News Continuous Bureau | Mumbai

 Bihula Vishhari: આપણી ભારતીય સંસ્કૃતિમાં અગણિત રીતિરિવાજો અને માન્યતાઓ છે જેમાં અનેક માન્યતાઓ પાછળ કારણ છે. આવી જ રીતે ગંગાના કિનારે આવેલા વિસ્તારોમાં એક ખુબ જ જૂની પરંપરા પ્રચલિત છે. જે મુજબ સાપ કરડવાથી મૃત્યુ થાય તો મૃતદેહને ગંગા નદીમાં વહાવી દેવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે આમ કરવાથી વ્યક્તિ થોડા મહિનાઓ કે વર્ષો પછી જીવંત થઈને પાછો આવે છે. જો કે આવી કોઈ ઘટનાના કોઈ પુરાવા મળ્યા નથી, પરંતુ આ માન્યતાના બીજ માતા મનસા વિશહરી સાથે જોડાયેલી લોકકથામાં છુપાયેલા છે.

 Bihula Vishhari: ખૂબ જ ધામધૂમથી કરવામાં આવે છે માતા મનસા વિશહરી ની પૂજા 

શ્રાવણ અને ભાદરવાના મહિનામાં ભાગલપુર, બાંકા, મુંગેર, બેગુસરાય, ખાગરિયા અને બિહારના લખીસરાયમાં માતા મનસા વિશહરીની ખૂબ જ ધામધૂમથી પૂજા કરવામાં આવે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન લગભગ એક સપ્તાહ સુધી વિશહરી માતાના મંદિરો પાસે વિવિધ સ્થળોએ મેળાઓનું આયોજન કરવામાં આવે છે. ભાગલપુરના વિશહારી મંદિર કેન્દ્રીય પૂજા સમિતિના પ્રવક્તા હેમંત કશ્યપના જણાવ્યા અનુસાર, આ વખતે વિશહરી પૂજા 17 અને 18 ઓગસ્ટના રોજ છે. મેળામાં માતા મનસા વિશહરી અને સતી બિહુલા સાથે જોડાયેલી લોકકથાઓ ઝાંખીઓ દ્વારા બતાવવામાં આવશે.

 Bihula Vishhari: ભાગલપુર બિહુલા-વિશહરીની કથાનું કેન્દ્ર

બિહુલા-વિશહરીની વાર્તાનું કેન્દ્ર બિહારનું એક શહેર ભાગલપુર છે, જે ઉત્તરવાહિની ગંગાના કિનારે આવેલું છે. પ્રાચીન સમયમાં તેને ચંપાનગરી કહેવામાં આવતું હતું. ભાગલપુરનું કેન્દ્ર પણ હતું. બિહુલા-વિશહરીની વાર્તામાં, માતા મનસા વિશહરીને ભગવાન શિવની પુત્રી તરીકે વર્ણવવામાં આવી છે. એવું કહેવાય છે કે તેમણે પોતાની પુત્રીને પૃથ્વી પર પોતાને સ્થાપિત કરવા માટે તેના એક ભક્તની કસોટી કરવાનું કહ્યું હતું. તે ભક્ત ચંપાનગરી (હાલના ભાગલપુર) ના એક પ્રખ્યાત વેપારી હતા. તેનું નામ ચંદ્રધર હતું. લોકો તેમને ચાંદો સૌદાગર અથવા ચંદ્રધર સૌદાગર પણ કહેતા. તે ભગવાન શિવને આરાધ્ય માનતા હતા અને તેમની જ પૂજા કરતો હતો.

આ સમાચાર પણ વાંચો: Trustworthy Zodiac Signs : સૌથી વધારે ભરોસાપાત્ર હોય છે આ ચાર રાશિના જાતકો, તમે  આંખ બંધ કરીને કરી શકો છો વિશ્વાસ..

