News Continuous Bureau | Mumbai 

Gyanvapi Survey: વારાણસી (Varanasi), યુપીના (UP) જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલનો ASI સર્વે શરૂ થયો છે. ASIની ટીમે સવારે 7 વાગ્યે જ્ઞાનવાપી કેમ્પસમાં પહોંચીને પ્રક્રિયા શરૂ કરી હતી. ASIએ સર્વેનો રિપોર્ટ 4 ઓગસ્ટ સુધીમાં વારાણસીની ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટમાં સુપરત કરવાનો રહેશે. જિલ્લા ન્યાયાધીશ એકે વિશ્વેશે શુક્રવારે મસ્જિદ પરિસરનો વૈજ્ઞાનિક સર્વે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. બીજી તરફ મુસ્લિમ (Muslim) પક્ષે તેની સામે સુપ્રીમ કોર્ટ (Supreme Court) માં અરજી કરી છે.

ASIની ટીમમાં 43 સભ્યો છે. ASIની ટીમ સાથે 4 વકીલો પણ હાજર છે. એટલે કે તમામ પક્ષકારોમાંથી એક-એક વકીલ જ્ઞાનવાપી કેમ્પસમાં હાજર છે. આ ઉપરાંત સર્વેની ટીમ સાથે જ્ઞાનવાપીમાં અરજીકર્તા ચાર મહિલાઓ પણ હાજર હતી.

– સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, ASIએ ચાર અલગ-અલગ ટીમ બનાવી છે અને તમામ ટીમોએ તેમની કાર્યવાહી શરૂ કરી દીધી છે. ચારેય ટીમો અલગ-અલગ જગ્યાએ સર્વે કરી રહી છે, જેમાં એક ટીમ પશ્ચિમ દિવાલ પાસે, એક ટીમ ડોમ માટે, એક ટીમ મસ્જિદના ચબુતરા તરફ અને એક ટીમ જગ્યાના સર્વે માટે નિયુક્ત કરવામાં આવી છે. આ સર્વે સાથે બીજી એક મોટી બાબત એ છે કે જો જરૂર હોય તો, માળખાને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના ખોદકામની મંજૂરી આપવામાં આવી છે.

શું છે મામલો?

હકીકતમાં, ઓગસ્ટ 2021 માં, પાંચ મહિલાઓએ વારાણસીના સિવિલ જજ (વરિષ્ઠ વિભાગ) સમક્ષ દાવો દાખલ કર્યો હતો. જેમાં તેમણે જ્ઞાનવાપી મસ્જિદની બાજુમાં બનેલા શ્રૃંગાર ગૌરી મંદિરમાં દરરોજ પૂજા-અર્ચના કરવા અને દર્શન કરવાની પરવાનગી માંગી હતી.

છેલ્લા સર્વેમાં શિવલિંગ મળી આવ્યાનો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો

મહિલાઓની અરજી પર ન્યાયાધીશ રવિ કુમાર દિવાકરે મસ્જિદ પરિસરનો એડવોકેટ સર્વે કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. કોર્ટના આદેશ પર ગયા વર્ષે ત્રણ દિવસ સુધી સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. સર્વે બાદ હિંદુ પક્ષે દાવો કર્યો હતો કે અહીં શિવલિંગ મળી આવ્યું છે. એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે મસ્જિદના બાથરૂમમાં શિવલિંગ છે. જો કે, મુસ્લિમ પક્ષે કહ્યું કે તે શિવલિંગ નથી, પરંતુ એક ફુવારો છે જે દરેક મસ્જિદમાં છે.

આ પછી, હિન્દુ પક્ષે વિવાદિત સ્થળને સીલ કરવાની માંગ કરી. સેશન્સ કોર્ટે તેને સીલ કરવાનો આદેશ કર્યો હતો. જેની સામે મુસ્લિમ પક્ષે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી. SC એ કેસને જિલ્લા ન્યાયાધીશને ટ્રાન્સફર કર્યો હતો અને તેમને નિયમિત સુનાવણી હાથ ધર્યા પછી દાવોની જાળવણી પર ચુકાદો આપવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. મુસ્લિમ પક્ષ તરફથી દલીલ કરવામાં આવી હતી કે આ જોગવાઈ અનુસાર અને પ્લેસ ઓફ વર્શીપ એક્ટ, 1991ના પરિપ્રેક્ષ્યમાં આ દાવો જાળવવા યોગ્ય નથી, તેથી તેની સુનાવણી થઈ શકે નહીં. જોકે, કોર્ટે આ કાર્યવાહીને યોગ્ય ગણી હતી.

