ( Canada ) વચ્ચે જે પ્રકારનો તણાવ વધી ગયો છે. તેમણે તેમના પિતા અને કેનેડાના ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન પિયર ઇલિયટ ટ્રુડોની ( Pierre Elliott Trudeau ) પણ યાદ અપાવી છે. ટ્રુડોએ ખાલિસ્તાની આતંકવાદી ( Khalistani terrorist ) હરદીપ સિંહ નિજ્જરની ( Hardeep Singh Nijjar ) હત્યામાં ભારતની ભૂમિકાનો દાવો કર્યા બાદ વિવાદ સર્જાયો છે. પરંતુ બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે પિયર ઇલિયટ ટ્રુડોના સમયમાં પણ ભારત-કેનેડા સંબંધો બગડ્યા હતા.

આ પુસ્તકમાં તેમની મુલાકાતનો ઉલ્લેખ

વર્ષ 2018માં, જસ્ટિન ટ્રુડો વડાપ્રધાન તરીકે ભારત આવ્યા તે પહેલા તેમના પિતા જાન્યુઆરી 1971માં ભારતની મુલાકાતે આવ્યા હતા. કેનેડિયન ફોરેન સર્વિસના ભૂતપૂર્વ અધિકારી ગાર પારડીએ એક પુસ્તકમાં તેમની મુલાકાતનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. તેમણે જણાવ્યું છે કે કેવી રીતે પિયર ટ્રુડો તાજમહેલ જોવા ગયા હતા. તેમની મુલાકાત પાંચ દિવસની હતી. એવું કહેવાય છે કે ભારત અને કેનેડા વચ્ચેના ખરાબ સંબંધો પિયરના કાર્યકાળ દરમિયાન શરૂ થયા હતા. તે દરમિયાન મુદ્દો ખાલિસ્તાનનો નહોતો, પરંતુ ભારતના પ્રથમ પરમાણુ વિસ્ફોટનો હતો.

સંબંધ બગડવાની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ?

હકીકતમાં, કેનેડા ડ્યુટેરિયમ યુરેનિયમ (CANDU) રિએક્ટરે પરમાણુ ઊર્જા ઉત્પન્ન કરવા માટે યુરેનિયમનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપી હતી. ભારત જેવા દેશોને તેનો ફાયદો થયો. પરંતુ તેણે પ્લુટોનિયમની ઍક્સેસ પણ આપી, જેનો ઉપયોગ પરમાણુ બોમ્બ બનાવવામાં થાય છે. અમેરિકા અને કેનેડા બંનેએ ભારતને પરમાણુ ઊર્જા પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરી હતી. તેમની મદદથી CIRUS પરમાણુ રિએક્ટર બનાવવામાં આવ્યું હતું, જે જુલાઈ 1960 માં કાર્યરત થયું હતું.

આ સમાચાર પણ વાંચો : Adani Group : અદાણી ગ્રુપ પોતાનો આ બિઝનેસ કરશે અલગ, શેરબજારમાં પણ થશે લિસ્ટિંગ!

પિયર ટ્રુડોની સરકારે ટેકો પાછો ખેંચી લીધો.

કેનેડાના તત્કાલીન વડાપ્રધાન પિયર ટ્રુડોએ કહ્યું હતું કે કાર્યક્રમનો હેતુ શાંતિપૂર્ણ પ્રવૃત્તિઓનો છે. જો ભારત પરમાણુ શસ્ત્રો બનાવે છે, તો કેનેડા પરમાણુ સહયોગ સમાપ્ત કરશે. 1974માં ભારતે પોખરણમાં પહેલો પરમાણુ વિસ્ફોટ પણ કર્યો હતો. આ માટે CIRUS રિએક્ટરમાંથી પ્લુટોનિયમની મદદ લેવામાં આવી હતી. ભારતે કહ્યું કે આ શાંતિપૂર્ણ હેતુઓ માટે કરવામાં આવ્યું છે. પરંતુ પિયર ટ્રુડોની સરકારે ભારતના પરમાણુ કાર્યક્રમમાંથી ટેકો પાછો ખેંચી લીધો.

આ રીતે કેનેડા અને ભારતના સંબંધોમાં તણાવ શરૂ થયો. જો કે, ખરાબ સંબંધોના કેન્દ્રમાં માત્ર પોખરણ પરીક્ષણ જ નહોતું, પરંતુ ખાલિસ્તાનનો મુદ્દો પણ વિવાદનું હાડકું બની ગયો હતો. વાસ્તવમાં, પિયર ટ્રુડોની સરકાર ખાલિસ્તાની પ્રવૃત્તિઓ પર અંકુશ લગાવી રહી ન હતી. જેના કારણે કેનેડા પર જોરદાર આતંકવાદી હુમલો થયો, જેમાં 300થી વધુ લોકો માર્યા ગયા.