News Continuous Bureau | Mumbai
Kathua : શાહપુરકાંડી ડેમ પ્રોજેક્ટનું કામ આખરે 29 વર્ષ પછી પૂર્ણ થયું છે. બુધવાર રાતથી તળાવમાં પાણી સંગ્રહ કરવાની કામગીરી શરૂ કરી દેવામાં આવી છે. હવે પાકિસ્તાન જતું રાવી નદીનું ( Ravi River ) 12 હજાર ક્યુસેક પાણી બંધ થઈ જશે. હવે આ પાણીથી જમ્મુ-કાશ્મીર ( Jammu and Kashmir ) અને પંજાબની 37 હજાર હેક્ટર જમીનને સિંચાઈ કરી શકાશે. તેમાંથી 32 હજાર હેક્ટર માત્ર જમ્મુ-કાશ્મીરમાં છે. કઠુઆ-સામ્બાના કાંડી વિસ્તારના ખેડૂતોને આનો મહત્તમ લાભ મળશે.
ઉલ્લેખનીય છે કે, રણજીત સાગર ડેમ પ્રોજેક્ટમાંથી પહેલા દિવસે 2300 ક્યુસેક પાણી છોડવામાં આવ્યું છે. રણજીત સાગર ડેમ પ્રોજેક્ટમાં હવે વીજ ઉત્પાદન 14 જાન્યુઆરીના રોજ રાત્રે 10 વાગ્યાથી બંધ કરી દેવામાં આવ્યું હતું, કારણ કે શાહપુરકાંડી ડેમના ( Shahpurkandi Dam Project ) દસ સેલસ અંડરવોટર વાલ્વને બંધ કરવાની પ્રક્રિયા આગલા દિવસે પૂર્ણ થઈ ગઈ હતી અને શાહપુરકાંડી ડેમના તળાવમાં પાણી ભરવાનું કામ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. પહેલા દિવસે બેરેજ ડેમના તળાવમાં ત્રણ મીટર પાણી આવ્યું છે. તેમજ શાહપુરકંડી ડેમ પર રાવી કેનાલનું થોડું કામ બાકી છે. જો કે, તળાવ પાણીથી ભરાય, ત્યાં સુધીમાં કેનાલનું કામ પણ પૂર્ણ થઈ જશે.
આ પછી, કઠુઆ અને સાંબાને દરરોજ 1150 ક્યુસેક પાણી મળશે, આ બંને જિલ્લામાં 32173 હેક્ટર ખેતીની જમીનને સિંચાઈ માટે પૂરતું પાણી પૂરું પાડશે. આ પ્રોજેક્ટ પર લગભગ રૂ. 2,793 કરોડનો ખર્ચ થયો છે. આમાંથી 206 મેગાવોટ વીજળીનું ઉત્પાદન કરવાનો લક્ષ્યાંક પણ છે. પાવર હાઉસ ઓક્ટોબર 2025 સુધીમાં તૈયાર થઈ જશે. જેમાં જમ્મુ અને કાશ્મીર પણ તેના હિસ્સાની વીજળી મેળવી શકશે.
આ યોજના 1964 માં તૈયાર કરવામાં આવી હતી અને ભારત સરકારને સોંપવામાં આવી હતી…
શાહપુરકંડી ડેમ રણજીત સાગર ડેમથી ( Ranjit Sagar Dam ) 11 કિમી ડાઉનસ્ટ્રીમ અને માધોપુર હાઇડ્રોલથી 8 કિમી દૂર છે. શાહપુરકંડી ડેમ અપસ્ટ્રીમ પર બનાવેલ છે. પાણી સંગ્રહની ( water storage ) કામગીરી શરૂ થયા બાદ અહીં કૃત્રિમ તળાવ આકાર લેશે અને ત્યારબાદ આ પાણીને રવિ-તાવી કેનાલ દ્વારા ખેતરોમાં પહોંચાડવામાં આવશે. આ સાથે કઠુઆ, હીરાનગર અને સાંબાની બંજર જમીનો સિંચાઈની સાથે સાથે ખેતરો પણ હરિયાળા બનશે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Congress : મુંબઈમાં મહાવિકાસ આઘાડીમાં કોંગ્રેસ અને ઉદ્ધવ ઠાકરેએ આટલી બેઠકો પર કરી દાવેદારી.
