News Continuous Bureau | Mumbai
Kota Coaching Center: જ્યારે વિદ્યાર્થીઓ એન્જિનિયરિંગ અને ડોક્ટરીની તૈયારી કરવા માટે તેમના ઘર છોડે છે, ત્યારે તેમનો રસ્તો રાજસ્થાન (Rajasthan) માં સ્થિત કોટા (Kota) શહેર તરફ જાય છે. દૂર-દૂરથી મધ્યમવર્ગીય પરિવારનું સપનું કોઈની આંખના સજાવીને અને કોઈના આંખનો તારો અને પ્રાણથી પ્યારો કોટામાં આવે છે..
એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે જ્યારે આ આંખનો તારો પાછો આવશે ત્યારે તે ઘરનો ચહેરો બદલી નાખશે, તે અધિકારી બનશે, સફળતા અને ઉંચાઈઓને સ્પર્શશે, પરંતુ અફસોસ! આ કોટામાંથી જે સમાચાર આવવા લાગ્યા છે તે ખુશીના નથી, દુ:ખના છે. આશાની રોશની નહી, ઘરના દીવા ઓલવવાની છે. તે સફળતાની છલાંગ નથી, પરંતુ મૃત્યુની છલાંગ છે. દરેક બંધન-અવરોધ કાપવાનો નથી, પણ ગળામાં ફાંસો નાખીને મરવાનું છે.
કોટાથી આવી રહેલા સમાચાર વિદ્યાર્થીઓના આત્મહત્યાના છે અને આ પ્રક્રિયા સતત ચાલી રહી છે.
કોટામાં દર વર્ષે આવતા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા
કોટામાં તૈયારી માટે આવતા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા દર વર્ષે વધે છે. વર્ષ 2021-22માં 1,15,000 લોકો અહીં કોચિંગ માટે પહોંચે છે, જ્યારે 2022-23માં આ સંખ્યા વધીને 1,77,439 થઈ ગઈ હતી. વર્ષ 2023-24માં આ આંકડો 2,05,000 પર પહોંચી ગયો છે. કોટા પોલીસના આંકડા અનુસાર, 2015માં 17 વિદ્યાર્થીઓએ આત્મહત્યા કરી હતી. આ પછી 2016માં 16, 2017માં સાત, 2018માં 20 અને 2019માં આઠ વિદ્યાર્થીઓએ આત્મહત્યા કરી હતી.
આ વર્ષે ઓગસ્ટ સુધીમાં 25 વિદ્યાર્થીઓએ આત્મહત્યા કરી હતી.
2020 અને 2021ના કોવિડ 19 મહામારીના વર્ષોમાં આત્મહત્યામાં ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. જ્યારે 2020 માં ચાર વિદ્યાર્થીઓ મૃત્યુ પામ્યા હતા, 2021 માં આત્મહત્યા દ્વારા એક પણ મૃત્યુ નોંધાયું ન હતું કારણ કે લોકડાઉનને કારણે વિદ્યાર્થીઓએ કોટા શહેર છોડી દીધું હતું. 2022 માં, આ આંકડો ફરીથી 15 પર પહોંચ્યો. આ વર્ષે ઓગસ્ટ સુધીમાં 25 વિદ્યાર્થીઓએ આત્મહત્યા કરી છે. ગયા ડિસેમ્બરમાં રજૂ કરાયેલ ડેટા એસેમ્બલી અનુસાર, 87 ટકા આત્મહત્યા છોકરાઓ દ્વારા અને 13 ટકા છોકરીઓ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. અહીંના વિદ્યાર્થીઓ મોટાભાગે આ પાંચ રાજ્યો બિહાર, યુપી, ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર અને રાજસ્થાનના છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Indian Squad for World Cup 2023: આ ભારતીય ટીમ વર્લ્ડ કપમાં રમશે… આ દિવસે થશે ટીમની જાહેરાત.. જાણો કોને કોને મળશે સ્થાન ને ક્યો ખેલાડી થશે આઉટ…
કોચિંગ ઇન્ડસ્ટ્રીની નેટવર્થ 5000 કરોડ છે.
કોટામાં કોચિંગ ઇન્ડસ્ટ્રીની કુલ નેટવર્થ લગભગ 5,000 કરોડ રૂપિયા છે. અહીં લગભગ 3,000 હોસ્ટેલ, 1,800 મેસ, 25,000 પીજી રૂમ છે. ગયા વર્ષે, 2.74 મિલિયન ભારતીયોએ એન્જિનિયરિંગ અને મેડિકલ પ્રવેશ પરીક્ષા આપી હતી, જેમાં 64,610 જગ્યાઓ માટે સ્પર્ધા થઈ હતી. તેમાંથી 2.6 મિલિયનથી વધુ નિષ્ફળ ગયા. નિષ્ણાતોના મતે છેલ્લા 10 વર્ષમાં વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં 35 થી 45 ટકાનો વધારો થયો છે.
