News Continuous Bureau | Mumbai 

INDIA Meeting: ભારતીય રાષ્ટ્રીય વિકાસલક્ષી જોડાણ એટલે કે I.N.D.I.A. માયાનગરી મુંબઈમાં આજે ગઠબંધનના નેતાઓનો મેળાવડો છે. 28 પક્ષોના 62 નેતાઓ ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)ના નેતૃત્વ હેઠળના નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ (NDA)ને મહારાષ્ટ્રની રાજધાનીમાં 2024ની ચૂંટણીમાં જીતની હેટ્રિક બનાવતા કેવી રીતે રોકી શકે? આ બાબતે વિચારમંથન કરશે. વિપક્ષની આ બેઠક પહેલા વડાપ્રધાન પદના ઘણા દાવેદારો સામે આવ્યા છે, જ્યારે રાજ્યોમાં પણ અલગ જંગ ચાલી રહ્યો છે.

વિપક્ષી ગઠબંધન તરફથી વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવાર કોણ હશે? જેને લઈને રાજકીય પક્ષોમાં પોતાના નેતાનું નામ આગળ કરવાની હરીફાઈ ચાલી રહી છે. મુંબઈની બેઠકના એક દિવસ પહેલા જ વાત કરીએ તો વડાપ્રધાન પદના ત્રણ દાવેદારોના નામ બહાર આવ્યા હતા. આમ આદમી પાર્ટીના પ્રવક્તાએ પીએમ પદ માટે અરવિંદ કેજરીવાલનું નામ આગળ કર્યું. થોડા કલાકો પછી, SP પ્રવક્તા જુહી સિંહે અખિલેશને ફોન કર્યો જ્યારે શિવસેના (UBT) રાજ્યસભાના સાંસદ પ્રિયંકા ચતુર્વેદીએ ઉદ્ધવ ઠાકરેને વડાપ્રધાન પદ માટે લાયક ગણાવ્યા.

વિપક્ષી ગઠબંધનની બેઠક પર ભાજપનો પ્રહાર

આ પહેલા કોંગ્રેસના પૂર્વ અધ્યક્ષ રાહુલ ગાંધી અને પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીનું નામ પણ પીએમ પદ માટે સામે આવ્યું છે. નીતિશ કુમારની ઉમેદવારી અંગે પણ ચર્ચાઓ થઈ છે. જો કે, બેંગલુરુની બેઠકમાં કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ સ્પષ્ટ કહ્યું હતું કે કોંગ્રેસને સત્તા કે પીએમ પદમાં રસ નથી. આ પછી TMCએ વડાપ્રધાન પદ માટે મમતા બેનર્જીનું નામ આગળ કર્યું હતું. વિપક્ષી ગઠબંધન માટે પીએમ ચહેરાની સમસ્યાનો ઉકેલ લાવવાનો મોટો પડકાર હશે.

મહાગઠબંધનના ઘટક પક્ષો વચ્ચે અલગ યુદ્ધ  

આ બધા વચ્ચે એવી પણ ચર્ચા ચાલી રહી છે કે સીટ વહેંચણીનો પ્રશ્ન કેવી રીતે ઉકેલાશે? વાસ્તવમાં બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે મુંબઈની બેઠક પહેલા સીટ શેરિંગને લઈને નિવેદન આપ્યું હતું. વિપક્ષી પાર્ટીઓને એક મંચ પર લાવવાના અભિયાનનું નેતૃત્વ કરનાર નીતિશ કુમારે કન્વીનર પદ માટેના તેમના દાવા અંગેની અટકળોને ફગાવતા કહ્યું કે તેઓ પોતાના માટે કંઈ ઈચ્છતા નથી. અન્ય કોઈ સંયોજક હશે. અમે માત્ર બને તેટલા પક્ષોને એક કરવા માંગીએ છીએ. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે મુંબઈની બેઠકમાં બેઠકોની વહેંચણી પર ચોક્કસપણે ચર્ચા થશે.

