News Continuous Bureau | Mumbai

માપદંડમાં ફેરફાર
પ્રથમ મોટો ફેરફાર એ છે કે પીએચડી કાર્યક્રમોમાં પ્રવેશ માટે ફરજિયાત માપદંડ તરીકે માસ્ટર ઓફ ફિલોસોફી (એમ.ફિલ)ને બંધ કરી દેવાનો છે.

વિદ્યાર્થીઓ એક વર્ષનો માસ્ટર્સ અને ચાર વર્ષનો અંડરગ્રેજ્યુએટ (યુજી) પ્રોગ્રામ અથવા બે વર્ષનો માસ્ટર્સ અને ત્રણ વર્ષનો યુજી પૂર્ણ કર્યા પછી સીધા જ ડોક્ટરલ ડિગ્રી માટે અરજી કરી શકે છે.

રિસર્ચ પેપર પ્રકાશિત કરવાની જવાબદારી

યુજીસીએ પીએચડી થીસીસ સબમિટ કરતા પહેલા પીઅર રિવ્યુડ જર્નલમાં સંશોધનના ફરજિયાત પ્રકાશનને પણ હળવું કર્યું છે. UGC માને છે કે આ પગલું સંશોધકોને તેમના પેપર્સ ‘મલ્ટીપલ’ જર્નલમાં પ્રકાશિત કરવા માટે ચૂકવણી કરવાની પ્રથાને રોકવા માટે લેવામાં આવ્યું છે. ઘણા સામયિકો છે જે પૈસા માટે લેખો પ્રકાશિત કરે છે.

આ સમાચાર પણ વાંચો : વડાપ્રધાન પદનો ઉમેદવાર કોણ રહેશે તે સંદર્ભે શરદ પવારે મોટું નિવેદન આપ્યું, કહ્યું હું …..

પાર્ટ ટાઈમ પીએચડી

યુજીસીએ પાર્ટ-ટાઇમ પીએચડીની મંજૂરી આપી છે. આ પ્રથા 2009 અને 2016ના નિયમો હેઠળ બંધ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ નવા નિયમો મુજબ, વિદ્યાર્થીઓ અથવા કાર્યકારી વ્યાવસાયિકો પાર્ટ-ટાઇમ ધોરણે પીએચડી કરી શકે છે, જો કે તેમની પાસે તેમના એમ્પ્લોયર તરફથી નો ઓબ્જેક્શન સર્ટિફિકેટ (NOC) હોય જે જણાવે છે કે તેમને અભ્યાસ માટે સમય આપવામાં આવશે.

અભ્યાસક્રમની અવધિમાં ફેરફાર

આ વર્ષે પીએચડી કોર્સ વર્કનો સમયગાળો પણ બદલવામાં આવી રહ્યો છે, જે હવે ઓછામાં ઓછા બે વર્ષથી મહત્તમ છ વર્ષનો રહેશે. બીજી તરફ, મહિલાઓ અને વિકલાંગ વ્યક્તિઓના કિસ્સામાં, ડિગ્રી પૂર્ણ કરવા માટે બે વર્ષની છૂટ આપવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, મહિલા ઉમેદવારોને 240 દિવસ સુધીની પ્રસૂતિ રજા અને બાળ સંભાળ રજા આપવામાં આવશે.

આ રીતે સીટો ભરવામાં આવશે

UGCએ સીટો ભરવા માટે તેના નિયમમાં વધુ ફેરફાર કર્યો છે. હવે, 40% બેઠકોની ફાળવણી માટે કોમન યુનિવર્સિટી એન્ટ્રન્સ ટેસ્ટ લેવામાં આવશે. જ્યારે નેશનલ એલિજિબિલિટી ટેસ્ટ (NET) અથવા જુનિયર રિસર્ચ ફેલોશિપ (JRF) લાયકાત ધરાવતા અરજદારો માટે 60% અનામત રહેશે. પ્રવેશ કસોટીમાં લાયકાત મેળવનાર ઉમેદવારોનું મૂલ્યાંકન 70:30 ના ગુણોત્તરમાં કરવામાં આવશે, જેમાં પ્રવેશ પરીક્ષાના ગુણને 70% વેઇટેજ આપવામાં આવશે અને 30% ઇન્ટરવ્યુ અથવા વિવા-વોસમાં પ્રદર્શનમાં આપવામાં આવશે. બીજી તરફ, NET/JRF લાયકાત ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓની પસંદગી ઈન્ટરવ્યુ/વિવા-વોઈસ પર આધારિત હશે. બંને કેટેગરી માટે મેરિટ લિસ્ટ અલગથી જારી કરવામાં આવશે. નોંધનીય છે કે નિવૃત્તિ પહેલા ત્રણ વર્ષથી ઓછી સેવા ધરાવતા ફેકલ્ટી સભ્યોને સુધારેલા ધોરણો હેઠળ નવા સંશોધન વિદ્વાનોની દેખરેખ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.