હોસ્ટેલ એસોસિએશનના પ્રમુખે કહ્યું –
વિદ્યાર્થીઓ માટે ઘણી પ્રવૃત્તિઓ શરૂ કરવામાં આવી રહી છે. કોટામાં વારંવાર આત્મહત્યાના કિસ્સાઓ પર, હોસ્ટેલ એસોસિએશનના પ્રમુખ નવીન મિત્તલે કહ્યું, ‘અમે જિલ્લા વહીવટીતંત્ર સાથે બેઠક કરી હતી અને અમે મહત્વપૂર્ણ પગલાં લેવાનું નક્કી કર્યું હતું. કોટામાં લગભગ 3,000 હોસ્ટેલ અને હજારો પીજી છે. દરેક વ્યક્તિ માટે રૂમમાં પ્રેરક પોસ્ટરો લગાવવા ફરજિયાત કરવામાં આવ્યા છે. રાત્રિભોજન અને લંચ સમયે ફરજિયાત હાજરી લેવામાં આવશે. એ નોંધવું જોઈએ કે જ્યારે બાળક ખાવાનું ટાળવાનું શરૂ કરે છે ત્યારે તેનો અર્થ એ થાય છે કે તેનું સ્વાસ્થ્ય સારું નથી. અમે આ વિદ્યાર્થીઓને મગજ ફ્રેશ કરવા માટે વોટર પાર્ક, સિનેમા અને અન્ય પ્રવૃત્તિઓમાં લઈ જઈએ છીએ.
આત્મહત્યા પર નીતિન વિજયે શું કહ્યું?
કોચિંગ ઈન્સ્ટિટ્યૂટના માલિક અને વિદ્યાર્થીઓમાં પ્રખ્યાત નીતિન વિજયે પણ આત્મહત્યા વિશે વાત કરી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે TVFની પ્રખ્યાત વેબ સિરીઝ કોટા ફેક્ટરી નીતિન વિજયના જીવન પર આધારિત છે. તેમણે કહ્યું કે ‘વિદ્યાર્થીઓએ શિસ્તબદ્ધ કાર્યકર તરીકે કામ કરવું જોઈએ. જે વિદ્યાર્થી દિવસમાં 12 કલાક અભ્યાસ કરી શકે છે તે હંમેશા સફળ રહેશે. વિદ્યાર્થીઓ અને વાલીઓની આ આકાંક્ષા તેમને આત્મહત્યા તરફ દોરી રહી છે.
લોકડાઉન પછી આ સાંકળ પ્રતિક્રિયા શરૂ થઈ છે. જ્યારે વિદ્યાર્થીઓ સખત મહેનત કર્યા પછી પણ સફળ થતા નથી, ત્યારે તેઓ પોતાના પર ઘણું દબાણ કરે છે. અમે વાલીઓને કહીએ છીએ કે તેઓ માત્ર એવા વિદ્યાર્થીઓને જ ક્વોટા મોકલે જેઓ માત્ર એન્જિનિયર અને ડૉક્ટર બનવા માગે છે અને અન્ય કોઈ વ્યવસાય માટે નહીં.
તાજેતરમાં કોટામાં એક જ દિવસમાં બે વિદ્યાર્થીઓના મોત થયા હતા. એક વિદ્યાર્થી આવિષ્કારે પરીક્ષા આપ્યા બાદ તેની જ કોચિંગ સંસ્થાના છઠ્ઠા માળની રેલિંગ પરથી નીચે કૂદીને તેનું ઘટનાસ્થળે જ મોત નીપજ્યું હતું. અન્ય એક વિદ્યાર્થી મૃતક આદર્શ બિહારનો રહેવાસી હતો, તેણે પણ ઓછા માર્કસ આવવાના ડરથી પોતાના જ રૂમમાં સીલિંગ ફેન સાથે લટકીને મોતને ભેટી હતી.
શું વહીવટીતંત્રના આદેશો નિષ્ફળ સાબિત થઈ રહ્યા છે?