ચાંદો વેપારીનો વેપાર સિંહલા ટાપુ (લંકા) અને તેનાથી આગળ વિસ્તર્યો હતો. તે રેશમનો મોટો વેપારી હતો. તે ભાગલપુરનું પ્રસિદ્ધ સિલ્ક પોતાના વહાણમાં ભરીને ગંગા નદી દ્વારા દરિયાઈ માર્ગે અન્ય દેશોમાં લઈ જતો અને ત્યાં વેપાર કરતો. આ રીતે ભાગલપુરી સિલ્ક આજથી જ નહીં પરંતુ હજારો વર્ષ પહેલા પણ ખૂબ જ પ્રખ્યાત હતું અને વિદેશોમાં પણ તેની માંગ હતી. એકવાર સમાન વેપાર અભિયાન પર નીકળતા પહેલા, ચાંદો વેપારી ભગવાન શિવની પૂજા કરવાની તૈયારી કરી રહ્યો હતો. તે દરમિયાન એક રાત્રે તેને સ્વપ્ન આવ્યું. સ્વપ્નમાં તેણે જોયું કે તે સ્નાન કરવા ગંગા નદીમાં પ્રવેશી રહ્યો છે. ત્યારે તેણે સ્ત્રી પડછાયો જોયો. તે પડછાયામાંથી અવાજ આવ્યો કે ચંદ્રધર, તું મારી પૂજા કર. હું ભગવાન શિવની પુત્રી છું. એટલે તમે એક વાર મારી પણ પૂજા કરો.

 Bihula Vishhari: ભગવાન શિવના વાળમાંથી થયો હતો માતા મનસા વિશહરીનો જન્મ.

તે પડછાયાએ પોતાનો પરિચય આપ્યો કે તે ભગવાન શિવની પુત્રી છે, જે સ્નાન કરતી વખતે મહાદેવના તૂટેલા વાળમાંથી જન્મી હતી. જયા વિશહરી, દોતિલા ભવાની, પદ્મા કુમારી, આદિકસુમિન અને મૈના વિશહારી. ભગવાને કહ્યું છે કે ચંપાનગરીનો ચાંદો સૌદાગર તારી પૂજા કરશે તો આખી પૃથ્વીમાં તારી પૂજા થશે. આના પર ચંદોએ એટલું જ કહ્યું કે તે મહાદેવ સિવાય કોઈની પૂજા કરી શકે નહીં. કારણ કે તે ભગવાન શિવને પોતાના આરાધ્ય માને છે. માતા વિશહરીની લોકવાયકા અનુસાર જ્યારે ચંદ્રધરે તેમની પૂજા કરવાનો ઇનકાર કર્યો ત્યારે માતાએ કહ્યું કે તેનું પરિણામ ખરાબ આવશે. આ પછી ચંદ્રધર સૌદાગર પોતાના વેપાર અભિયાન પર નીકળી પડ્યો. તેની સાથે તેના છ પુત્રો પણ હતા. ચંદ્રધર જ્યારે વેપાર માટે બીજા દેશોમાં જતો ત્યારે તે પોતાની સાથે ડઝનેક જહાજોને માલસામાનથી ભરેલા લઈ જતો. તેમાં મુખ્યત્વે સિલ્કનો સમાવેશ થતો હતો. સેંકડો ખલાસીઓ અને મજૂરો પણ હતા.

 Bihula Vishhari: માતા વિશહરીએ ચંદ્રધર વેપારીના તમામ વહાણો ડૂબાડી દીઘા.

એવું કહેવાય છે કે જ્યારે ચંદો સૌદાગર ગંગા નદીમાં આગળ વધતા તેની તમામ હોડીઓ અને પુત્રો સાથે ત્રિવેણી પહોંચ્યો હતો. અહીં ફરી માતા વિશહરી તેની પાસેથી પૂજાની માંગ કરવા લાગ્યા. આ વખતે પણ ચાંદો સૌદાગરે તેની પૂજા કરવાની ના પાડી. આ પછી વિશહરિએ એક પછી એક બધા જહાજોને દરિયામાં ડૂબાડી દીધા. આમ બધા ખલાસીઓ અને રેશમ સાથે ચંદોના છ પુત્રો પણ દરિયામાં ડૂબી ગયા. માત્ર થોડા જ બચ્યા. આ પછી ચંદ્રધરે કોઈ પણ સંજોગોમાં વિશહરીની પૂજા ન કરવાનો નિર્ણય લીધો. ચંદો સૌદાગરના છ પુત્રોના મૃત્યુ પછી, તેમના પર દુઃખોનો પહાડ તૂટી પડ્યો, પરંતુ તેઓ ભગવાન શિવ પ્રત્યેની તેમની ભક્તિ પર અડગ રહ્યા. તેમણે કોઈ પણ સંજોગોમાં મહાદેવની પૂજા છોડી ન હતી. ઘણા વર્ષો વીતી ગયા, પણ ચાંદો સૌદાગર આ દુ:ખમાંથી બહાર નીકળી શક્યો નહિ. તેનું બધું જ સમાપ્ત થઈ ગયું હતું. થોડા વર્ષો પછી તેના ઘરમાં આશાનો દીપ પ્રગટ્યો અને ચંદ્રધરની પત્નીએ એક પુત્રને જન્મ આપ્યો. તેનું નામ બાલા લખેન્દ્ર હતું. સમય પસાર થયો અને બાલા 15 વર્ષનો થઈ ગયો. હવે ફરી ચંદો સૌદાગરે પહેલાની જેમ પોતાના ધંધામાં ધ્યાન આપવાનું શરૂ કર્યું અને પહેલા કરતા પણ વધુ શિવ ભક્તિમાં લીન થઈ ગયો. દરમિયાન, એક દિવસ એક જ્ઞાની વ્યક્તિ ચંદ્રધર સૌદાગરના ઘરે આવ્યો અને કહ્યું કે બાલા પર તેના લગ્નના દિવસે આફત આવશે. જો તે દિવસે તે મુશ્કેલીમાંથી બચી ગયો, તો તેની સાથે ફરી ક્યારેય કંઈ થશે નહીં.

