News Continuous Bureau | Mumbai

Pahalgam Terrorist Attack:ભારતે 1960 ની સિંધુ જળ સંધિને તાત્કાલિક અસરથી સ્થગિત કરવાની જાહેરાત કરી છે. આ નિર્ણય જમ્મુ અને કાશ્મીરના પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ લેવામાં આવ્યો હતો, જેમાં 26 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા. ભારતનું કહેવું છે કે જ્યાં સુધી પાકિસ્તાન વિશ્વસનીય રીતે સરહદ પારના આતંકવાદને સમર્થન આપવાનું બંધ ન કરે ત્યાં સુધી આ સંધિ અમલમાં નહીં આવે. સિંધુ નદી પ્રણાલીમાં સિંધુ, ઝેલમ, ચિનાબ (પશ્ચિમી નદીઓ) અને રાવી, બિયાસ, સતલજ (પૂર્વીય નદીઓ)નો સમાવેશ થાય છે. આ નદીઓ ભારત અને પાકિસ્તાન બંને માટે જીવનરેખા છે, ખાસ કરીને સિંચાઈ અને પીવાના પાણીના સંબંધમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ પગલાથી પાકિસ્તાનમાં પાણીનું સંકટ વધુ ઘેરું બની શકે છે અને ભારતને વ્યૂહાત્મક ફાયદો મળી શકે છે. જોકે, તેની અસર પર્યાવરણ અને સામાન્ય નાગરિકો પર પણ પડશે. આ નિર્ણયના પ્રાદેશિક સ્થિરતા, પાણીની વહેંચણી અને માનવતા માટે મોટા પરિણામો આવી શકે છે.

Pahalgam Terrorist Attack:સિંધુ જળ સંધિ શું છે?

સિંધુ જળ સંધિ એ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે 1960માં હસ્તાક્ષર કરાયેલ અને વિશ્વ બેંક દ્વારા મધ્યસ્થી કરાયેલ એક સીમાચિહ્નરૂપ પાણી વહેંચણી કરાર છે. આ સંધિનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સિંધુ નદી પ્રણાલીના જળ સંસાધનોના ઉપયોગ અંગે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સંભવિત વિવાદોને ટાળવાનો હતો.

આ સમાચાર પણ વાંચો :  Pahalgam Terror Attack : હવાઈ ​​અને સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક પછી હવે પાકિસ્તાન માટે ભારતની ડિપ્લોમેટિક સ્ટ્રાઈક, આતંકી હુમલાના જવાબમાં મોદી સરકારે આ 5 મોટા નિર્ણય લીધા…

આ કરાર હેઠળ, સિંધુ નદી પ્રણાલીની છ મુખ્ય નદીઓને બે જૂથોમાં વહેંચવામાં આવી હતી. પૂર્વીય નદીઓ – બિયાસ, રાવી અને સતલજ – ના પાણીના અધિકાર ભારતને આપવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે પશ્ચિમી નદીઓ સિંધુ, ઝેલમ અને ચિનાબના પાણીનો ઉપયોગ પાકિસ્તાનને સોંપવામાં આવ્યો હતો. આ વ્યવસ્થા હેઠળ, ભારતને તેની પૂર્વીય નદીઓના પાણીનો સંપૂર્ણ ઉપયોગ કરવાની છૂટ હતી, જ્યારે તે સિંચાઈ, ઘરેલું જરૂરિયાતો અને બિન-વપરાશના હેતુઓ માટે પશ્ચિમી નદીઓના પાણીનો મર્યાદિત ઉપયોગ કરી શકતો હતો. પરંતુ હવે ભારતે આ કરાર રદ કરી દીધો છે.

Pahalgam Terrorist Attack:વોટર સ્ટ્રાઇકથી પાકિસ્તાનને કેટલું નુકસાન થશે?

લગભગ 16 મિલિયન હેક્ટર વિસ્તારમાં ફેલાયેલી પાકિસ્તાનની લગભગ 80 ટકા ખેતી સંપૂર્ણપણે સિંધુ નદી પ્રણાલી પર આધારિત છે.

આ જળ વ્યવસ્થામાંથી મેળવાતા લગભગ 93 ટકા પાણીનો ઉપયોગ ફક્ત સિંચાઈ માટે થાય છે. જો આ પાણી ઉપલબ્ધ નહીં થાય, તો દેશમાં ખેતી લગભગ અશક્ય બની જશે.

સિંધુ બેસિન ક્ષેત્રમાં રહેતી પાકિસ્તાનની 61 ટકા વસ્તી, એટલે કે લગભગ 23.7 કરોડ લોકો, આ જળ સ્ત્રોત પર નિર્ભર છે.

સિંધુ અને તેની ઉપનદીઓ કરાચી, લાહોર અને મુલતાન જેવા મોટા શહેરોને પાણી પુરવઠો પૂરો પાડે છે.

પાકિસ્તાનના મુખ્ય જળવિદ્યુત પ્રોજેક્ટ્સ જેમ કે તારબેલા અને મંગલા પણ સિંધુ નદી પર આધારિત છે, જે દેશની ઊર્જા જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.

સિંધુ જળ સંધિ સમાપ્ત કરવાના ભારતના નિર્ણયથી પાકિસ્તાનમાં ખાદ્ય ઉત્પાદન પર ગંભીર અસર પડી શકે છે, જેનાથી લાખો લોકોની ખાદ્ય સુરક્ષા જોખમમાં મુકાઈ શકે છે.

સિંધુ નદીના પાણી પુરવઠામાં વિક્ષેપ પડવાથી પાકિસ્તાનના શહેરી વિસ્તારોમાં પાણીની કટોકટી સર્જાઈ શકે છે, જેનાથી સામાજિક અશાંતિ થવાની શક્યતા વધી જશે.

વધુમાં, વીજ ઉત્પાદન પર અસર થશે, જે શહેરોમાં ઔદ્યોગિક પ્રવૃત્તિઓ અને સામાન્ય દિનચર્યાને વિક્ષેપિત કરી શકે છે અને વ્યાપક અંધારપટ તરફ દોરી શકે છે.