News Continuous Bureau | Mumbai
Pitru Paksha 2024: પિતૃપક્ષ ની શરૂઆત થઇ ચુકી છે. પૂર્વજો પ્રત્યેની શ્રદ્ધા વ્યક્ત કરવાનો આ સમય છે. માન્યતા છે કે પૂર્વજો આ સમય દરમિયાન પૃથ્વી પર આવે છે. પરંતુ, ઘણા લોકો તર્પણ, શ્રાદ્ધ અને પિંડ દાન વચ્ચેના તફાવતને જાણતા નથી. આવી સ્થિતિમાં, ઘણી વખત આપણે આપણા પૂર્વજો માટે આપણા કામમાં ભૂલો કરીએ છીએ.આવી સ્થિતિમાં ચાલો જાણીએ શ્રાદ્ધ, તર્પણ અને પિંડદાન કયા સમયે કોને કરવા જોઈએ.
મહત્વનું છે કે પિતૃ પક્ષ 18 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થયો છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન, વ્યક્તિએ પોતાના પૂર્વજોના નામ પર તર્પણ કરવું જોઈએ. કારણ કે, પૂર્વજો આ 15 દિવસ પૃથ્વી પર નિવાસ કરે છે. માનવામાં આવે છે કે આ સમય દરમિયાન, જ્યારે પૂર્વજોના સંબંધીઓ તેમના પૂર્વજો માટે તર્પણ, શ્રાદ્ધ અથવા પિંડ દાન કરે છે, ત્યારે તેઓ મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરે છે. પરંતુ, આ પહેલા આપણે આ ત્રણેયની વિધિ સમજવી પડશે.
Pitru Paksha 2024: પિતૃપક્ષમાં શ્રાદ્ધ, તર્પણ અને પિંડ દાનનું શું મહત્વ છે?
શ્રાદ્ધનો અર્થઃ શ્રાદ્ધ એટલે કે મૃત્યુના 10 દિવસ પછી ભક્તિભાવથી કરવામાં આવેલું કાર્ય શ્રાદ્ધ કહેવાય છે. આમાં, લોકોને ભોજન પીરસવામાં આવે છે અને તેમના પૂર્વજોની ખાતર અન્ય પરંપરાગત ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે. શ્રાદ્ધ કરવાથી પિતૃઓ પ્રસન્ન થાય છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન, બ્રાહ્મણોએ તેમના પૂર્વજોની તિથિએ શ્રાદ્ધ પર્વનું આયોજન કરવું જોઈએ. આનાથી પૂર્વજો પ્રસન્ન થાય છે.
પિંડ દાનનો અર્થઃ પિંડ દાન એટલે પિંડનું દાન કરવું. એટલે કે મૃત પૂર્વજને મોક્ષ આપવો. આમાં, જવ અથવા લોટનો ગોળ આકાર બનાવવામાં આવે છે, જેને પિંડા કહેવામાં આવે છે. તેનું દાન કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પૂર્વજો આ ખોરાકને ગાય, કાગડો, કૂતરો, કીડી અથવા દેવતાના રૂપમાં સ્વીકારે છે. ખોરાકના પાંચ ભાગ લેવામાં આવે છે. આ પૂર્વજોને મુક્ત કરે છે. ગયામાં પિંડ દાન કરવામાં આવે છે. જે લોકો ગયા જઈ શકતા નથી તેઓ નદીના કિનારે અથવા પીપળના ઝાડ નીચે પિંડ દાન કરી શકે છે.
તર્પણનો અર્થઃ કોઈ કારણથી અથવા તેમની ઈચ્છાઓ પૂર્ણ ન થવાને કારણે આત્માઓ અસંતુષ્ટ રહે છે જેના કારણે તેમને મોક્ષ મળતો નથી. આ આત્માઓ અશાંત રહે છે અને પોતાની ઈચ્છાઓ પૂર્ણ થવાની રાહ જુએ છે. આવી સ્થિતિમાં જો તેમને પાણી આપીને તૃપ્ત કરવામાં આવે તો તેને તર્પણ કહેવામાં આવે છે. તર્પણમાં લોકો હાથમાં તલ, જળ, કુશ અને અક્ષત લઈને પિતૃઓને જળ ગ્રહણ કરવા પ્રાર્થના કરે છે. આનાથી પૂર્વજો પ્રસન્ન થાય છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન તર્પણ ક્રિયા ઘરે જ કરી શકાય છે. આમ કરવાથી પિતૃઓ પ્રસન્ન થાય છે. સામાન્ય રીતે કોઈપણ પુત્ર તેના પૂર્વજો માટે આ કરી શકે છે.
Pitru Paksha 2024: પિંડ દાન શા માટે કરવામાં આવે છે?
પૈતૃક ઋણમાંથી મુક્તિ મેળવવા , આત્માની શાંતિ માટે, મોક્ષની પ્રાપ્તિ માટે, પિતૃદોષથી છુટકારો મેળવવા માટે, પુણ્ય પ્રાપ્ત કરવા માટે, સંપૂર્ણ કલ્યાણ માટે, સંતાન પ્રાપ્તિ માટે.. પિંડદાનની સાથે તર્પણ પણ કરવામાં આવે છે, પિતૃઓની આત્માની શાંતિ માટે પાણી અને કાળા તલ ચઢાવવામાં આવે છે. પિંડ દાન પછી બ્રાહ્મણોને ભોજન અને દાન કરવું પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. અન્ન, વસ્ત્ર અને દક્ષિણા દાન કરવાની પરંપરા છે.
Pitru Paksha 2024: ગરુડ પુરાણમાં પિંડ દાનનું મહત્વ
ગરુડ પુરાણમાં પિંડ દાનનો વિશેષ ઉલ્લેખ છે. ગરુડ પુરાણ અનુસાર સારા કે ખરાબ કાર્યોના આધારે પિંડ દાન કરવાથી મૃત આત્મા સ્વર્ગ કે નરકમાં જાય છે અને પિતૃલોકમાં શાંતિ પ્રાપ્ત કરે છે. આમ કરવાથી મૃતકની આત્મા સંતુષ્ટ થાય છે અને જન્મ-મરણના ચક્રમાંથી મુક્ત થવાની શક્યતાઓ પણ વધી જાય છે. હિંદુ ધર્મમાં પિંડ દાનને પૂર્વજો માટે સૌથી મોટું અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ દાન માનવામાં આવે છે. પિંડ દાન કરવાથી પણ “પિત્ર દેવા”માંથી રાહત મળે છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો: Pitru Paksha 2024 : આજથી પિતૃપક્ષની શરૂઆત, જાણો કઇ તિથિ પર કયા પિતૃઓનું કરવું શ્રાદ્ધ??
ગરુડ પુરાણ અનુસાર, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિનું મૃત્યુ થાય છે, ત્યારે તેની આત્મા યમલોકની યાત્રા કરે છે અને આ દરમિયાન તેને ઘણી કષ્ટોનો સામનો કરવો પડે છે. પિંડ દાન અને શ્રાદ્ધ દ્વારા આત્માને આ દુઃખમાંથી મુક્તિ મળે છે અને મોક્ષ તરફ આગળ વધવામાં મદદ મળે છે. ગરુડ પુરાણ અનુસાર, આત્માનો પુનર્જન્મ થવામાં 40 દિવસનો સમય લાગે છે.
(Disclaimer : અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી સામાન્ય માન્યતાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અમે તેની પુષ્ટિ કરતા નથી.)
