News Continuous Bureau | Mumbai    

Space Sector: સ્પેસ સેક્ટરમાં વધુને વધુ વિદેશી કંપનીઓની ભાગીદારી સુનિશ્ચિત કરવા કેન્દ્ર સરકારે ( Central Government ) ફોરેન ડાયરેક્ટ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ ( FDI ) ના નિયમોમાં છૂટછાટની જાહેરાત કરી છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં બુધવારે મળેલી કેન્દ્રીય કેબિનેટની બેઠકમાં આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. આ ફેરફાર પછી, સેટેલાઇટ પેટા-ક્ષેત્રોને ( satellite sub-regions ) ત્રણ અલગ-અલગ પ્રવૃત્તિઓમાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા છે અને દરેક ક્ષેત્ર માટે વિદેશી રોકાણની ( foreign investment ) મર્યાદા નિર્ધારિત કરવામાં આવી છે. હાલમાં, સેટેલાઇટ ઇન્સ્ટોલેશન ( Satellite installation  ) અને ઓપરેશન સંબંધિત સ્પેસ સેક્ટરમાં એફડીઆઈની મર્યાદા માત્ર સરકારી માર્ગ દ્વારા 100 ટકા છે.

પોલિસીમાં થયેલા ફેરફારોની વાત કરીએ તો, આ અંતર્ગત સ્પેસ સેક્ટરમાં વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ માટે FDI મર્યાદા નક્કી કરવામાં આવી છે. સેટેલાઇટ મેન્યુફેક્ચરિંગ અને ઑપરેશન, સેટેલાઇટ ડેટા પ્રોડક્ટ્સ અને ગ્રાઉન્ડ અને યુઝર સેગમેન્ટ્સની જેમ, 74% સુધી એફડીઆઈની મંજૂરી છે. જો આનાથી વધુ રોકાણ મર્યાદા હશે તો તેના માટે સરકારની મંજૂરી લેવી પડશે.

એ જ રીતે, પ્રક્ષેપણ વાહનો અને સંલગ્ન પ્રણાલીઓ અથવા સબ-સિસ્ટમ સાથે સ્પેસપોર્ટના નિર્માણ માટે, ઓટોમેટિક રૂટ હેઠળ 49% સુધી એફડીઆઈની પરવાનગી છે. આનાથી વધુ રોકાણ માટે સરકારની મંજૂરી લેવી પડશે. જ્યારે, સેટેલાઇટ સિસ્ટમ્સ અને સબ-સિસ્ટમ્સ અને ગ્રાઉન્ડ અને યુઝર સેગમેન્ટ્સ માટે 100% રોકાણ લઈ શકાય છે.

 ખાનગી ક્ષેત્રની આ વધેલી ભાગીદારી રોજગારમાં વધારો કરશે..

ભારતીય અવકાશ નીતિ 2023 ના બદલાયેલા નિયમો હેઠળ, તે અવકાશ ક્ષેત્રમાં દેશની શક્તિઓને સુનિશ્ચિત કરવા માટે એક વ્યાપક, સર્વગ્રાહી અને ગતિશીલ માળખા તરીકે બનાવવામાં આવી હતી. આ નીતિનો ઉદ્દેશ અવકાશ ક્ષમતાઓને વધારવાનો અને અવકાશમાં સફળ વ્યાવસાયિક હાજરી વિકસાવવાનો છે. ટેક્નોલોજી ડેવલપમેન્ટ તરીકે જગ્યાનો ઉપયોગ કરીને સંબંધિત ક્ષેત્રોમાં લાભ મેળવો. આ સિવાય આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોને આગળ વધારવું અને સારી અવકાશ ઇકોસિસ્ટમ બનાવવી છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો :  Model Tania Singh Suicide Case: ફેમસ મોડલ તાનિયા સિંહ આત્મહત્યા કેસમાં, પોલીસે હવે આ IPL સ્ટાર બેટ્સમેનને સમન્સ પાઠવ્યું

વર્તમાન એફડીઆઈ નીતિ મુજબ, ઉપગ્રહોની સ્થાપના અને સંચાલનને માત્ર સરકારની પરવાનગી દ્વારા જ એફડીઆઈ દ્વારા પરવાનગી આપવામાં આવે છે. ભારતીય અવકાશ નીતિ 2023 હેઠળ, કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે વિવિધ પેટા-ક્ષેત્રો/પ્રવૃત્તિઓ માટે ઉદાર FDI મર્યાદા નક્કી કરીને અવકાશ ક્ષેત્ર સંબંધિત નીતિને સરળ બનાવી છે.

ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારી વધવાથી આ ક્ષેત્રમાં રોજગારીની તકો ઉભી થશે. તેમજ ભારત અવકાશ ક્ષેત્રે વધુ આત્મનિર્ભર બની શકશે. ભારતની ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ અને ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ પહેલને પ્રોત્સાહન મળશે.

ઉલ્લેખનીય છે કે સ્પેસ ડિપાર્ટમેન્ટે FDI પોલિસીમાં સુધારા તૈયાર કરવા માટે ઘણી સંસ્થાઓ અને નિષ્ણાતોની સલાહ લીધી હતી. IN-SPACE, ISRO , NSIL અને વિવિધ અવકાશ ઉદ્યોગોના નિષ્ણાતોનો તેમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. FDI મર્યાદાના ઉદારીકરણથી આ ઉદ્યોગમાં વિશ્વાસ વધશે અને સ્થાનિક અને આંતરરાષ્ટ્રીય બંને સ્ત્રોતોમાંથી રોકાણ આકર્ષશે તેવી અપેક્ષા છે.