વિદ્યાર્થીઓના આત્મહત્યાના વધતા જતા કિસ્સાઓને જોતા મુખ્યમંત્રી અશોક ગેહલોતે અઠવાડિયા પહેલા કોચિંગ ઈન્સ્ટિટ્યૂટની બેઠક પણ લીધી હતી. જિલ્લા વહીવટી તંત્ર પણ વિવિધ પ્રયાસો કરતા જોવા મળે છે. ગત અઠવાડિયે કોચિંગના એક વિદ્યાર્થીએ આત્મહત્યા કરી ત્યારે જિલ્લા વહીવટી તંત્રએ પંખામાં આત્મહત્યા વિરોધી ઉપકરણો લગાવવાના આદેશો જારી કર્યા હતા અને હવે કોચિંગના બે વિદ્યાર્થીઓએ આત્મહત્યા કરી લીધી છે ત્યારે જિલ્લા કલેક્ટરનો વધુ એક આદેશ સામે આવ્યો છે. વહીવટીતંત્રના આદેશો નિષ્ફળ સાબિત થઈ રહ્યા છે કારણ કે વહીવટીતંત્રના આદેશો અને પ્રયાસો છતાં પણ વિદ્યાર્થીઓ આત્મહત્યા કરી રહ્યા છે.
આ સમાચાર પણ વાંચો : Reliance AGM 2023: મુકેશ અંબાણીએ ખોલ્યો પિટારો.. કરી મોટી જાહેરાતો… Reliance બોર્ડમાં ધરખમ ફેરફાર.. જાણો સંપુર્ણ વિગતો વિગતે અહીં…
આગામી બે મહિના સુધી ટેસ્ટ નહીં લેવાનો આદેશ
જિલ્લા કલેક્ટર ઓ.પી. બંકરે નવા આદેશ જારી કર્યા છે, જે અંતર્ગત આગામી બે મહિના સુધી કોઈપણ પ્રકારની ટેસ્ટ લેવામાં આવશે નહીં. પ્રશાસનનું માનવું છે કે ફેન આત્મહત્યા વિરોધી ઉપકરણો લગાવવા જોઈએ, તેનાથી વિદ્યાર્થીઓની આત્મહત્યાના કિસ્સાઓ અટકશે. તે જ સમયે, અઠવાડિયાના 7 દિવસમાં એક દિવસ, વિદ્યાર્થીઓ સંપૂર્ણપણે ફ્રી રહશે. ન તો તે ક્લાસમાં જશે અને ન તો તેના માટે કોઈ ટેસ્ટ લેવામાં આવશે. આ સાથે 2 મહિના સુધી વિદ્યાર્થીઓ માટે કોઈ પરીક્ષા નહીં હોય. પ્રશાસને પણ ટેસ્ટ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
રવિવારે મહારાષ્ટ્રના એક વિદ્યાર્થીએ આત્મહત્યા કરી હતી.
આપને જણાવી દઈએ કે રવિવારે મહારાષ્ટ્રના રહેવાસી આવિષ્કારે કોચિંગ ઈન્સ્ટિટ્યૂટના જ છઠ્ઠા માળેથી કૂદીને આત્મહત્યા કરી હતી. બિલ્ડિંગ પરથી કૂદતા વિદ્યાર્થીની હૃદયદ્રાવક લાઇવ તસવીરો સામે આવી છે. આ સમગ્ર ઘટના સીસીટીવીમાં કેદ થઈ ગઈ હતી. સીસીટીવી વીડિયોમાં વિદ્યાર્થી પણ ઉપર જતો જોવા મળ્યો હતો. હાલમાં, આત્મહત્યાના કારણો વિશે કોઈ સ્પષ્ટ માહિતી પ્રાપ્ત થઈ નથી, જોકે મૃતક વિદ્યાર્થીના દાદા-દાદી કોટામાં રહે છે.
બિહારના વિદ્યાર્થી આદર્શે પણ પોતાનો જીવ આપ્યો હતો, જ્યારે રવિવારે બિહારના વિદ્યાર્થી આદર્શે ફાંસી લગાવીને આત્મહત્યા કરી લીધી હતી. ટેસ્ટમાં ઓછા માર્ક્સ આવવાના ડરથી આદર્શે પોતાના જ રૂમમાં પંખાથી લટકીને મોતને ભેટી હતી. જ્યારે આદર્શના ભાઈ-બહેન રૂમમાં પહોંચ્યા ત્યારે તેમને માહિતી મળી કે તેણે સીલિંગ ફેન સાથે લટકીને આત્મહત્યા કરી લીધી છે. પોલીસ ઘટનાસ્થળે પહોંચી, આદર્શના મૃતદેહને નીચે ઉતારીને MBS હોસ્પિટલના શબઘરમાં રાખવામાં આવ્યો હતો.
