News Continuous Bureau | Mumbai
Ladakh dispute કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ લદાખને પૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો આપવા અને તેને બંધારણની છઠ્ઠી અનુસૂચિમાં સામેલ કરવાની માંગ પર હજારો યુવાનોએ બુધવારે લેહની સડકો પર હિંસા અને ઉપદ્રવ મચાવ્યો. ઘણી જગ્યાએ પ્રદર્શનકારીઓ અને સુરક્ષા દળો વચ્ચે હિંસક અથડામણ થઈ, જેમાં અત્યાર સુધીમાં ચાર લોકોના મૃત્યુ થયા છે, જ્યારે 80થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા છે. ગુરુવારે પોલીસ અને અર્ધસૈનિક દળો દ્વારા કર્ફ્યુનું સખત પાલન કરાવતી વખતે ઓછામાં ઓછા 50 લોકોને અટકાયતમાં લેવામાં આવ્યા છે.સામાન્ય રીતે શાંત રહેતા આ વિસ્તારમાં લોકો તેમની ચાર મુખ્ય માંગણીઓ માટે રસ્તાઓ પર ઉતરી આવ્યા હતા. પ્રદર્શનકારીઓની ચાર માંગણીઓમાં લદાખને પૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો આપવો, લદાખને બંધારણની છઠ્ઠી અનુસૂચિમાં સામેલ કરવું, લદાખમાં લોકસભાની બેઠકો વધારીને બે કરવી અને લદાખની જનજાતિઓને આદિવાસીનો દરજ્જો આપવાનો સમાવેશ થાય છે.

શું છે છઠ્ઠી અનુસૂચિ?

છઠ્ઠી અનુસૂચિ ભારતીય બંધારણની એક મહત્વપૂર્ણ અનુસૂચિ છે, જે પૂર્વોત્તર ભારતના કેટલાક આદિવાસી વિસ્તારોને સ્વાયત્તતા પ્રદાન કરે છે, જેથી તેમની સંસ્કૃતિ, જમીન અને સંસાધનોની રક્ષા કરી શકાય. આ અનુસૂચિ આદિવાસી બહુલતા ધરાવતા ચાર રાજ્યો – આસામ, મેઘાલય, ત્રિપુરા અને મિઝોરમમાં લાગુ છે. તે આ સમુદાયોને પોતાની ઓળખ અને પરંપરાઓ જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે. આ હેઠળ, સ્વાયત્ત જિલ્લા પરિષદો (Autonomous District Councils – ADCs) ની રચના કરવામાં આવે છે, જે સ્થાનિક સ્તરે જમીન, જંગલ, શિક્ષણ અને ટેક્સ જેવા મામલાઓ પર કાયદા બનાવી શકે છે.

સ્વાયત્ત પરિષદોના અધિકારો

છઠ્ઠી અનુસૂચિના પ્રાવધાન ભારતીય બંધારણના અનુચ્છેદ 244(2) અને 275(1) હેઠળ આપવામાં આવ્યા છે. આ અનુસૂચિનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય આ વિસ્તારોની આદિવાસી વસ્તીની સંસ્કૃતિ, તેમની ઓળખ અને તેમના અધિકારોની રક્ષા કરવાનો છે. આ જોગવાઈઓ અનુસાર, દરેક સ્વાયત્ત જિલ્લામાં એક પરિષદ હોય છે, જેમાં વધુમાં વધુ 30 સભ્યો હોય છે. તેમાંથી 4 રાજ્યપાલ અથવા ઉપરાજ્યપાલ દ્વારા નિયુક્ત કરવામાં આવે છે અને 26 વોટિંગ દ્વારા ચૂંટાય છે.આ પરિષદો પાસે કાયદા બનાવવા, જમીન, વન, નહેર, પાણી, ગ્રામ પ્રશાસન, લગ્ન અને સામાજિક રિવાજો જેવા મામલાઓને નિયંત્રિત કરવાની શક્તિઓ હોય છે. તેઓ જમીન મહેસૂલ અને અન્ય કેટલાક ટેક્સ પણ લગાવી શકે છે. આ ઉપરાંત, આ પરિષદોને કેટલીક ન્યાયિક શક્તિઓ પણ હોય છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો : BJP: ભાજપે બિહાર ચૂંટણી માટે ધર્મેન્દ્ર પ્રધાનને બનાવ્યા પ્રભારી, યુપીના નાયબ મુખ્યમંત્રીને મળી આ જવાબદારી.

લદાખના લોકોની ચિંતા અને ફેરફાર

લદાખના લોકો લાંબા સમયથી લદાખને બંધારણની છઠ્ઠી અનુસૂચિમાં સામેલ કરવાની માંગ કરી રહ્યા છે. આ માંગ આ ક્ષેત્રના લોકો, ખાસ કરીને આદિવાસી સમુદાયોની ઓળખ, તેમની જમીન અને સંસ્કૃતિની સુરક્ષા સાથે જોડાયેલી છે. લદાખ એક આદિવાસી બહુલ ક્ષેત્ર છે, જ્યાં 97% થી વધુ વસ્તી અનુસૂચિત જનજાતિ (ST) તરીકે ગણાય છે. જો લદાખને છઠ્ઠી અનુસૂચિમાં સામેલ કરવામાં આવે, તો આ સમુદાયોના પરંપરાગત રીતિ-રિવાજો અને સામાજિક પ્રથાઓ સહિત તેમની ઐતિહાસિક વિરાસતનું સંરક્ષણ થઈ શકશે, કારણ કે ત્યારે આ પ્રદેશને બંધારણીય અધિકાર અને સ્વાયત્તતા મળી જશે.લદાખના લોકોને હવે એવો ડર પણ છે કે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બન્યા પછી, બહારના લોકો તેમની જમીનો ખરીદી શકે છે અને તેમના સંસાધનો પર કબજો કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, છઠ્ઠી અનુસૂચિ લાગુ થવાથી તેમને તેમની જમીન અને સંસાધનો પર નિયંત્રણ મળશે, અને બહારના લોકો દ્વારા તેમનું શોષણ થશે નહીં.