આ પછી, પાંચમાંથી ચાર ફરિયાદી મહિલાઓએ આ વર્ષે મે મહિનામાં અરજી દાખલ કરી હતી. જેમાં એવી માંગણી કરવામાં આવી હતી કે, જ્ઞાનવાપી મસ્જિદના વિવાદિત ભાગ સિવાય સમગ્ર સંકુલનો ASI દ્વારા સર્વે કરવામાં આવે. તેના પર જિલ્લા ન્યાયાધીશ એકે વિશ્વેશે પોતાનો ચુકાદો આપતાં ASIને સર્વે કરાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો. 

#WATCH | Varanasi, UP: ASI (Archaeological Survey of India) to conduct survey of the Gyanvapi mosque complex today

Visuals from outside the Gyanvapi premises pic.twitter.com/VrvywzKp99

— ANI UP/Uttarakhand (@ANINewsUP) July 24, 2023

સર્વે કેવી રીતે થશે?

કોર્ટના આદેશ પર હવે ASIની ટીમ મસ્જિદ પરિસરમાં સર્વે કરી રહી છે. જો કે, એએસઆઈ (ASI) તે સ્થાનનો સર્વે કરશે નહીં જ્યાં શિવલિંગ હોવાનો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો.

– હિંદુ પક્ષનો દાવો છે કે મસ્જિદ કોમ્પ્લેક્સની અંદરના વચ્ચેના ગુંબજની નીચેથી જમીનમાંથી ધક્કો મારવાનો અવાજ આવે છે. એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે તેની નીચે કોઈ મૂર્તિ હોઈ શકે છે, જેને કૃત્રિમ દિવાલથી ઢાંકવામાં આવી છે.

– હિન્દુ પક્ષના વકીલનું કહેવું છે કે ASIની ટીમ સમગ્ર મસ્જિદ કોમ્પ્લેક્સનું સર્વે કરશે. જો કે, સીલ કરાયેલ વિસ્તારનો સર્વે કરવામાં આવશે નહીં.

વજુખાનાનો સર્વે કેમ નહી?

– જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ સંકુલના એડવોકેટ કમિશનના સર્વે દરમિયાન વજુ ખાનામાં શિવલિંગ મળ્યાનો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો.

વાસ્તવમાં સર્વે દરમિયાન વજુ ખાનામાંથી શિવલિંગ જેવો આકાર જોવા મળ્યો હતો. હિન્દુ પક્ષે તેને શિવલિંગ અને મુસ્લિમ પક્ષે તેને ફુવારો કહે છે.

– ASIની જે ટીમ હવે સર્વે કરશે તે આ વજુ ખાના અને તેમાં મળી આવેલા કથિત શિવલિંગનો સર્વે નહીં કરે. કારણ કે આ મામલો હજુ સુપ્રિમ કોર્ટમાં છે. સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશ પર આ સમગ્ર વિસ્તારને સીલ કરી દેવામાં આવ્યો છે.

આ કેટલો સમય લેશે?

– એડવોકેટ વિષ્ણુ શંકર જૈનનું કહેવું છે કે, 2002માં અયોધ્યાના રામ મંદિર કેસ (Ram Mandir Case) માં ASIને સર્વે કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ ASIએ ત્રણ વર્ષમાં એટલે કે 2005માં પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કર્યો.

તેમનું કહેવું છે કે જ્ઞાનવાપી કેસમાં ત્રણથી છ મહિનાનો સમય લાગી શકે છે. કારણ કે અયોધ્યાની જેમ તેના સર્વેનો વિસ્તાર બહુ મોટો નથી.

પરંતુ અહીં વિવાદ શું છે?

– જે રીતે અયોધ્યામાં રામ મંદિર અને બાબરી મસ્જિદ વચ્ચે વિવાદ થયો હતો તે જ રીતે જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ અને કાશી વિશ્વનાથ મંદિર વચ્ચે પણ વિવાદ છે. સ્કંદ પુરાણમાં ઉલ્લેખિત 12 જ્યોતિર્લિંગોમાં કાશી વિશ્વનાથને સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.

1991માં, કાશી વિશ્વનાથ મંદિરના પૂજારીઓના વંશજ પંડિત સોમનાથ વ્યાસ, સંસ્કૃતના પ્રોફેસર ડૉ. રામરંગ શર્મા અને સામાજિક કાર્યકર હરિહર પાંડેએ વારાણસી સિવિલ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી હતી.

અરજીમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે કાશી વિશ્વનાથનું મૂળ મંદિર 2050 વર્ષ પહેલા રાજા વિક્રમાદિત્ય દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. 1669માં ઔરંગઝેબે તેને તોડીને તેની જગ્યાએ જ્ઞાનવાપી મસ્જિદ બનાવી. આ મસ્જિદ બનાવવા માટે મંદિરના અવશેષોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.

આ સમાચાર પણ વાંચો : Raigad landslide: 9 વર્ષના છોકરાના માથે તુટી પડી મોટી આફત… પરિવારના 12 સભ્યો ગુમાવ્યા.. છોકરો આ દુર્ઘટનાથી…. વાંચો અહીંયા આ કરુણ ઘટના..