આ સમાચાર પણ વાંચો : જમ્મુ-કાશ્મીરના કિશ્તવાડમાં મોટી દુર્ઘટના, બે વાહનોની ટક્કરમાં આટલા મજૂરોના નિપજ્યા મોત

અગાઉની પ્રક્રિયા શું હતી?

અગાઉ, પીએચડી પ્રોગ્રામ્સમાં પ્રવેશ માટે એમ.ફિલ સહિત અન્ય ઘણા માપદંડો ફરજિયાત હતા. જો કે, નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસી (NEP 2020) હેઠળ, UGC એ તેમને અલગ રાખ્યા છે અને અંડરગ્રેજ્યુએટ અભ્યાસક્રમોની પુનઃરચના કરી છે જેથી વધારાના વર્ષોના અભ્યાસને દૂર કરી શકાય (એમ.ફિલના કિસ્સામાં) અને વિદ્યાર્થીઓને સંશોધનને આગળ વધારવા પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે.

એમફીલ લોકો પણ અરજી કરી શકશે

એવું નથી કે એમ.ફીલ પૂર્ણ કરી ચૂકેલા ઉમેદવારો પીએચ.ડી.માં પ્રવેશ લઈ શકશે નહીં. એમફીલના વિદ્યાર્થીઓ પણ પીએચડી પ્રોગ્રામ માટે અરજી કરવા પાત્ર હશે. જો કે, તેમની પાસે વિદેશી શૈક્ષણિક સંસ્થામાં ઓછામાં ઓછા 55% ગુણ અથવા એકંદરે સમકક્ષ ગ્રેડ હોવો આવશ્યક છે.

નવા પાત્રતા માપદંડ

1- એક વર્ષનો (અથવા બે-સેમેસ્ટર) માસ્ટર ડિગ્રી પ્રોગ્રામ અને ત્યારબાદ ચાર વર્ષનો (અથવા 8-સેમેસ્ટર) સ્નાતક ડિગ્રી પ્રોગ્રામ ધરાવતા ઉમેદવારો લઘુત્તમ 75% ગુણ અથવા તેના સમકક્ષ ગ્રેડ ધરાવતા હોય તેઓ પીએચડી માટે પાત્ર હશે.
2 – બે વર્ષનો (અથવા ચાર સેમેસ્ટર) માસ્ટર ડિગ્રી પ્રોગ્રામ પછી ત્રણ વર્ષનો સ્નાતક ડિગ્રી પ્રોગ્રામ ઓછામાં ઓછા 55% માર્કસ સાથે અથવા તેની સમકક્ષ ગ્રેડ ધરાવતા ઉમેદવારો પણ પાત્રતા ધરાવશે.
3- બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, 1લા અને 2જા વર્ષના અનુસ્નાતક વિદ્યાર્થીઓ તેમના પસંદ કરેલા UG પ્રોગ્રામના આધારે પાત્ર બનશે.
4- આ ઉપરાંત, જે ઉમેદવારો એમફીલનો અભ્યાસ કરી રહ્યા છે અથવા પૂર્ણ કર્યા છે તેઓ પણ પીએચડી કાર્યક્રમોમાં પ્રવેશ માટે પાત્ર હશે.

SC, ST અને OBC સમુદાયના વિદ્યાર્થીઓને પાંચ ટકા માર્કસની છૂટ આપવામાં આવી છે. દિવ્યાંગ અને આર્થિક રીતે નબળા વિભાગ (EWS)ના વિદ્યાર્થીઓને પણ પાંચ ટકાની છૂટછાટ આપવામાં આવશે.