નીતીશના નિવેદન બાદ સમાચાર આવ્યા કે વિપક્ષી પાર્ટીઓએ 450 સીટોની ઓળખ કરી લીધી છે જ્યાં એક સામાન્ય ઉમેદવાર ઉતારવાની તૈયારી કરવામાં આવી રહી છે. આમાં ઓડિશા, તેલંગાણા અને આંધ્રપ્રદેશની લોકસભા બેઠકોનો સમાવેશ થતો નથી. આ ત્રણેય રાજ્યોના મુખ્ય પક્ષોની વાત કરીએ તો ઓડિશાના શાસક નવીન પટનાયકની બીજુ જનતા દળ (BJD), તેલંગાણાની KCRની પાર્ટી ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિ એટલે કે BRS (અગાઉની TRS) અને આંધ્રપ્રદેશની સત્તારૂઢ YSR કોંગ્રેસ અથવા વિપક્ષી તેલુગુ દેશમ પાર્ટી (TDP) વિપક્ષી ગઠબંધનમાં સામેલ નથી.

સીટ શેરિંગ માટે રનરઅપ ફોર્મ્યુલા

શું હશે વિપક્ષી ગઠબંધનમાં સીટ વહેંચણીની ફોર્મ્યુલા? આ અંગે કોઈ સત્તાવાર નિવેદન આવ્યું નથી. 450 બેઠકો પર વિપક્ષી પાર્ટીઓ દ્વારા સામાન્ય ઉમેદવાર ઉતારવાના સમાચાર સામે આવ્યા બાદ ફોર્મ્યુલાને લઈને અટકળો પણ તેજ થઈ ગઈ છે. સીટ શેરિંગ ફોર્મ્યુલાને લઈને એવું પણ કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ માટે વિપક્ષી પાર્ટીઓ 2019ની ચૂંટણીના પરિણામોને આધારે તૈયારી કરી રહી છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો : Mumbai Pune Express Way : મુંબઈ-પુણે એક્સપ્રેસ વે આવતીકાલે ફરી ‘આ’ સમયગાળા દરમિયાન રહેશે બંધ, જાણો શા માટે…

એવી અટકળો છે કે 2019ની ચૂંટણીના પ્રદર્શનના આધારે સીટ વહેંચણી માટે રનર-અપ ફોર્મ્યુલા તરફ આગળ વધવાની વાત થઈ રહી છે. રાજ્ય, પક્ષ, વિરોધ પક્ષોથી ઉપર ઉઠીને એ ફોર્મ્યુલા પર આગળ વધી શકે છે કે 2019માં જે પાર્ટીએ બેઠકો જીતી હતી, તેને તે બેઠકો આપવી જ જોઈએ. આ સાથે જે બેઠકો પર બીજા ક્રમે રહેલા પક્ષના ઉમેદવારો પણ તે જ પક્ષને આપવા જોઈએ.

રનર અપની ફોર્મ્યુલાથી કઈ પાર્ટીને કેટલી સીટો મળશે?

એવા સવાલો પણ ઉઠી રહ્યા છે કે સીટ વહેંચણીની રનર-અપ ફોર્મ્યુલાથી કોને વધુ ફાયદો થશે, કોંગ્રેસ કે પ્રાદેશિક પક્ષો? આ સમજવા માટે 2019ની ચૂંટણીના આંકડાઓ જોવા જરૂરી છે. 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે 422 સીટો માટે ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા. કોંગ્રેસે 19.7 ટકા વોટ શેર સાથે 52 સીટો જીતી હતી. કોંગ્રેસના ઉમેદવારો 209 બેઠકો પર બીજા અને 99 બેઠકો પર ત્રીજા સ્થાને છે. જો રનર અપ ફોર્મ્યુલા સીટ વહેંચણીનો આધાર બને તો કોંગ્રેસને 261 સીટો મળશે.

પશ્ચિમ બંગાળની વાત કરીએ તો, શાસક ટીએમસીએ 63 બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા અને 22 બેઠકો જીતી. ટીએમસીના ઉમેદવારો 19 બેઠકો પર બીજા અને ત્રણ બેઠકો પર ત્રીજા સ્થાને છે. આ રીતે ટીએમસીના હિસ્સાને ગઠબંધનમાં 41 બેઠકો મળશે. યુપીની સમાજવાદી પાર્ટી (એસપી) પાંચ બેઠકો જીતીને 31 બેઠકો પર બીજા સ્થાને છે. આ ફોર્મ્યુલા હેઠળ સપાને 36 સીટો મળશે.

બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારની પાર્ટી જનતા દળ યુનાઇટેડ (JDU), જે વિપક્ષી એકતાના નેતા છે, 25 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી અને પાર્ટી 16 બેઠકો જીતવામાં સફળ રહી હતી. જેડીયુ એક સીટ પર બીજા ક્રમે રહી હતી. તે જ સમયે, લાલુ પ્રસાદ યાદવની પાર્ટી રાષ્ટ્રીય જનતા દળ એટલે કે આરજેડીના ઉમેદવારો 19 સીટો પર બીજા ક્રમે છે. જો આ ફોર્મ્યુલા પર સીટ શેરિંગની વાત આવે તો 16 સાંસદો સાથે JDUને 17 સીટો અને શૂન્ય સાંસદો સાથે RJDને 19 સીટો મળશે.

શિવસેના (UBT) અને NCP વચ્ચે કોને કેટલી સીટો મળશે?

છેલ્લી લોકસભા ચૂંટણીમાં શિવસેના (ત્યારે પક્ષ એકજૂટ હતો)ના 18 ઉમેદવારો જીત્યા હતા. ત્રણ બેઠકો પર પાર્ટીના ઉમેદવારો બીજા ક્રમે રહ્યા હતા. શરદ પવારની રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી (NCP) ને પાંચ બેઠકો મળી અને 15 બેઠકો પર તે બીજા ક્રમે આવી. આ રીતે, રનર-અપ ફોર્મ્યુલા હેઠળ, શિવસેના 21 બેઠકો અને NCP 20 બેઠકોનો દાવો કરી શકે છે. ડીએમકેને 23, સીપીઆઈ (એમ)ને 16, સીપીઆઈને 6, આમ આદમી પાર્ટી, રાષ્ટ્રીય લોકદળ, આઈયુએમએલ, નેશનલ કોન્ફરન્સને ત્રણ-ત્રણ, સીપીઆઈ (એમએલ)ને એક બેઠક મળશે. મહેબૂબા મુફ્તીની પાર્ટીને એક પણ સીટ નહીં મળે.

આ સમાચાર પણ વાંચો : X Calling : હવે મેટાના તમામ પ્લેટફોર્મ્સને એકલું ટક્કર આપશે X! એલોન મસ્કે કરી આ મોટી જાહેરાત, વોટ્સઅપનું ટેન્શન વધાર્યું..

રનર અપ ફોર્મ્યુલામાં શું ખોટું છે?

ઘણા રાજકીય નિષ્ણાતો પણ સીટ વહેંચણીના મુદ્દાને ઉકેલવા માટે રનર અપ ફોર્મ્યુલાને શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ માની રહ્યા છે. પરંતુ જો આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો તેમાં પણ ઘણી સમસ્યાઓ છે જેના પર સર્વસંમતિ સુધી પહોંચવું મુશ્કેલ માનવામાં આવે છે. જ્યાં ગઠબંધનનો પાયો નંખાયો ત્યાં સુધી મમતા બેનર્જી કહેતા આવ્યા છે કે કોંગ્રેસ 200 સીટો પર ચૂંટણી લડી હતી, પરંતુ રનર-અપ ફોર્મ્યુલા સાથે પાર્ટીની સીટો 261 પર પહોંચી ગઈ છે. કોંગ્રેસ એકંદરે સારી સ્થિતિમાં જોવા મળી રહી છે, પરંતુ જો પશ્ચિમ બંગાળની જ વાત કરીએ તો તે એક સીટ સુધી સીમિત જણાય છે. દિલ્હી અને પંજાબમાં આમ આદમી પાર્ટીની સરકાર છે પરંતુ તેને માત્ર ત્રણ સીટો મળશે. પશ્ચિમ બંગાળમાં ડાબેરી પક્ષોને એક પણ બેઠક નહીં મળે.

રનર અપની ફોર્મ્યુલા મમતા બેનર્જી માટે પણ યોગ્ય છે જેમણે ફોર્મ્યુલા આપી હતી કે જે મજબૂત હશે તે ત્યાં લડશે. આ ફોર્મ્યુલાથી મમતાની પાર્ટીને પણ 41 સીટો મળશે. બિહારમાં જેડીયુને 17 અને આરજેડીને 19 બેઠકો મળશે. અખિલેશ યાદવની સપાને 36 બેઠકો મળી શકે છે. મહારાષ્ટ્રમાં મોટાભાગની સીટો એનસીપી અને શિવસેના વચ્ચે વહેંચવામાં આવશે. આવી સ્થિતિમાં સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે શું કોંગ્રેસ, આમ આદમી પાર્ટી, પીડીપી, ડાબેરી પક્ષો આ ફોર્મ્યુલા પર સહમત થશે?