વિજ્ઞાન નગર પોલીસ સ્ટેશનના અધિકારી દિવેશ ભારદ્વાજે આત્મહત્યા પર આ વાત કરી હતી, રિલાયેબલ કોચિંગના એક વિદ્યાર્થીના છત પરથી પડી જવાની જાણ થઈ હતી. જ્યારે અમે અહીં પહોંચ્યા ત્યારે અમને ખબર પડી કે આવિષ્કાર નામનો વિદ્યાર્થી NEETની તૈયારી કરવા આવ્યો હતો. વિદ્યાર્થીએ છઠ્ઠા માળની રેલિંગ પરથી નીચે છલાંગ લગાવી દીધી છે. પોલીસે પરિવારજનોને જાણ કરી તપાસ કરવા જણાવ્યું હતું. વિદ્યાર્થી મહારાષ્ટ્રના અહેમદ નગર લાતુરનો રહેવાસી હતો, વિદ્યાર્થિની સાથે દાદા-દાદી રહેતા હતા.
પોલીસ-પ્રશાસન પર ઉઠી રહ્યા છે સવાલ,
આ વર્ષના 8 મહિનામાં કોટામાં 25 કોચિંગ સ્ટુડન્ટ્સે આત્મહત્યા કરી છે, જોકે પોલીસ અને એડમિનિસ્ટ્રેટિવ ડિપાર્ટમેન્ટ દ્વારા પોલીસ કોચિંગ વિદ્યાર્થીઓને રોકવા માટે અનેક પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે, પરંતુ તમામ પ્રયાસો નિષ્ફળ સાબિત થઈ રહ્યા છે. છે. પ્રશાસન પર પણ પ્રશ્ન ઉભો થાય છે.કારણ કે વહીવટીતંત્રની જવાબદારી છે કે જો તે ગાઈડલાઈન જારી કરે તો તેનું પાલન પણ થાય. શિક્ષણનગરમાં ક્યાંય વહીવટી તંત્રની ગાઈડલાઈનનું પાલન થતું નથી.
વહીવટીતંત્ર દ્વારા સમયાંતરે અલગ-અલગ આદેશો આપવામાં આવે છે, પરંતુ યોગ્ય મોનિટરિંગ કરવામાં આવી રહ્યું છે. વહીવટીતંત્ર તરફથી કડક આદેશ હતો કે 7 દિવસમાં એક વખત બાળકો માટે કોઈ ટેસ્ટ લેવામાં આવશે નહીં, તેઓ એક દિવસ યોગ્ય આરામ કરશે, જેથી તેમનું ડિપ્રેશન ઓછું થશે. સવાલ એ થાય છે કે વિદ્યાર્થીઓ 7 દિવસમાં એક દિવસ પ્રોપર્ટી ફ્રી રહી શકશે કે કેમ, પોલીસ તેની તપાસ કરી રહી છે.
કોટામાં કોચિંગ વિદ્યાર્થીઓમાં તણાવ ઘટાડવા માટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલ માર્ગદર્શિકાને અનુસરવા માટે, મુખ્ય સરકારી સચિવ શિક્ષણ અને રાજ્ય સ્તરીય સમિતિના અધ્યક્ષ, ભવાની સિંહ દેથાએ સોમવારે વીસી દ્વારા, વહીવટી, પોલીસ અધિકારીઓ અને VC દ્વારા હોસ્ટેલ અને કોચિંગ સ્ટાફ. સંસ્થાઓ સાથે બેઠક કરી અને સૂચનાઓની સમીક્ષા કરી.
વિદ્યાર્થીઓના આત્મહત્યા અને તણાવના કિસ્સાઓ પર નારાજગી વ્યક્ત કરતા મુખ્ય સરકારી સચિવે કોચિંગ સંસ્થાઓ અને છાત્રાલયોને વિદ્યાર્થીઓમાં તણાવ ઘટાડવા માટે માર્ગદર્શિકાનું પાલન કરવા માટે અસરકારક પગલાં લેવા સૂચના આપી હતી. તેમણે વિદ્યાર્થીઓમાં આત્મહત્યાના તાત્કાલિક કારણો શોધીને તણાવ ઘટાડવા માટે અસરકારક પગલાં લઈને કાયમી એક્શન પ્લાન તૈયાર કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.