વાસ્તવમાં, આ યોજના 1964 માં તૈયાર કરવામાં આવી હતી અને ભારત સરકારને સોંપવામાં આવી હતી. જાન્યુઆરી 1979 માં, પંજાબ અને જમ્મુ અને કાશ્મીર વચ્ચે થીન ડેમ (હાલ રણજીત સાગર ડેમ) અને પાવર પ્લાન્ટ યોજના અંગે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર પણ કરવામાં આવ્યા હતા. આ પછી, એપ્રિલ 1982 માં ભારત સરકારના આયોજન પંચ દ્વારા આ યોજનાને ઔપચારિક રીતે મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. આ પ્રોજેક્ટનો શિલાન્યાસ 1995માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન પીવી નરસિમ્હા રાવ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. આ પછી કામ બંધ થઈ ગયું હતું. જેમાં 2013 માં ફરીથી ડેમનું બાંધકામ શરૂ થયું.
ત્યારે આ પ્રોજેક્ટની કિંમત 2300 કરોડ રૂપિયા નક્કી કરવામાં આવી હતી. પરંતુ 2014 માં, જમ્મુ અને કાશ્મીર સરકારે સિંચાઈના પાણીમાં હિસ્સો, ડેમની ડિઝાઇન અને જમીનોના વળતરના મુદ્દાને કારણે બાંધકામ અટકાવ્યું હતું. જેમાં તેનું નિર્માણ કાર્ય સતત 50 મહિના સુધી બંધ રહ્યું હતું. ત્યાર બાદ 2014માં કેન્દ્રીય રાજ્ય મંત્રી ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે આ મુદ્દો વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સમક્ષ મૂક્યો હતો. પીએમ મોદીના હસ્તક્ષેપ પછી, તમામ વિવાદો ઉકેલાઈ ગયા હતા અને 8 સપ્ટેમ્બર, 2018 ના રોજ ફરી એકવાર ‘શાહપુરકાંડી પ્રોજેક્ટ’ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રોજેક્ટ રાવી નદી પર બનેલ 600 મેગાવોટ વીજ ઉત્પાદન ક્ષમતાવાળા રણજીત સાગર ડેમ માટે પૂરક છે. તેનો કુલ જળ સંગ્રહ વિસ્તાર 952.26 હેક્ટર છે, જેમાંથી પંજાબમાં સંગ્રહ વિસ્તાર 333.91 હેક્ટર છે, જ્યારે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં તે 618.35 હેક્ટર છે. શાહપુરકંડી હાઇડ્રો પ્રોજેક્ટ 2025ના અંત સુધીમાં વીજ ઉત્પાદન શરૂ કરે તેવી શક્યતા છે.
હાલ રાવી કેનાલનું 85 ટકા કામ પૂર્ણ થયું છે. જો કે, હેડ રેગ્યુલેટર અને બ્રિજનું કામ હજુ બાકી છે, જે ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. જો પ્રથમ દિવસની જેમ પ્રવાહ ચાલુ રહે અને પર્વતો પર જરૂરિયાત મુજબ વરસાદ ચાલુ રહે, તો પણ રવિ કેનાલને પાણી પૂરું પાડતા તળાવનું સ્તર પૂર્ણ થવામાં ઓછામાં ઓછા 90 દિવસ લાગશે. બાકી રહેલા કામ આ સમય દરમિયાન પૂર્ણ થઈ જશે તેવી સંભાવના છે. આ પછી કઠુઆ અને સાંબાના લોકોને રવિ કેનાલમાંથી પૂરતું પાણી મળવાનું શરૂ થઈ જશે. ખાસ કરીને કાંડી વિસ્તારના લોકોની જરૂરિયાતો પૂરી થશે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Shahrukh khan: શું ખરેખર શાહરુખ ખાન અને પ્રિયંકા ચોપરા નું હતું અફેર? વર્ષો બાદ કિંગ ખાન ના મિત્ર એ જણાવી હકીકત