 Bihula Vishhari: બાલાના લગ્ન 16 વર્ષની ઉંમરે બિહુલા સાથે થયા હતા.

જ્યારે બાલા લખેન્દ્ર 16 વર્ષનો થયો ત્યારે તેના લગ્ન બિહુલા નામની છોકરી સાથે નક્કી કરવામાં આવ્યા હતા. અહીં લગ્નની તૈયારીઓ શરૂ થઈ અને ચંદ્રધરની ચિંતા વધી ગઈ. તે લગ્નની રાત્રે બાલાને સુરક્ષિત રાખવાના ઉપાયો કરવા લાગ્યો. એવું કહેવાય છે કે ચંદ્રધર સૌદાગરે વિશ્વકર્મા શિલ્પી સાથે તેમના પુત્રના લગ્નની પ્રથમ રાત માટે લોખંડનું ઘર બનાવ્યું હતું, જે સંપૂર્ણપણે સલામત હતું. માતા વિશહરીએ વિશ્વકર્માને મળ્યા અને તેમને ઘરની અંદર પ્રવેશવા માટે માત્ર એક ઇંચની જગ્યા છોડવા કહ્યું હતું.

આ સમાચાર પણ વાંચો: જ્યોતિષી માં ખુબ માને છે બોલિવૂડ ના આ સેલેબ્રીટી, જાણો લિસ્ટ માં કોનું કોનું નામ છે સામેલ

 Bihula Vishhari: લગ્નની પહેલી રાત્રે બાલા નું અવસાન થયું

કથા અનુસાર, લગ્ન પછી જ્યારે બાલા લખીન્દર અને બિહુલા રાત્રે લોખંડથી બનેલા ઘરમાં પહોંચ્યા, ત્યારે સાપ મણિયાર પણ માત્ર એક દોરા જેટલી જગ્યામાંથી અંદર ગયો. જેણે માતા વિશહરીએ તેમને મોકલ્યો હતો.આ પછી તે જ રાત્રે  નાગ મણિયારે બાલા લખીન્દરને કરડ્યો અને તેનું મોત થઈ ગયું. આ પછી, બાલાની વિધવા બિહુલાએ તેના પતિને જીવિત કરવાનો નિર્ણય કર્યો. તેને પોતાની પવિત્રતા અને સમર્પણમાં પૂરો વિશ્વાસ હતો. તેનું  માનવું હતું કે જ્યારે તેણે કોઈ ભૂલ કરી નથી તો પછી બીજાની (ચંદ્રધર સૌદાગર)ની ભૂલની સજા શા માટે ભોગવે? આ વાતને ધ્યાનમાં રાખીને, તે મંજુષા પર બેસીને તેના પતિના મૃતદેહ સાથે તરતી રહી.

મહિનાઓ સુધી મંજુષા ના સહારે ગંગા નદીમાં તરતી રહીને તેના અંત સુધી પહોંચી. વાર્તા અનુસાર, તે ગંગા નદીના છેડે રથ છોડી દીધો અને તેના પતિના શરીરના અવશેષો અને યોગિની સાથે જંગલની અંદર ગઈ. લોકકથા અનુસાર, યોગિની બિહુલાને કામાખ્યા મંદિર લઈ ગઈ. ત્યાંથી તેઓ દેવલોક જવા નીકળ્યા અને પછી માતા વિશહરિને મળ્યા. બિહુલા વિશહરી પર લખાયેલા પુસ્તક ‘મનસા માહાત્મ્ય’ માં પણ આનો ઉલ્લેખ છે..