જિલ્લા કલેક્ટર ઓ.પી. બંકરે જણાવ્યું હતું કે, સરકાર દ્વારા જારી કરવામાં આવેલી માર્ગદર્શિકાનું અસરકારક રીતે પાલન કરવામાં આવશે. તણાવના કારણોને દૂર કરીને દર રવિવારે ફન-ડેની ઉજવણી કરવામાં આવશે. તેમણે કોચિંગ ઓપરેટરોને વિદ્યાર્થીઓના માનસિક દબાણને ઘટાડવા માટે અસરકારક એક્શન પ્લાન તૈયાર કરવા અને તેને સમયસર જમીન પર અમલમાં મૂકવા સૂચના આપી હતી. બેઠકમાં નિર્ણય લેવામાં આવ્યો કે રાજ્ય સ્તરીય સમિતિ 2 સપ્ટેમ્બરે કોટામાં બેઠક કરશે.
જિલ્લા કલેક્ટરે જણાવ્યું કે, બેઠકમાં નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે કે આગામી 2 મહિના સુધી કોઈપણ કોચિંગમાં કોઈ પરીક્ષા નહીં, પરીક્ષા નહીં. આ સાથે, વિદ્યાર્થીઓમાં માસિક પરીક્ષામાં પાછળ પડવાનો તણાવ સમાપ્ત થશે. તેમણે કહ્યું કે દર બુધવારે વર્ગ માત્ર અડધા સમય માટે જ યોજાશે, બાકીના અડધા સમયમાં અભ્યાસને બદલે મનોરંજક પ્રવૃત્તિઓ થશે. તેનાથી વિદ્યાર્થીઓમાં તણાવ ઓછો થશે.\
પ્રેરક વર્ગો લેશે
કોચિંગ સંસ્થાઓ એક સારા વક્તા અથવા પ્રેરકનો ઓનલાઈન વર્ગ ચલાવશે અને વિદ્યાર્થીઓમાં તણાવ ઓછો કરવા માટે તેનો વીડિયો યુટ્યુબ પર મૂકશે જેથી દરેકને તેનો લાભ મળી શકે. કોચિંગમાં કોર્સ ઘટાડવા અંગે કોચિંગ ઓપરેટરો સાથે વાત કરી. તમામ કોચિંગ સંસ્થાઓ પાસેથી વિષય નિષ્ણાતોના નામ મંગાવવામાં આવ્યા છે.
મનોવિજ્ઞાની સાથે કાઉન્સેલિંગ કરવામાં આવશે
અને વિષય નિષ્ણાતોની કમિટી બનાવવામાં આવશે અને વિદ્યાર્થીઓ માટે કોર્સ ઓછો કરવા સૂચનો કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે જે વિદ્યાર્થીઓ શંકાસ્પદ છે, જેઓ પરીક્ષામાં બેસતા નથી, તેમનું પ્રદર્શન ઓછું કરી રહ્યા છે અથવા સતત ગેરહાજર રહે છે, આવા વિદ્યાર્થીઓની ઓળખ કરવામાં આવશે અને મનોવૈજ્ઞાનિકો દ્વારા કાઉન્સેલિંગ કરવામાં આવશે. જિલ્લા કલેક્ટરે જણાવ્યું કે એક ગુગલ ફોર્મ તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે, જેના દ્વારા તમામ વિદ્યાર્થીઓએ દરરોજ ટેસ્ટ આપવાની રહેશે. તેના દ્વારા વિદ્યાર્થીઓની શંકાઓને ઓળખવામાં આવશે.
સિટી એસપી શરદ ચૌધરીએ વિદ્યાર્થી પોલીસ સ્ટેશનની દરખાસ્ત મોકલશે,
જણાવ્યું હતું કે 2 મહિના પહેલા સ્ટુડન્ટ સેલની રચના કરવામાં આવી હતી. હવે આ સ્ટુડન્ટ સેલને મોટો બનાવવા માંગે છે. આ માટે અમે આ અઠવાડિયે વિદ્યાર્થી પોલીસ સ્ટેશન ખોલવાની દરખાસ્ત બનાવી ઉચ્ચ અધિકારીને મોકલીશું. જેમ ટુરિસ્ટ પોલીસ સ્ટેશન, સાયબર પોલીસ સ્ટેશન છે, તેવી જ રીતે સ્ટુડન્ટ પોલીસ સ્ટેશન પણ ખોલવામાં આવશે. કોચિંગ આપતા વિદ્યાર્થીઓને માનસિક ટેકો અને સુરક્ષા મળી રહે તે માટે 1 સપ્ટેમ્બરના રોજ બપોરે 4:30 કલાકે કલેક્ટર કચેરીના ઓડિટોરિયમમાં વીડિયો કોન્ફરન્સમાં આપવામાં આવેલી સૂચનાનું પાલન કરવા બેઠક યોજાશે.