 Bihula Vishhari: માતા વિશહરીના આશીર્વાદથી બાલાને પુનઃ જીવિત કરવામાં આવ્યો .

તેણે ફરીથી માતા મનસા વિશહરિને તે જ પ્રશ્ન પૂછ્યો કે તેને આવી સજા કેમ મળી? બિહુલાની વફાદારી અને સમર્પણ જોઈને મનસા દેવીએ તેને ત્રણ વરદાન આપ્યા. એવું કહેવાય છે કે બિહુલાએ વરદાન દ્વારા માતા મનસા વિશહરી પાસેથી તેના પતિ અને તેના છ ભાઈઓનું જીવન માંગ્યું હતું.જે ચંદ્રધર સૌદાગરના પુત્રો હતા. તેમજ ચંદ્રધર સૌદાગરના તમામ પૈસા અને ડૂબી ગયેલા વહાણ પરત કરવા જણાવ્યું હતું. આ પછી, બિહુલા તેના જીવિત પતિ અને તેના ભાઈઓ સાથે ગંગા નદી થઈને ચંપાનગર પરત ફર્યા.

 Bihula Vishhari: ચંદ્રધર વેપારીએ માતા વિશહરીની પૂજા કરી

આ પછી બિહુલાએ પોતાના સસરા એટલે કે ચંદ્રધર સૌદાગરને પણ માતા વિશહરિની પૂજા કરવા માટે સમજાવ્યા. આ રીતે ચંદ્રધરે માતા વિશહરીની પૂજા કરી. લોકવાયકા મુજબ પૃથ્વી પર સૌ પ્રથમવાર માતા મનસા વિશહરીની પૂજા કરવામાં આવી હતી, જે ચંદ્રધર સૌદાગરે કરી હતી. જ્યારે સાપના ડંખને કારણે બાલાના મૃત્યુ પછી, બિહુલા તેના પતિના મૃતદેહને શબપેટીમાં ગંગા નદીમાં લઈ ગઈ અને છ મહિના પછી, બાલા જીવતો પાછો ફર્યો. કહેવાય છે કે ત્યારથી એવી માન્યતા પ્રચલિત થઈ કે સાપ કરડ્યા પછી મૃતદેહને બાળી ન દેવો જોઈએ પરંતુ તેને ગંગા નદીમાં તરતો મૂકવો જોઈએ. જેથી માતા ગંગા અને મનસા વિશહરિની કૃપાથી વ્યક્તિનું ઝેર દૂર થઈ જાય છે અને તે જીવતો પાછો આવે છે.

 Bihula Vishhari:બિહુલા વિશહરીની વાર્તા ગંગા નદીની લોક સંસ્કૃતિનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ

લેખિકા મીરા ઝાએ તેમના પુસ્તક ‘બિહુલા-વિશહરી’માં લખ્યું છે કે સમગ્ર અંગ રાજ્યમાં વિશારી પૂજાની ઉજવણી કરવામાં આવે છે તે લોકવાર્તા આધારિત છે. આસામી લેખક ધારણિકાંત દેવ શર્માના પુસ્તક ‘કામરૂપ કામાખ્યા’માં પણ તેનો ઉલ્લેખ જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત પદ્મપુરાણ અનુસાર, પ્રાચીન કવિઓ દુર્ગાવર અને માનકર દ્વારા હસ્તલિખિત, બિહુલા-લખિન્દર ગાથા પ્રાચીન સૂરમાં ગવાય છે. કામાખ્યાના પંચરત્ન મંદિરમાં મરૈઈ પૂજા એટલે કેનાગમતા મનસાનો ઘાટ અને નાગફણ સ્થાપિત કરીને આ પૂજા ખૂબ જ ધામધૂમથી કરવામાં આવે છે. એટલું જ નહીં બંગાળમાં પણ નાગમાતા મનસાની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. કામાખ્યાના પંચરત્ન મંદિરમાં યોજાતી મરૈઇ પૂજા એ અંગ પ્રદેશ ની પૂજા છે. મતલબ કે માતા મનસા વિશહરીઅને બિહુલાની વાર્તા સેંકડો વર્ષ જૂની છે અને ગંગા નદીની લોક સંસ્કૃતિનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો: Food Astrology: જો તમે જમતી વખતે આ વાતોનું ધ્યાન રાખશો તો તમારું નસીબ ચમકશે

(Note: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી સામાન્ય માન્યતાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અમે તેની પુષ્ટિ કરતા નથી.)